نویسنده: علی نقی فقیهی
2.پیشگیری از زمینه های تحریک جنسی
برخلاف این تصور که کودک تا زمان بلوغ، از میل جنسی، بی بهره است و هر رفتاری که در برابر او داشته باشند، تأثیری در او نخواهد داشت، غریزه ی جنسی از ابتدای تولد، در وجود انسان وجود دارد. کودکان هم تحریک می شوند و حتی طبق نظر دانشمندان، به «ارگاسم (اوج لذت جنسی)» هم می رسند. ارگاسم، در بچه ها هم رخ می دهد و ممکن است کاملاً لذت بخش باشد. البته این لذت بخشی در کودکان، با انزال، همراه نیست. مکانیسم نعوظ و ارگاسم در کودکان، با آنچه در افراد بالغ وجود دراد، یکسان است. نزدیکی برای بچه ها امکان پذیر است، ولی غالباً مهارتی در این کار ندارند و نعوظ هایشان چندان پایدار نیست.گرچه میل جنسی از ابتدای تولد، در کودکان وجود دارد، اما هدف و مقصد آن، نزد آنها مشخص نیست و تا زمان بلوغ (اگر مسیر رشد، بدون تحریکات پیموده شود)، آشکار و سازمان یافته می شود.
اگر چه غریزه ی جنسی کودک در آغاز، متوجه عمل جنسی یا لذت جنسی نیست و باید یک سیر رشدی و تحولی را بپیماید تا در زمان بلوغ، رشد آن کامل شود وفرد، به یک رشد جنسی قابل قبول برسد، اما روان شناسان، نظر دارند که تحریک پیش از موعد این غریزه، کودک را زودتر از وقت مناسب، نسبت به آن، هشیار می کند و آن گاه ضربات جبران ناپذیری به او وارد می شود.
نتیجه ی بلوغ جنسی پیش رس، تمایل جنسی فوق العاده زیاد است که تغییرات تکامل روحی، بدان مربوط می شود؛ یعنی سبب تفوق تأثیرات جنسی و فقدان توجه لازم به کارهای تحصیلی و تمایل به بازی و سرگرمی و عدم تعادل جریانات عصبی و سستی اراده می شود.
این مسئله، مورد تأیید اسلام است و روایاتی که در این زمینه وارد شد، مؤید این مطلب است که کودکان هم میل جنسی دارند، لذا باید از تحریک کردن آنها خودداری کرد.
با توجه به پیامدهای نامناسب تحریک جنسی کودکان و بلوغ زودرس آنها،
والدین باید از روش های پیشگیری از انحراف کودکان، آگاهی یابند. این روش ها عبارت اند:
الف-خودداری از انجام دادن عمل جنسی در برابر فرزندان
یکی از شیوه های پیشگیری از تحریک جنسی، خودداری والدین از انجام دادن عمل جنسی در برابر دیدگان فرزندان است که از دوران نوزادی تا سنین نوجوانی و بعد از آن را شامل می شود. پیامبر (ص) می فرماید:والذی نفسی بیده لو أن رجلاً غشی امراته و فی البیت صبی مستیقظ یراهما و یسمع کلامهما و نفسهما ما أفلح أبداً إذا کان غلاماً کان زانیاً أو جاریةً کانت زانیةً.(1)
قسم به آن که جانم در دست اوست، اگر مردی با همسرش هم آغوش شود و در خانه، کودکی بیدار باشد و آنها را ببیند و صدا و نفس آنها را بشنود، هیچ گاه رستگار نمی شود. اگر پسر باشد یا دختر، زناکار می شود.
امام صادق (ع) نیز فرمود:
لا یجامع الرجل امراته و لا جاریته و فی البیت صبی فأن ذلک مما یورث الزنا.(2)
در برابر دیدگان کودکان، با زنان خود نزدیکی نکنید که این کار، موجب زناکاری می شود.
در این روایات، هم بستری مرد با همسرش در حالی که کودکی در اتاق هست، به عنوان یکی از عواملی که ممکن است در کودک، انحراف جنسی ایجاد کند، مطرح شده است. دلیل این امر، آن است که کنجکاوی کودک، با مشاهده ی این رفتار والدین، تحریک می شود، سپس سعی می کند با دوستش هم همین رفتار را تقلید کند.
