در جست وجوي زمان از دست رفته

بازي با كلاف سر در گم اطلاعات
آيا گوگل هم براي يافتن پاسخ سؤالات گيج مي شود؟
 

جداي از ارائه سرويس هاي اي ميل، خبرخوان، هاستينگ،‌ اخبار، تقويم، نقشه،‌ مديريت سايت و وبلاگ،‌ ويدئو ريال عكس، اديتور متن و كلي سرويس ديگر، گوگل همچنان «گوگل» هم هست؛ محبوب ترين و مشهورترين موتور جست وجو در وب و خيال هم ندارد به اين سادگي ها عرصه را خالي كند! رقبايش بيشترو بيشتر شده اند و برگ هاي برنده جديدي رو كرده اند اما گوگل «آن» دارد كه هنوز در صدر نگاهش داشته و اين صدر نشيني را خطري چندان جدي هم تهديد نمي كند اين شهرت بي حد وحصر ( در اين حد كه نام گوگل وارد ديكشنري ها و واژگان روزمره هم شده) البته نوشتن درباره اش را كمي دشوار هم كرده است؛ چه حرف جديدي باقي مانده؟!
اصولاً ‌در يك جست و جو دنبال چه چيزي هستيم؟! ساده ترين پاسخ مي تواند همين «پاسخ» باشد! بهتر بگوييم؛‌ پيدا كردن نتيجه دقيق،‌ يا دست كم نزديك ترين نتيجه به آنچه دنبالش مي گرديم خب، با كمي اغماض مي توان گفت كل دعوا سر همين «بهترين نتيجه» است؛‌ يعني رقابت و رجز خواني هاي اصلي (و نه همه رقابت) بر سر پيدا كردن روشي است كه موتور جست وجو بتواند «مرتبط» ترين نتيجه را به شما بدهد و در عين حال صفحات كاذب، اسپم و بمب هاي گوگلي را تشخيص دهد و حذف كند (بمب گوگلي خليج فارس را يادتان هست؟!» الگوريتم هاي مورد استفاده موتورهاي جست و جو پيچيده و محرمانه اند،‌ روز به روز بهينه مي شوند و البته مورد بحث ما هم نيستند.

