چطور در سفر از موقعیت یاب استفاده کنیم؟

شاید اغراق نباشد که بگوییم، این روزها گم نخواهید شد، اگر موقعیت یاب یا «جی پی اس» داشته باشید. برای آنها که اهل طبیعت گردی یا کوه نوردی در مناطق خاص و بکر هستند، با آمدن این وسیله کارآمد، مسیر یابی به همراه نقشه، قطب نما و نشانه های طبیعی شکل کامل تری به خود گرفته است. موقعیت یاب یا «GPS» که اسمش را از عبارت Global Position System گرفته، یک سیستم موقعیت یاب جهانی معنا می شود که به کمک ماهواره، همه چیز را روی زمین قابل شناسایی می کند و روی صفحه ای به اندازه یک گوشی تلفن همراه نشانتان می دهد. با کمک این دستگاه گیرنده، می توانید موقعیت دقیقتان را روی هر نقطه از کره زمین بدست آورید، فرقی ندارد در یک جنگل بکر باشید یا در یک صحرای بی آب و علف. از آن زمان که جی پی اس از کاربردهای صرفاً نظامی به کاربردهای ناوبری، مهندسی و طبیعت گردی گسترش پیدا کرد، این دستگاه، جان بسیاری از ماجراجویان طبیعت را نجات داده است؛ البته برای آنهایی که روش استفاده درست از آن را بلد هستند. کاربرد گیرنده های جی پی اس، دامنه وسیعی دارد؛ از فعالیت های نظامی و راندن هواپیما گرفته تا ساخت سد و آسمانخراش، اما برای شما که اهل سفر و کشف طبیعت هستید، کاربردهایش متنوع تر است.

انواع جی پی اس

یک موقعیت یاب به درد خور

دستگاه های موقعیت یاب را متناسب با سفر انتخاب کنید و راه بیفتید

گیرنده دستی

این گیرنده ها از ساده ترین و ارزانترین جی پی اس ها هستند و با داشتن یکی از آنها، می توانید طبیعت گردی در مناطق بکر را شروع کنید. این جی پی اس هم مثل انواع پیشرفته تر، اطلاعات زیادی درباره سفری که در آن هستید، می دهد.
موقعیت یابی با تعیین طول و عرض جغرافیایی، مسیریابی و هدایت، تعیین جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، زمان دقیق، زمان طلوع و غروب خورشید، مسافت طی شده . ذخیره آن از کارکردهای این جی پی اس ها هستند. قیمت این جی پی اس ها از حدود 200 هزار تومان شروع می شود و تا 750 هزار تومان بالا می رود.

گیرنده خودرو

این گیرنده ها بزرگتر از گیرنده های دستی هستند و نمایشگر بزرگتری هم دارند تا راننده وقت رانندگی به سادگی آن را بخواند. این جی پی اس ها با برق خودرو کار می کنند و فقط در داخل خودرو قابل استفاده هستند. ویژگی جالب بیشتر این دستگاه ها، داشتن راهنمایی صوتی است تا راننده بدون دیدن آن، روی نقشه پیش برود. برای استفاده از این دستگاه، باید نقشه منطقه را روی آن بریزید و راه بیفتید. در کشورهای پیشرفته، این گیرنده به شبکه ترافیک شهری متصل می شود و کم ترافیک ترین مسیر را به راننده پیشنهاد می کند. دستگاه های مارشال و مگافورز، معروف ترین برندهای این جی پی اس ها هستند.

گیرنده تلفیقی

بعضی دستگاه ها به جی پی اس های ورزشی معروفند و مناسب سفرهای ورزشی هستند. آنها به مچ دست وصل می شوند و با حسگری که به دور سینه نصب می شود، ضربان قلب را اندازه می گیرند و با توجه به سرعت حرکت و مسافت طی شده به شما خواهند گفت که چه تغییری در حرکت تان بدهید تا آسیبی به بدنتان وارد نشود. edge و forrunner از برندهای شناخته شده این جی پی اس ها هستند و حداقل 300 هزار تومان قیمت دارند. علاوه بر اینها جی پی اس هایی هستند که از تلفیق جی پی اس و بی سیم ساخته شده اند و شما می توانید همزمان با فرد دیگری در حال صحبت باشید و اطلاعات دیجیتال مسیر را برای هم بفرستید.

