نویسنده: رامین رامین نژاد
$روضه ی رسول الله:
نویسنده: رامین رامین نژاد
روضه ی نبوی در واقع خانه ی مسکونی پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) بوده است، چنان که آن حضرت فرمود: «یا عَلی، بَیتی قَبری» (ای علی، قبر من در خانه ام خواهد بود). روضه ی مبارکه در قسمت جنوب شرقی مسجد النّبی است و مقبره ی حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) در زیر گنبد سبز نبوی که اعراب آن را «قُبَّةُ الخَضراء» می نامند، قرار دارد. عنوان «روضه» بر محدوده ی وسیع تری با ابعاد 22×15 متر نیز اطلاق می شود که شامل حدّ فاصل منبر تا مضجع شریف رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است؛ چنان که در روایت های شیعه و سنّی آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «بین قبر من و منبر من باغی از باغ های بهشت است».(1)
ابن اَبی الهَیجاء ــ از اُمرای اسماعیلی مصر ــ برای اولین بار پرده ای را که سوره مبارکه «یس» بر آن نوشته شده بود، روی مرقد مطهر پیامبر (صلی الله علیه و آله) کشید و از آن زمان رسم شد که پرده ای مزیّن به آیات قرآنی بر مضجع شریف آن حضرت افکنده شود.
در سال 577 ق به دستور نورالدین زنگی در اطراف روضه ی مبارکه ی پیامبر (صلی الله علیه و آله) بنایی 5 ضلعی با دیوارهایی به ارتفاع 6 متر با پایه های سُربی ساخته شد تا کسی به آسانی قادر به شکافتن دیوارها و تعرّض به روضه ی مبارکه نباشد.(2) برای حجره ی شریفه ی پیامبر (صلی الله علیه و آله) 4 درب بیرونی تعبیه شده است:
1ــ درب جنوبی (سمت قبله) که در سال 1026 ساخته شده و به «باب توبه» نیز مشهور است.
2ــ درب شمالی به نام «باب تَهَجُّد» که رو به روی محراب تهجّد است.
3ــ درب غربی نزدیک «اُستوانه السَّریر» که «بابُ النبی» یا «بابُ الوُفود» نیز نامیده می شود.
4ــ درب شرقی به نام «فاطمه (علیه السلام)» که در این قسمت 3 طاق نمای زیبا ساخته شده و ضریحی نفیس و مُطلّا نصب گردیده و 3 روزنه دارد که از روزنه سمت چپ آن که بر صفحه دایره شکلی جای گرفته، قبر خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) در فضایی نیمه تاریک قابل مشاهد است، اما در حال حاضر، شُرطه های مسجد النبی بر اساس اعتقادات فرقه ای خود از نزدیک شدن زوّار به ضریح و تبرّک جستن از آن مَضجَع نورانی ممانعت می کنند. مقبره ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فاقد سنگ مزار و هرگونه نوشته یا کتیبه ای است.
منبر رسول الله: منبر رسول الله (صلی الله علیه و آله) در آتش سوزی سال 656 ق / 1256 م که شرح آن گذشت، سخت و بقایای آن در همان محل مدفون شد. دو سال بعد منبر تازهای توسط مظفر صاحب یمنی از چوب صندل ساخته و در محل نصب شد. پس از آن ملک بِیبَرس (حکومت: 659ــ 674 ق) منبر دیگری به جای منبر مظفر یمنی گذارد و ملک بَرَقوق نیز در سال 797 ق / 1395 م منبری ساخت و در مسجد نصب کرد. سپس ملک مؤید شیخ در سال 820 ق / 1417 م منبر جدیدی به مدینه فرستاد که در سال 886 ق / 1481 م در حادثه ی آتش سوزی مسجد سوخت و اهل مدینه منبری آجری به جای آن ساختند. پس از مدتی منبر آجری نیز به دستور ملک اشرف قایتبای (متوفای 901 ق / 1486 م) تخریب و به جای آن منبری از سنگ مرمر بنا شد، اما در سال 998 ق / 1590 م منبر مرمرین سلطان مرادخان که در نهایت زیبایی و ابتکار بود، جایگزین آن گردید. هم اکنون منبری چوبین و بسیار زیبا که دارای درب و تاج و مزیّن به نقش های اسلیمی و آیه های قرآنی است، در مسجد نبوی خودنمایی می کند.