راهنمايي هايي براي گم نشدن در پسكوچه هاي دنياي مجازي
 

احتمالاً‌ براي همه شما پيش آمده كه براي رسيدن به نتيجه دلخواهتان، مجبور شده باشيد كه چندين بار گوگل كنيد، از اين شاخه به آن شاخه بپريد، كليد واژه ها را عوض كنيد. و چه... بسا سرانجام هم ناكام ميز كامپيوتر را ترك كرده باشيد. و واي به حالتان اگر استادي بدعنق هم در اتاقش منتظرتان باشد! مي توان كارهايي كرد كه اين مشكلات به حداقل برسد، ‌آن هم با استفاده از روش هاي بهينه سازي جست و جو در اين مقاله اصطلاح «بهينه سازي جست و جوگر» را به زبان خيلي ساده و نه چندان دقيق، اين طور تعريف مي كنيم: «برداشتن قسمتي از بار« يافتن بهترين پاسخ» از دوش گوگل،‌ يا هر موتور جست وجوي ديگري و گذاشتن آن بر دوش كاربر، با استفاده از ترفندهايي خاص.» البته بايد بگوييم كه تأكيدمان روي گوگل است.
دست كم به دو دليل به نظر مي رسد كه اهميت استفاده از روش هاي بهينه سازي (optimization) روز به روز بيشتر هم مي شود. دليل اول گستردگي و افزايش روز افزون محتواي وب است. حتي براي گوگل! و ميان اين حجم حيرت آور داده هاي درهم تنيده حقيقتاً‌ كار دشواري است، حتي براي گوگل! و چه بهتر كه گراي دقيق تري بگيريم و دامنه جست وجو را محدودتر كنيم. دليل دوم فوران تأسف برانگيز، ‌چندش آور و قارچ گونه سايت هاي اسپم است. اين مسأله در هنگام جست وجو در سايت هاي فارسي بيشتر به چشم مي آيد. براي اينكه منظورمن را بهتر متوجه شويد كافي است عبارت «شازده احتجاب» را گوگل كنيد تا روانه انبوهي از سايت هاي تبليغاتي تهوع آور شويد كه از اپيلاتور و گن لاغري گرفته تا ژل ضد چروك و مهره مار و روغن مورچه قالب مي كنند! مشخصاً ‌روش هايي براي حذف نتايج ناخواسته از گوگل وجود دارد ( مثل استفاده از افزونه هاي فايرفاكس) اما بهينه سازي جست وجو هم مي تواند نتيجه اي رضايت بخش داشته باشد.
بسياري از روش هاي جست وجو را قطعاً‌ هم بلديم مثلاً ‌مي دانيم كه اگر گوگل كنيم «شهرام ناظري» (همره با كوتيشن هاي ابتدا و انتهاي عبارت)، گوگل دقيقاً ‌دنبال عبارت «شهرام ناظري» خواهد گشت و مثلاً سايتي را كه داراي عبارت «شهرام كريمي »و «علي ناظري» باشد را نمايش نخواهد داد. همچنين اگر سرچ كنيم «john–lennon» گوگل سايت هايي را نمايش مي دهد كه داراي كلمه « john» و فاقد كلمه «lennon» هستند از اين ترفند براي حذف سايت هاي اسپم استفاده كنيد!) براي جست وجوي چند كلمه مجزا هم مي توانيم از علامت + استفاده كنيم، مثلاً: « lost + shepherd » خب، ‌اينها كه آسان بود اما ترفندهاي هيجان انگيزتري هم وجود دارد!
فرض كنيد كه اسم يك گروه موسيقي را به تازگي شنيده ايد ولي الان يادتان رفته، فقط مي دانيد نام گروه چهار كلمه اي و كلمه سوم «chili» است. كافي است گوگل كنيد: «**chili*» گوگل هر كدام از ستاره ها را معادل يك كلمه فرض و جست وجو را آغاز مي كند علامت مد يا كلاه (~) براي پيدا كردن كلمات مشابه و هم معني كاركرد خوبي دارد. مثلاً ‌اگر گوگل كنيد: «~ human»، فهرستي از سايت ها را مشاهده خواهيد كرد كه نه فقط واژه human، بلكه بسياري از كلمات مترادف و شبيه به آن را هم در خود دارند. از عملكرد منطقي OR هم مي توانيد استفاده كنيد؛ اگر گوگل كنيد: «man OR woman» نتايجي را خواهيد ديد كه داراي كلمه «man» يا «woman» يا هر دو آنها هستند. به همين ترتيب، حدس زدن كاربرعملگر AND هم نبايد چندان دشوار باشد. از كليد واژه«DEFINE» براي يافتن معني و تعريف كلمات استفاه كنيد مثلاً: «define: love» دستور «cache: www site .com» آخرين نسخه ذخيره شده در گوگل، دستور «link :www site.com» صفحات لينك داده به سايت درخواستي و دستور «info:www site.com» اطلاعات سايت را بر مي گرداند. اگر دنبال سايت هايي مشابه يك سايت خاص مي گرديد، از دستور «related» استفاه كنيد. مثلاً:«related.www site.com» و براي گشتن يك كلمه خاص در يك سايت خاص به اين شكل گوگل كنيد:«sit :www site. com word»
مي توانيد دايره جست وجو را محدودتر كنيد. اگر مي خواهيد چند كلمه را در آدرس URL، متن يا عنوان سايت ها بيابيد،‌ به ترتيب از دستورات زير استفاه كنيد:
«allinurl : word 1 word word2 word3»
«3 word 1 word 2 word intext»
«allintitle: word 1 word 2 word3»
اگر به دنبال نوع خاصي از فايل،‌ مثلاً جي آي اف مي گرديد اين دستور را امتحان كنيد:«word filetype:gif»
مي بينيد، ‌تقريباً همه كار ممكن است! كافي است با گوگل سروكله بزنيد و زبانش را ياد بگيريد. واضح است كه مي توانيد از ترفندهاي بالا به صورت تركيبي هم استفاده كنيد، مثلاً‌ به راحتي مي توانيد حدس بزنيد كه گوگل كردن عبارت «black OR white~ animal» چه نتايجي را در پي خواهد داشت. اگر علاقه اي به اين روش ها نداريد، مي توانيد از قابليت جست وجوي پيشرفته گوگل استفاده كنيد. بدك نيست اما اين كجا و آن كجا! هنگامي كه يك كليد واژه را گوگل كرده ايد، ‌در صفحه نتايج مي توانيد روي گزينه search tools كليك كنيد و از امكانات ديگري،‌ مثل محدود كردن بازه زماني و جست وجو در سايت هايي خاص، استفاده كنيد. اگر فرزنداني كودك و نوجوان در خانه داريد و نگرانيد كه با گوگل كردن ناخواسته روانه سايت هاي نامناسب شوند، safe searchرا به حالت «strict» يا «moderate» در آوريد.