چطور کار کنیم؟

همه جا خانه من است

با کمک موقعیت یاب، می توانید فعالیت های متنوعی را انجام دهید که مهم ترین آنها، تعیین موقعیت است
* فهرست یاMenu:
منوی اصلی دستگاه، صفحه ای است که تمام تنظیمات محل ذخیره نقاط، فعالیت ها و اطلاعات در آنجا مدیریت می شود.
*موقعیت یاPosition:
جی پی اس را که روشن کنید، به محض اینکه تعداد ماهواره هایی که دستگاه نشان می دهد، به 4 برسد، اطلاعاتی مثل مختصات، سرعت حرکت و «آزیموت» یا زاویه حرکت نسبت به شمال را می توانید ببینید. همچنین در این بخش، موقعیت ماهواره ها، میزان برقراری ارتباط آنها و دقت نقطه را خواهید دید.
* نقشه یا Map:
در این صفحه می توانید عوارض زمین مثل رودخانه و کوه و مسیر حرکت تان را ببینید؛ البته در صورتی که قبل از سفر، نقشه منطقه مورد نظر در دستگاه شما قرار گرفته باشد.
* ناوبری یاNavigation:
در این صفحه موقعیت تان نسبت به نقطه ای که به عنوان مقصد به دستگاه داده اید، مشخص می شود و اطلاعاتی مثل جهت حرکت جغرافیایی، موقعیت نقطه، فاصله تا محل، سرعت حرکت، زمان تقریبی و مواردی مثل این نشان داده می شود.
* رد پا یاTrack:
این بخش از جی پی اس به صورت خودکار هر چند ثانیه، مختصات محل حرکت شما را ثبت می کند و در نهایت، این نقاط را بهم متصل می کند و در حافظه دستگاه ضبط می شود. می توانید روی همین خط، مسیر را برگردید. علاوه بر این، می توانید برای تکرار این مسیر آنرا به دوستان بدهید تا در حافظه جی پی اس شان بریزند.
* خط سیر یاRoute:
می توانید قبل از سفر، اسم چند نقطه را به دستگاه بدهید تا به ترتیبی که اسامی را وارد کرده اید، دستگاه نقاط را بهم متصل کرده و یک خط سیر برای شما بسازد. این مسیر حرکت را هم در صفحه نقشه و هم در صفحه ناوبری می توانید ببینید.

نکات طلایی

کمی گران است

قیمت جی پی اس تقریباً بالاست، پس با دقت انتخاب کنید
برای استفاده از این وسیله، باید تا حدی به زبان انگلیسی آشنایی داشته باشید.
هنگام خرید، از فروشنده نقشه مورد نیاز سفرتان را هم بخواهید. نقشه های شهرهای بزرگ ایران، کوه ها و راه های ایران در این فروشگاه ها موجود است.
قبل از استفاده، دفترچه راهنمای فارسی را به دقت مطالعه کنید.
در سفرها باتری اضافی را فراموش نکنید.
این دستگاه، زیر سقف و تونل و دره هایی با دیوارهای بلند کار نمی کند.
اگر برنامه طبیعت گردی حرفه ای در پیش دارید، بهتر است در دوره های کار با جی پی اس که توسط فدراسیون کوه نوردی یا مؤسسات خصوصی برگزار می شود، شرکت کنید.
بعضی سازمان های دولتی مثل سازمان محیط زیست و میراث فرهنگی، دوره های ضمن خدمت آموزشی جی پی اس برگزار می کنند، می توانید در آنها شرکت کنید.

پی نوشت ها :

* مدرس نقشه خوانی و طبیعت گردی.

منبع: نشریه سرزمین من، ش 14.