نویسنده: رامین رامین نژاد
روضه ی نبوی در واقع خانه ی مسکونی پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) بوده است، چنان که آن حضرت فرمود: «یا عَلی، بَیتی قَبری» (ای علی، قبر من در خانه ام خواهد بود). روضه ی مبارکه در قسمت جنوب شرقی مسجد النّبی است و مقبره ی حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) در زیر گنبد سبز نبوی که اعراب آن را «قُبَّةُ الخَضراء» می نامند، قرار دارد. عنوان «روضه» بر محدوده ی وسیع تری با ابعاد 22×15 متر نیز اطلاق می شود که شامل حدّ فاصل منبر تا مضجع شریف رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است؛ چنان که در روایت های شیعه و سنّی آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «بین قبر من و منبر من باغی از باغ های بهشت است».(1)
ابن اَبی الهَیجاء ــ از اُمرای اسماعیلی مصر ــ برای اولین بار پرده ای را که سوره مبارکه «یس» بر آن نوشته شده بود، روی مرقد مطهر پیامبر (صلی الله علیه و آله) کشید و از آن زمان رسم شد که پرده ای مزیّن به آیات قرآنی بر مضجع شریف آن حضرت افکنده شود.
در سال 577 ق به دستور نورالدین زنگی در اطراف روضه ی مبارکه ی پیامبر (صلی الله علیه و آله) بنایی 5 ضلعی با دیوارهایی به ارتفاع 6 متر با پایه های سُربی ساخته شد تا کسی به آسانی قادر به شکافتن دیوارها و تعرّض به روضه ی مبارکه نباشد.(2) برای حجره ی شریفه ی پیامبر (صلی الله علیه و آله) 4 درب بیرونی تعبیه شده است:
1ــ درب جنوبی (سمت قبله) که در سال 1026 ساخته شده و به «باب توبه» نیز مشهور است.
2ــ درب شمالی به نام «باب تَهَجُّد» که رو به روی محراب تهجّد است.
3ــ درب غربی نزدیک «اُستوانه السَّریر» که «بابُ النبی» یا «بابُ الوُفود» نیز نامیده می شود.
4ــ درب شرقی به نام «فاطمه (علیه السلام)» که در این قسمت 3 طاق نمای زیبا ساخته شده و ضریحی نفیس و مُطلّا نصب گردیده و 3 روزنه دارد که از روزنه سمت چپ آن که بر صفحه دایره شکلی جای گرفته، قبر خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله) در فضایی نیمه تاریک قابل مشاهد است، اما در حال حاضر، شُرطه های مسجد النبی بر اساس اعتقادات فرقه ای خود از نزدیک شدن زوّار به ضریح و تبرّک جستن از آن مَضجَع نورانی ممانعت می کنند. مقبره ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فاقد سنگ مزار و هرگونه نوشته یا کتیبه ای است.
منبر رسول الله: منبر رسول الله (صلی الله علیه و آله) در آتش سوزی سال 656 ق / 1256 م که شرح آن گذشت، سخت و بقایای آن در همان محل مدفون شد. دو سال بعد منبر تازهای توسط مظفر صاحب یمنی از چوب صندل ساخته و در محل نصب شد. پس از آن ملک بِیبَرس (حکومت: 659ــ 674 ق) منبر دیگری به جای منبر مظفر یمنی گذارد و ملک بَرَقوق نیز در سال 797 ق / 1395 م منبری ساخت و در مسجد نصب کرد. سپس ملک مؤید شیخ در سال 820 ق / 1417 م منبر جدیدی به مدینه فرستاد که در سال 886 ق / 1481 م در حادثه ی آتش سوزی مسجد سوخت و اهل مدینه منبری آجری به جای آن ساختند. پس از مدتی منبر آجری نیز به دستور ملک اشرف قایتبای (متوفای 901 ق / 1486 م) تخریب و به جای آن منبری از سنگ مرمر بنا شد، اما در سال 998 ق / 1590 م منبر مرمرین سلطان مرادخان که در نهایت زیبایی و ابتکار بود، جایگزین آن گردید. هم اکنون منبری چوبین و بسیار زیبا که دارای درب و تاج و مزیّن به نقش های اسلیمی و آیه های قرآنی است، در مسجد نبوی خودنمایی می کند.
پی نوشت ها :
1. مجلسی، بحارالانوار، 192/100، 196؛ 185/43.
2. سیدعلی اکبر میرصیفی، آشنایی با مکه و مدینه، 117.