قبح این عمل (هم بستری والدین در حضور کودکان) و تأثیر روانی آن بر کودک، برای روان شناسان هم ثابت شده است. کوچتکف، در کتاب خود در این زمینه
مشاهده ی بوسه و در آغوش کشیدن والدین از سوی کودک، ابتدا سبب جلب توجه وی می شود و سپس به عکس العمل، تمایل پیدا می کند و بعد خودش می خواهد شخصاً در این باره چیزی بداند. فقدان حیا در پدر و مادر و انجام دادن رفتارهای معمولی جنسی (مانند بوسیدن، در آغوش گرفتن و... در برابر دیدگان کودک)، سبب تمایل جنسی پیش از وقت در کودک شده، مزاحم و غالب بر او می شود. وقتی که پدر و مادر، با کودک در یک رخت خواب می خوابند، نتیجه اش بلوغ جنسی پیش رس و تمایل جنسی فوق العاده زیاد است که تغییرات تکامل روحی بدان مربوط می شود.(3)
امام رضا (ع) می فرماید:
و کان علی بن الحسین (ع) إذا أراد أن یغشی أهله أغلق الباب و أرخی الستور و أخرج الخدم.(4)
علی (ع) هرگاه می خواست با همسرش هم بستر شود، درها را می بست؛ پرده ها را می انداخت و خدمت کاران را بیرون می کرد.
در این حدیث هم به یکی از راه های مهم پیشگیری از انحراف کودکان (یعنی خودداری از انجام دادن عمل جنسی، در جایی که کودک یا خدمت کاران، والدین را می بینند یا صدای آنها را می شنوند)، اشاره شده است. مسلماً این حکم، قابل تعمیم به مشاهده یا شنیدن هر صحنه تهییج کننده ای است، چه از سوی والدین باشد و چه آن را در فیلم ها و عکس های مبتذل در تلویزیون و اینترنت ببیند. بنابراین، خانواده هایی که یا از روی بی توجهی و بی اعتنایی و یا از روی تجدد مآبی، به کودکان اجازه می دهند که این گونه فیلم ها را ببیند و خودشان هم با آنها همراهی می کنند، باید بدانند که پیامد های وخیمی در انتظار فرزندانشان است که کسی جز خود آنها در این بدفرجامی، مقصر نیستند.
شایان توجه است که احادیث نقل شده، از نظر حقیقت یا احتمال ترتب اثر انحراف جنسی بر حضور کودک در هنگام آمیزش والدین، دو مدلول مخالف
یکدیگر دارند؛ یعنی در حدیثی، «قطبیت» ترتب اثر، مطرح شده است؛ ولی در حدیث دیگر، «احتمال» ترتب اثر، داده شده است. جمع این احادیث، به این است که تأثیر آمیزش والدین در حضور کودک، در انحراف جنسی وی با توجه به شرایط و وضعیت او متفاوت خواهد بود؛ اگر کودک، در سنینی باشد که آمیزش والدین را درک نمی کند و یا در خواب است، و نسبت به رفتارهای والدین هوشیاری ندارد، از آن جا که کودک، تحت تأثیر عوامل محیطی قرار می گیرد و گفته ها، نفس ها و حرکت های والدین، در روان او-بدون آن که خود او متوجه باشد-اثر می گذارد، از این رو، احتمال دارد زمینه های روانی برای انحراف جنسی در او پدید آید که اگر در آینده، با عوامل دیگر تقویت شود، اثر انحراف، قطعیت پیدا می کند وگرنه، آن اثر احتمالی، مترتب نمی شود؛ ولی اگر کودک، به سن تمییز رسیده و صدای نفس ها و گفته های والدین را می شنود و حرکات آنها را در هنگام آمیزش مشاهده می نماید، اثر انحراف جنسی، به طور قطع، مترتب می شود، همان طور که در حدیث دوم، به آن تصریح شده است.