گوگل فقط يك جستجو گر نيست
 

ممكن است بخواهيد دنبال كاراكتر هاي خاص و عجيب ـ غريب بگرديد( يا حتي از آنها در يك متن استفاده كنيد) براي اين كار سري به سايت «www. Copypastecharacter.com» بزنيد. با كليك روي هر كاراكتر، آن را به كليپ بردتان منتقل و در سرچ بار گوگل يا هر جاي ديگري paste كنيد.
نگران ندانستن هجي دقيق كلمات انگليسي نباشيد. مثلاً ‌اگر دنبال بيوگرافي «اسكورسيزي» مي گرديد اما نمي دانيد نام اين كارگردان به زبان اصلي چگونه نوشته مي شود،‌ همان طوري كه خوانده مي شود گوگل كنيد: «eskorsizi» گوگل كارش را خوب بلد است!
اگر بخواهيد مي توانيد فقط سايت هاي فارسي (يا هر زبان ديگري) را جست وجو كنيد. براي اين كار «language tools» را كليك كنيد و در صفحه «specific language » را انتخاب كنيد. در همين صفحه امكانات جالب تري هم وجود دارد؛ مي توانيد يك واژه را ترجمه و سپس جست و جو كنيد. همين طور مي توانيد يك متن و حتي يك سايت را از يك زبان به يك زبان ديگر ترجمه كنيد. صفحه اصلي گوگل را هم مي توانيد به هر زباني كه خواستيد برگردانيد. ديگر چه مي خواهيد؟!
اگر محتاج مقالات علمي منتشر شده در ژورنال هاي بين المللي هستيد اما به آنها دسترسي نداريد( اين ژورنال ها عموماً‌ رايگان نيستند) اين راه را امتحان كنيد؛ خيلي وقت ها، ‌و نه هميشه، ‌بسيار راهگشا است: كلمات كليدي عنوان مقاله يا نام مؤلف آن را گوگل كنيد و فايل تايپ را روي پي دي اف قرار دهيد! مثلاً:«mcdonaldization+ ritzer filetype pdf» بسياري از استادان دانشگاه هاي دنيا مقالات خودشان را علاوه بر سايت ژورنال در صفحه شخصي دانشگاهيشان هم قرار مي دهند. از اين راه شايد بتوانيد مقاله را پيدا كنيد. بعضي از قابليت هاي گوگل در ايران چندان اجرايي نيست، مثل «shopping» اما حتي بعضي از امكانات قابل استفاده هم مهجور مانده،‌ مثل سرويس نقشه ها يا «maps». اگر دنبال مسير يا جايي غريب مي گرديد، ‌مي توانيد از اين سرويس استفاده كنيد كه نقشه هاي دقيقي هم دارد.
كتاب هاي گوگل (Google books) هم چيز جالبي است. اگر دنبال كتاب هاي زبان اصلي (و همين طور فارسي) مي گرديد، ‌خيلي به دردتان خواهد خورد. برويد به «http/ books google. Com » و«Advanced Book Search» كليك كنيد. مي بينيد كه مي توانيد جست وجو را بر اساس كلمات كليدي، زبان، ‌عنوان، نويسنده، ناشر، سال نشر، موضوع و شابك انجام دهيد و حتي بين كتاب ها و مجله ها تمايز قائل شويد شايد بخواهيد گزينه «full view only» را انتخاب كنيد تا بين كتاب هاي گران قيمت خارجي سرگردان نشويد!

