سيگار و عوارض ناشي از آن

امروزه حدود 1/1 ميلياد سيگاري در جهان وجود دارد كه پيش بيني مي شود تا سال 2025 ميلادي اين تعداد به 6/1 ميليارد افزايش يابد و در صورتي كه روند استعمال دخانيات ادامه يابد حدود 500 ميليون نفري كه امروزه زنده هستند قطعاً‌ در اثر استعمال دخانيات جان خود را از دست خواهند داد كه بيش از نيمي از اينها كودكان و نوجوانان امروزي هستند.
در انگلستان تعدا افرادي كه در اثر سوء استفاده از تنباكو جان خود را از دست مي دهند چهار برابر افراد الكلي است كه به خاطر مصرف مشروبات الكلي -مواد مخدر- قتل- خودكشي- تصادفات- حوادث قطار و هواپيما- مسموميت ها- غرق شدگي- آتش سوزي- سقوط از ارتفاع- نيش مار و صاعقه كشته مي شوند. در كشور خود ما ايران عليرغم ممنوعيت تبليغ سيگار از رسانه هاي جمعي و اماكن عمومي هم چنين وجود قوانين ارزنده اي در راستاي محدوديت مصرف دخانيات در اماكن عمومي متأسفانه شمار سيگاري ها رو به افزايش است. از سوي ديگر اعتياد به دخانيات و استعمال آنها توسط پرسنل بهداشتي- درماني و به خصوص پزشكان مي تواند عقيده افراد جامعه را در مورد خطرات استعمال محصولات دخاني سست كرده و به سلامت جامعه آسيب جدي وارد آورد. نتايج تحقيقات قبلي نشان داده يك توصيه خيلي كوتاه به ترك توسط كادر درماني و بهداشتي به بيمار شانس ترك را افزايش داده است ولي همانطور كه گفته شد اين جايگاه مؤثر مي تواند شمشيري دو لبه باشد. علي رغم چنين يافته هايي هنوز بعضي از پرسنل درماني و بهداشتي ازجمله كارشناسان و كاردانان بهداشتي شاغل در مراكز و درمانگاهها علاقمند به ايفاي نقش مؤثر خود در برنامه هاي پيشگيري اعتياد و ترك دخانيات نيستند و متأسفانه هنوز هم در بين اين افراد- افراد سيگاري وجود دارد.
درباره مضرات دود سيگار همين بس كه حاوي بيش از 4000 نوع ماده سمي گوناگون مي باشد. از جمله اين مواد مي توان به نيكوتين - دي اكسيد كربن- انيدريد كربنيك- اسيد هيدروسيانيك- گار دي اكسيد نيتروژن- آمونياك- تركيبات فنلي اشاره نمود. كه همگي براي بدن انسان خطر آفرين هستند.
نيكوتين سمي كشنده است و در واقع همان ماده مخدر اعتياد آور دخانيات است. اين ماده در احساس نشئگي و شكل گيري اعتياد دخالت داشته و در روند ترك اعتياد بيشترين تأثير را دارد.
نيكوتين از راه تمام مخاط بدن جذب شده و آثار مسموميت زاي خود را اعمال مي نمايد بنابراين بيشترين موارد مسموميت زاي موجود در دود سيگار،‌ نيكوتين و دركنار آن آمونياك هستند. در مسموميت مزمن نيكوتين كه بيشتر در افراد سيگاري ديده مي شود عوارضي مانند سردرد- سرگيجه- تپش قلب- يبوست- خشكي حلق- وزوز هوش- كم شدن حافظه- تورم لثه ها- اختلالات بينايي- پيدايش لكه هاي سفيد در مخاطها- سوء هضم- لارنژيت مزمن و عوارض قلبي- عروقي وجود دارد.
مصرف سيگار و ورود نيكوتين آن به داخل خون باعث بي اشتهايي و كاهش وزن در افراد سيگاري مي شود.
نيكوتين با مكانيسم هاي زير بطور خاص روي سلامت قلب و عروق تأثير سوء مي گذارد:
نيكوتين باعث افزايش فشار خون ماكزيم و مينيمم مي شود. نيكوتين باعث افزايش تعداد ضربان قلب و هم چنين باعث افزايش انقباض عروق كرونر مي شود.
ازدياد تحريك پذيري عضله قلب و ازدياد مصرف اكسيژن توسط عضله قلبي و در نتيجه بروز بي نظمي در ضربان قلب و ايجاد آيتمي قلبي و تشديد ايسكمي قلبي و به دنبال آن سكته قلبي نيز از عوارض نيكوتين است.
نيكوتين قدرت چسبندگي پلاكت هاي خوني را بيشتر كرده و درتشكيل لخته هاي خوني سهم بسزايي دارد و به دنبال تشكيل همين لخته هاي خون است كه سكته هاي قلبي و مغزي رخ مي دهد.
منبع: پيام پزشک شماره 48