ب-اجازه گرفتن فرزندان برای ورود به اتاق والدین
از آن جا که توجه فرزند به لباس خواب و یا وضعیت خاص والدین در رخت خواب، ذهن او را درگیر می کند و زمینه ی تحریکات جنسی را فراهم می سازد، خداوند، دستور داده که کودکان باید هنگام ورود به اتاق پدر و مادر، از آنها اجازه بگیرند:یا أیها الذین ءامنوا لیستدنکم الذین ملکت أیمنکم و الذین لم یبلغوا الحلم منکم ثلاث مرات من قبل صلوة الفجر و حین تضعون ثیابکم من الظهیرة و من بعد صلوة العشاء ثلاث عورات لکم لیس علیکم و لا علیهم جناح بعدهن طوافون علیکم بعضکم علی بعض کذلک یبین الله لکم الأیت و الله علیم حکیم*وإذا بلغ اأطفل منکم الحلم فلیستذنوا کما استذن الذین من قبلهم کذلک یبین الله
لکم ءایاته و الله علیم حکیم.(5)
ای کسانی که ایمان آورده اید، باید بردگان و کودکانتان که به حد بلوغ نرسیده اند، در سه وقت از شما اجازه بگیرند: قبل از نماز صبح، در نیم روز، هنگامی که لباس های خود را بیرون می آورید و بعد از نماز عشاء؛ این سه هنگام، زمان خلوت کردن برای شماست. پس از آن، نه بر شما اشکالی وارد است، نه بر آنها که بر شما وارد شوند و آمد و شد کنند. هنگامی که کودکان شما بالغ شدند، باید همانند قبل، اجازه بگیرند. خداوند، اینگونه آیات خود را برای شما آشکار بیان می کند و خداوند، دانا و حکیم است.
خداوند در این آیه، سه وقتی را که زمان خلوت کردن زن و شوهر است و احتمالاً زیاد مقید به پوشش نیستند، به عنوان اوقاتی که دیگران باید برای ورود اجازه بگیرند، مشخص کرده اند. البته این وسعت زمانی و بیان این نکته که والدین هنگام ظهر، به علت گرمای زیاد، یا به هر دلیلی، لباس های خود را در می آورند، نشان دهنده این نکته است که والدین، نه تنها باید از انجام دادن عمل جنسی در این هنگام خودداری کنند، بلکه از لخت شدن در برابر آنها نیز امتناع کنند. از طرف دیگر، فرزندان، حتی اعمالی مانند بوسیدن یا در آغوش گرفتن را هم نباید شاهد باشند؛ زیرا این اوقات مشخص شده، همیشه زمان های، هم بستری نیستند؛ بلکه ممکن است در این اوقات، والدین، روابط تلذذی از یکدیگر داشته باشند و فرزندان نباید شاهد این روابط باشند.
البته بیان این اوقات، به معنای حرمت زمانی این اوقات و آزاد بودن اوقات دیگر (حتی اگر در آن اوقات، اعمالی انجام شود و در اوقات دیگر، روابطی بین والدین باشد) نیست؛ بلکه مراد این است که در اوقاتی که والدین، مشغول استراحت هستند و لباس های خود را از تن در آورده اند یا لباس نازکی بر تن دارند و ممکن است با هم روابط جنسی خصوصی داشته باشند، نباید کودکان بر آنان وارد شوند.(6)
در حدیثی آمده که فردی از امام صادق (ع) پرسید: آیا مرد برای وارد شدن بر پدرش باید از او اجازه بگیرد؟ امام فرمود:
نعم، و قد کنت أستاذن علی أبی و لیست أمی عنده، و إنما هی امراه أبی و توفیت امی و أنا غلام و قد یکون من خلوتهما ما لا أحب أن أفجاهما علیه، و لا یحبان ذلک منی، السلام أصوب و أحسن.(7)
بله، من هم برای ورود بر پدرم اجازه می گرفتم، در حالی که مادرم فوت کرده بود و پدرم همسری اختیار کرده بود و من نوجوان بودم. شاید آنها در خلوتشان رفتاری داشته باشند که دوست ندارند آنها را در آن حین، غافلگیر کنم و آنها هرگز این رفتار مرا دوست ندارند. راه درست، اجازه گرفتن و سلام کردن است.
