زمین در معرض تهدید برخورد سیارک‌ها

بحر المیت که سواحل آن پایین‌ترین سطح خشکی روی زمین می‌باشند بقایای فرو رفتگی یا گودال بسیار بزرگی است که میلیون‌ها سال پیش بر اثر برخورد سیارکی با زمین بر روی سطح زمین ایجاد شد. در حدود پنجاه هزار سال پیش سیارکی متشکل از آهن و نیکل که قطری در حدود ششصد متر داشت با فرود خود بر روی زمین دهانه‌ای به قطر تقریباً هزار و دویست متر را در آریزونا ایجاد کرد که اکنون به متئور کراتر معروف است. این دهانه‌ی بزرگ همچنان معلوم است اما دهانه‌های بسیاری ناشی از برخورد شهاب سنگ‌ها یا سیارک‌های کوچک‌تری که به سطح زمین برخورد کرده‌اند وجود داشته است که به تدریج در طی زمان پر شده‌اند و اکنون قابل تشخیص نیستند. بسیاری از این‌گونه اجرام هم، در آب‌های اقیانوس‌ها و دریاها فرود می‌آیند و اثری از خود به جای نمی‌گذارند. در سال 1908 میلادی شهاب سنگی که قطری احتمالاً در حدود نود متر داشت به منطقه‌‌ی پودکامنایا تونگوسکا در سیبری برخورد کرد و صدها هکتار جنگل را بر اثر برخورد خود از بین برد. لرزش و صدای ناشی از این برخورد تا دهها کیلومتر اطراف محل اصابت احساس شد. دانشمندان حدس می‌زنند نسل دایناسورها و جانداران بزرگ روی زمین بر اثر برخورد سیارک بزرگی به زمین و متعاقب آن ایجاد گرد و غبارهای غلیظ و فراگیری که مانعِ رسیدنِ کافی تابش آفتاب به سطح زمین می‌شد از بین رفت.
درواقع زمین همچون سیارات و اجرام آسمانی دیگر همواره در معرض برخورد با شهاب‌سنگ‌ها و سیارک‌های سرگردان در فضا می‌باشد. بسیاری از این برخوردها را خودِ سیاره با جاذبه‌ی بزرگی که بر این اجرام اِعمال می‌کند باعث می‌شود. رد بسیاری از شهاب‌سنگ‌ها را می‌توانیم با مشاهده‌ی آسمان شب و رؤیت تیرهای نورانی شهاب دنبال کنیم. این شهاب باران‌ها در مواقعی شدت می‌گیرند که زمین در مسیر خود در فضا از میان کمربندی از سنگ‌های در حال حرکت در مدار خود عبور کند.
به راستی اما چرا در میان این همه سنگ‌های سرگردان در فضا تنها معدودی با فرودهای خود بر سطح زمین احیاناً موجبات خطراتی را برای ساکنان آن فراهم می‌آورند؟ علت اصلی، وجود جو به عنوان لایه‌ی محافظ در اطراف زمین است. اتمسفر اطراف زمین که هر چه به سطح زمین نزدیک‌تر شویم به علت اِعمال جاذبه‌ی بیشتر زمین بر آن چگال‌تر می‌شود نقش بزرگی در از بین بردن بسیاری از شهاب‌سنگ‌های وارد شده به محدوده‌ی زمین دارد. شهاب‌سنگ‌ها با سرعت‌های محیر العقولی که وارد جو می‌شوند در اصطکاک با مولکول‌های هوا به شدت داغ می‌شوند و هر چه به سطح زمین نزدیک‌تر می‌شوند میزان این اصطکاک به علت تراکم بیشتر مولکول‌های هوا بشتر و میزان داغ شدگیِ سیارکِ نفوذی نیز بیشتر می‌شود تا جایی که حجم زیادی از آن می‌سوزد و خاکستر شده از بین می‌رود. معمولاً جِرمِ این سنگ‌های نفوذی آن‌قدر زیاد نیست که پس از سوختنِ حجم مذکور دیگر چیزی از آنها باقی مانده باشد تا به زمین برخورد نماید. اما گاهی ممکن است ان جِرم به اندازه‌ای بزرگ باشد که پس از سوختنِ درصد قابل توجهی از آن، بقیه‌اش به زمین برخورد کند، یا این‌که سرعت ورود شهاب‌سنگ به جو آن‌قدر کم باشد که گرمای بیش از حد شدیدی را در آن ایجاد نکند و شهاب سنگ تا رسیدن به سطح زمین کاملاً نسوزد. در چنین حالت‌هایی برخوردهایی از رده‌ی آن‌چه چند نونه‌اش را در ابتدا بیان نمودیم با سطح زمین رخ خواهد داد. اگر جو زمین وجود نداشت انتظار داشتیم سطح زمین بر اثر برخوردهای بی‌مانع شهاب‌سنگ‌ها و سیارک‌ها و سنگ‌های سرگردان، هم‌چون سطح بی‌حفاظ ماه یا دیگر سیاراتِ جامدِ بدون جو پر از گودال‌ها و چاله‌های ایجاد شده بر اثر چنین برخوردهایی باشد.
بنا بر مشاهدات و محاسبه‌ی اخترشناسان حدس زده می‌شود حدوداً هر ده میلیون سال یک بار سیارکی با ابعادی در حدود پنج کیلومتر با زمین برخورد کند. این‌که آخرین بار کِی چنین اتفاقی افتاد معلوم نیست. اما برخی از اختر شناسان اعلام کرده‌اند که سیارکی با ابعادی در همین حدود را در آسمان شناسایی کرده‌اند که حدس می‌زنند بر اساس محاسباتشان روزی به زمین برخورد خواهد کرد.