كساني كه به همه چيز به عنوان سرگرمي نگاه مي كند.
 

آقا يا خانمي را فرض كنيد كه نه فقط در خانه و محيط كار، بلكه در قطار و اتوبوس و خيابان و كافه و توالت (!) هم به اينترنت و به تبع آن گوگل، دسترسي دارد. گفتن ندارد كه اين تصوير اصلاً تخيلي نيست و همين حالا هم به لطف موبايل و سرويس هاي متنوع مخابراتي به گستردگي عملي شده. شايد عجيب يا حتي هولناك باشد اما به اين فكر كنيد كه چه سوالي مي توانيد از اين آقا يا خانم بپرسيد كه جوابش را نداند؟! احتمالاً ‌شنيده ايد كه مي گويند گوگل فاصله بين دانستن و ندانستن را به حداقل رسانده است. خب،‌ خود گوگلي ها هم اين را شنيده اند و ظاهراً خيلي هم با خودشان حال كرده ند،‌ چون به تازگي سايتي راه اندازي كرده اند كه مي تواند يك تفريح بامزه تلقي شود،‌ تفريح با گوگل و ترفندهايش ! سايت «A GOOgle a Day» كه شايد بتوانيم آن را «هر روز يك گوگل» ترجمه كنيم، ‌حدود يك ماه است كه شروع به كار كرده و روز به روز بر شمار شيفتگانش افزوده مي شود. اين سايت هر روز يك معماي جديد مطرح مي كند، ‌معمايي كه ممكن است در هر زمينه اي باشد. مثلاً ‌به معماري روز دهم ماه مي امسال توجه كنيد:«شما در ايالات متحده هستيد،‌ اما از دوست تان كه در ولينگتون (پايتخت نيوزلند) است به چين نزديك تريد. چطور چنين چيزي ممكن است؟» صد البته كه جواب هم در همان صفحه در دسترس است اما لذت قضيه به اين است كه دست به كار شويد و شروع به گوگل كردن كنيد! توجه كنيد كه معماها چندان ساده نيستند و بعيد است با يك گوگل كردن ساده حل شوند. هر چه حرفه اي تر باشيد و تكنيك هاي بهتري بلد باشيد،‌ زودتر به جواب مي رسيد و گفتن ندارد كه با اين كار چقدر مي توانيد مهارت هاي جست و جويتان را افزايش دهيد. اما گُل ماجرا هنوز مانده! معماهاي طرح شده در اين سايت«spoiler free» يا اصطلاحاً «ضد ضد حال» اند! يعني چه؟ يعني ممكن است كساني جواب يكي از معماها را پيدا كنند و بخواهند آن را صريحاً( به عنوان جواب معماي فلان روز گوگل) در وبلاگشان،‌ يا يك فروم (صفحه هاي گفت و گو) يا هر جاي ديگري بنويسند تا كساني كه دنبال حل آن معما هستند مستقيماً ‌و به راحتي به جواب برسند اين كار باعث مي شود حال ملت، مثل كساني كه همان اول فيلم آخر قصه را فهميده اند، ‌گرفته شود و اصطلاحاً ‌ضد حال بخورند اما كور خوانده اند! گوگل دست آدم هاي بي جنبه را خوب خوانده و در اين سايت از رباتي به نام «deja Google» استفاده مي كند. دژا گوگل تضمين مي كند كه جست وجو در ميان صفحاتي انجام شود كه تا پيش از روز طرح معما توليد شده اند! مثلاً ‌هنگامي كه بخواهيد جست وجو را براي حل معماي روز دهم ارديبهشت آغاز كنيد، دژا گوگل تنها صفحاتي را مي گردد كه تا روز نهم ارديبهشت توليد شده اند. و ديگر از دست انسان هاي مزاحم در امانيد! همين الان به سايت«hhttp/ www.agoogleaday .com» برويد و جست وجو / تفريح را آغاز كنيد.
منبع: نشريه دانستنيها ـ خرداد90