روان شناسان نیز به تأثیر نامطلوب مورد مشاهده قرار گرفتن والدین، هنگام انجام دادن عمل جنسی، از سوی کودکان اشاره کرده اند. فروید در این زمینه چنین می نویسد:
اگر کودکان در سنین پایین، ارتباط جنسی بزرگ سالان را ببینند (که این اتفاق، به خاطر اعتقاد بزرگ ترها مبنی بر این که کودکان، هیچ چیز جنسی را نمی توانند بفهمند، پیش می آید)، آنها هیچ تعبیری برای این عمل ندارند، جز این که عمل جنسی را نوعی سوء رفتار یا تجاوز، تصور کنند؛ یعنی آن را به عنوان یک امر سادیستی می فهمند. روان کاوی، نشان داده است که شکل گیری چنین تفکری در کودکی، زمینه مساعدی را برای ایجاد تمایلات سادیستی در بزرگ سالی ایجاد می کند.(8)
ج-خودداری از لخت شدن در برابر کودکان یا لخت کردن آنها
لخت شدن در برابر کودکان، از دو جهت، تأثیر نامطلوبی بر آنها دارد: از یک طرف،حیای آنها را از بین می برد و از طرف، دیگر باعث تحریک جنسی کودکان می شود. این مسئله، در مورد لخت کردن کودکان و دیدن عورت آنها نیز مطرح است.امام صادق (ع) می فرماید:
بئس البیت الحمام یهتک الستر و یبدی العورة و نعم البیت الحمام یذکر حر النار و من الآداب أن لا یدخل الرجل ولده معه الحمام فینظر إلی عورته.(9)
بدترین جای خانه حمام است؛ چرا که باعث پرده دری و آشکار شدن عورت است. و از طرف دیگر، حمام جای خوبی است؛ چرا که آتش جهنم را به یاد انسان می آورد و ادب حکم می کند که مرد، پسرش را با خود حمام نبرد تا چشم فرزندش به عورت پدر نیفتد.
در این حدیث، امام صادق (ع) یک روش دیگری برای پیشگیری از تحریک کودکان را بیان می کنند که آن، خود داری از بردن فرزندان با خود به حمام و لخت شدن در برابر آنهاست.
امام صادق(ع) به نقل از پیامبر (ع) فرمود:
لایدخل الرجل مع ابنه الحمام فینظر إلی عورته، و قال: لیس للوالدین أن ینظر إلی عورة الولد و لیس للولد أن ینظر إلی عروة الوالد، و قال: لعن رسول الله(ع) الناظر و المنظور إلیه فی الحمام بلامئزر.(10)
مرد نباید پسرش را با خود به حمام ببرد تا به عورت او نگاه کند، و فرمود: «والدین، حق ندارند به عورت فرزندشان نگاه کنند و فرزندان، حق ندارند به عورت والدین خود نگاه کنند». همچنین فرمود: پیامبر (ع) لعنت کرد فردی را که به عورت کسی نگاه می کند و کسی را که بدون پوشش در حمام است و دیگران، عورت او را می بینند.
همچنین پیامبر (ص) در این زمینه فرمود:
غطوا حرمة عروته فإن حرمة عورة الصغیر کحرمة عورة الکبیر، و لا ینظر الله إلی کاشف عورة.(11)
عورت کودک را بپوشانید؛ چرا که حرمت عورت کودک، مانند حرمت عورت
بزرگ سال است. و خداوند، به کسی که عورتش را برای دیگران کشف می کند، نگاه نمی کند.
پی‌نوشت‌ها:
1.الکافی، ج5، ص500؛ وسائل الشیعة، ج20، ص133.
2.الکافی، ج5، ص499-500، وسائل الشیعة، ج20، ص132.
3.روان شناسی و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان، ص36-37.
4.الکافی، ج5، ص500؛ وسائل الشیعة، ج20، ص132.
5.سوره نور، آیه 58-59.
6.تفسیر نمونه، ج14، ص541.
7.الکافی، ج5، ص528؛ نورالثقلین، ج3، ص586.
8.ثلاث رسائل فی نظریة الجنس، ص123.
9.کتاب من لا یحضره الفقیة، ج1، ص115؛ بحارالأنوار، ج76، ص77.
10.الکافی، ج6، ص503؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج1، ص115؛ وسائل الشیعة، ج2، ص56.
11.المستدرک علی الصحیحین، ج3، ص257؛ کنزالعمال، ج7، ص320.
/ج
