نویسنده:دکتر رضا سعیدی *
وقتی بحث مبارزه با دوپینگ مطرح می شود بلافاصله در ذهن ورزشکاران این جمله نقش می بندد که در ورزش علمی امروز دنیا بدون مصرف مکمل عذایی نمی توان به رقابت پرداخت و در سطح دنیا و المپیک افتخارآفرین بود. این حرف درستی است و به واقع در ورزش علمی امروز دنیا که همه اجزای آن با علم به روز می شود، نقش تغذیه علمی هم غیرقابل انکار است، اما تغذیه هم ساز و کاری دارد و ورزشکاران باید به هوش باشند و به صورت خودسر سراغ مکمل هایی نروند که عوارض جسمی زیانبار و بعضا غیرقابل جبرانی برای آنها در پی داشته باشد. در این رابطه ذکر چند نکته زیر را ضروری می دانم:
۱ـ در درجه اول همه ورزشکاران باید دقت داشته باشند که مصرف مکمل غذایی تنها به ورزشکاران حرفه ای آن هم پس از انجام معاینات دقیق پزشکی و پیکرسنجی توصیه می شود و فردی که با هدف حفظ سلامتی و با قهرمانی محدود به ورزش می پردازد، اساسا نیازی به مصرف مکمل ندارد؛ چرا که تغذیه روزمره هم کالری مورد نیاز بدن این ورزشکاران را تامین می کند.
۲ـ ورزشکاران حرفه ای هم به هیچ عنوان نباید به صورت خودسر اقدام به مصرف مکمل کنند. آنها باید تحت نظر متخصص تغذیه یا متخصص پزشکی ورزشی که اشراف کامل به مباحث دوپینگ داشته باشد، مکمل غذایی مصرف کنند؛ چرا که فرآیند تجویز این مکمل ها بر عکس شیوه مصرف آنها به هیچ عنوان ساده نیست و ممکن است عوارض خطرناکی برای بدن ورزشکار داشته باشد. در نتیجه، این متخصص است که می داند ورزشکار چه رشته ای به چه میزان کالری نیاز دارد و چگونه باید کالری مورد نیاز بدنش را تامین کند. علاوه بر این، پس از انجام آنتروپومتری (پیکرسنجی) و انجام پاره ای آزمایش ها و معاینات عمومی نظیر اندازه گیری میزان آب، چربی و پروتئین ورزشکار و دیگر معاینات عمومی، مکمل مجاز و میزان مصرف آن به ورزشکاران توصیه می شود. به عبارتی پس از مطالعه ساختار بدن یک ورزشکار به او مکمل تجویز می شود.
۳ـ در شرایطی که مصرف خودسرانه این مکمل ها ممکن است عوارضی چون به خطرافتادن سلامت کلیه و کبد و حتی گرفتگی عروق مغز و قلب را به دنبال داشته باشد و ما این موضوع را بارها مشاهده کرده ایم، برخی مربیان که هیچ شناختی از مبحث دوپینگ و عوارض آن ندارند نسبت به تجویز این مکمل ها اقدام می کنند. این در حالی است که از نظر وزارت بهداشت و وزارت ورزش این امر تخلف محسوب می شود و برخورد قانونی لازم با متخلفان صورت می گیرد. مربی یک ورزش از جمله بدنسازی یا هر ورزش دیگری تنها در یک صورت حق این کار را دارد که همزمان متخصص تغذیه یا پزشک باشد.
۴ـ مصرف مکمل علاوه بر خطر مثبت شدن نمونه دوپینگ یک ورزشکار، تیغ دولبه ای است که به مراتب بیش از آن منفعتی که به بدن ورزشکار می رساند، برای بدن او عوارض دارد و سلامتش را به خطر می اندازد و نباید صرف مشاهده این مکمل ها در ویترین برخی اماکن، نسبت به تهیه آنها اقدام کرد.
۵ـ آموزش را مهم ترین محور مبارزه با دوپینگ در بین ورزشکاران می دانیم و در راه مبارزه با دوپینگ این مهم یک اصل محسوب می شود. با وجود این، به همه ورزشکاران توصیه می کنیم از مصرف هرگونه مکمل بدون هماهنگی با متخصص پزشکی ورزشی و تغذیه خودداری کنند و براحتی خود را در عوارض جسمی و حتی اجتماعی دوپینگ گرفتار نکنند.
۱ـ در درجه اول همه ورزشکاران باید دقت داشته باشند که مصرف مکمل غذایی تنها به ورزشکاران حرفه ای آن هم پس از انجام معاینات دقیق پزشکی و پیکرسنجی توصیه می شود و فردی که با هدف حفظ سلامتی و با قهرمانی محدود به ورزش می پردازد، اساسا نیازی به مصرف مکمل ندارد؛ چرا که تغذیه روزمره هم کالری مورد نیاز بدن این ورزشکاران را تامین می کند.
۲ـ ورزشکاران حرفه ای هم به هیچ عنوان نباید به صورت خودسر اقدام به مصرف مکمل کنند. آنها باید تحت نظر متخصص تغذیه یا متخصص پزشکی ورزشی که اشراف کامل به مباحث دوپینگ داشته باشد، مکمل غذایی مصرف کنند؛ چرا که فرآیند تجویز این مکمل ها بر عکس شیوه مصرف آنها به هیچ عنوان ساده نیست و ممکن است عوارض خطرناکی برای بدن ورزشکار داشته باشد. در نتیجه، این متخصص است که می داند ورزشکار چه رشته ای به چه میزان کالری نیاز دارد و چگونه باید کالری مورد نیاز بدنش را تامین کند. علاوه بر این، پس از انجام آنتروپومتری (پیکرسنجی) و انجام پاره ای آزمایش ها و معاینات عمومی نظیر اندازه گیری میزان آب، چربی و پروتئین ورزشکار و دیگر معاینات عمومی، مکمل مجاز و میزان مصرف آن به ورزشکاران توصیه می شود. به عبارتی پس از مطالعه ساختار بدن یک ورزشکار به او مکمل تجویز می شود.
۴ـ مصرف مکمل علاوه بر خطر مثبت شدن نمونه دوپینگ یک ورزشکار، تیغ دولبه ای است که به مراتب بیش از آن منفعتی که به بدن ورزشکار می رساند، برای بدن او عوارض دارد و سلامتش را به خطر می اندازد و نباید صرف مشاهده این مکمل ها در ویترین برخی اماکن، نسبت به تهیه آنها اقدام کرد.
۵ـ آموزش را مهم ترین محور مبارزه با دوپینگ در بین ورزشکاران می دانیم و در راه مبارزه با دوپینگ این مهم یک اصل محسوب می شود. با وجود این، به همه ورزشکاران توصیه می کنیم از مصرف هرگونه مکمل بدون هماهنگی با متخصص پزشکی ورزشی و تغذیه خودداری کنند و براحتی خود را در عوارض جسمی و حتی اجتماعی دوپینگ گرفتار نکنند.
پی‌نوشت‌ها:
* افسر مبارزه با دوپینگ
منبع:روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )/ج
