الزامات خلق حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی

رسم پسندیده و سنت حسنۀ نام گذاری سال ها از سوی مقام معظم رهبری، منشأ حرکت و فعالیت مضاعف در عرصه عمومی کشور شده و برکات فراوانی، در پی داشته است.
معظم له تأکید فرموده اند که معنای نام گذاری یک سال معیّن به یک عنوان و موضوع خاص، به معنای محدود و محصورکردن آن موضوع به همان سال نیست؛ بلکه باید در آن سال به صورت ویژه به آن موضوع پرداخته شود؛ برای تحقق آن، تلاش مضاعف و زمینه سازی و برنامه -ریزی گردد؛ توجه بیشتری به آن موضوع معطوف شود و آن موضوع به یک گفتمان فراگیر و عمومی تبدیل شود؛ ولی آن حرکت در سال های بعد هم باید استمرار یابد، تا به اهداف خودش دسترسی پیدا کند.
نکته مهم دیگر این که:
سپهر نام گذاری ها را که مرور می کنیم، یک پازل و جدولی را نشان می دهد که گویا طراح و مهندس عالی آن، به تدریج و به طور سالانه در حال تکمیل قطعات آن است. ضمن اینکه اتفاقات و رخدادهای خاص هر سال نیز، در این نام گذاری ها سهم مخصوص به خود را دارند.
اما در خصوص نام گذاری سال 1392، یک تفاوت عمده مشاهده می شود و آن ترکیب دو موضوع مهم در این نامگذاری است. بعلاوه، در نام گذاری نحوه و شیوه تحقق اهداف نام گذاری را نیز تعیین فرموده اند. امسال را که سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی نامیده اند؛ یعنی اولویت اقدامات مختلف دولت و مردم و نخبگان جامعه، باید بر این دو محور متمرکز شود. لیکن به این مهم نیز توجه ویژه شده که دستیابی به این اهداف، با روش های جاری و معمول اقدام، میسر نخواهدشد و باید حرکتی حماسی و جهادی را سازماندهی کرد. بُعد حماسی این نامگذاری، به قدری قابل توجه است که علیرغم امکانِ به کاربردن یک بارِ این واژه، تعمداً و آگاهانه دو بار واژه حماسی تکرار شده است، یعنی به جای «حماسه سیاسی و اقتصادی»، «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» بیان شده است. در حکمت کلام و فرمایشات رهبری نیز یقین داریم که ایشان الفاظ را با دقت تمام و حکیمانه به کار می برند و تکرار واژه حماسی در این نام گذاری نیز، آگاهانه و حکیمانه بوده است.
برای بررسی پیام نوروزی و فرمایشات اول فروردین معظم له، ابتدا مروری کوتاه به نکات مهم و اساسی این دو سخنرانی خواهیم داشت:

* گزیده پیام نوروزی:

= آنچه دشمنان ما هدف گرفته بودند، صحنه ها و عرصه های مختلف بود؛ عمدتاً عرصه اقتصاد و سیاست بود.

الف) در عرصه اقتصاد:

1) گفتند می خواهند ملت ایران را به واسطه تحریم ها، فلج کنند!
2) [در سال1391] بر مردم فشار آمد و مشکلاتی ایجاد شد.
3) اشکالاتی هم در داخل، ناشی از کوتاهی ها و سهل انگاری ها، به نقشه های دشمن کمک کرد.

ب) در عرصه سیاست:

4) گفتند می خواهند ملت ایران را منزوی کنند.
5) گفتند می خواهند ملت ایران را دچار دو دلی و تردید کنند.
6) گفتند می خواهند همّت آنها [ملت ایران] را کوتاه و ضعیف کنند.

سال 92 :

- سال پیشرفت و تحرک و ورزیدگی ملت ایران خواهدبود.
- از دشمنیِ دشمنان، کاسته نخواهدشد.
- اما آمادگی ملت ایران بیشتر، حضور او مؤثرتر، سازندگیِ آیندۀ این ملت به دست خودشان و با همت باکفایت خودشان، بهتر و امیدبخش تر خواهدبود.

در سال 92:

الف) در عرصه اقتصادی:

1- به تولید ملی، توجه شود.
2- شعار سال 1391، ادامه پیدا کند.

ب) در عرصه سیاسی:

- حضور[ملت] در انتخابات ریاست جمهوری، برای رقم زدن آیندۀ نیکی برای کشور و برای خودشان.

* لازم است در زمینه اقتصاد و در زمینه سیاست:

1) حضور مردم، حضور جهادی باشد.
2) با حماسه و با شور، باید وارد شد.
3) با همت بلند و نگاه امیدوارانه، باید وارد شد.
4) با دل پرامید و پرنشاط، باید وارد میدان ها شد.
5) با حماسه آفرینی، باید به اهداف خود رسید.

* گزیده سخنان اوّل فروردین در حرم مطهر رضوی (علیه السلام):

= [انجام] محاسبه نفس ملی، محاسبه نفس عمومی، به صورت سالانه. با یک نگاه اجمالی، وضع دخل و خرج یک سال خودمان را در ابعاد کلان ملی، بررسی کنیم؛ محاسبه کنیم.
- کسانی هستند که کارهای ما را مورد مطالعه قرار می دهند، در باره آنها قضاوت می کنند، از تجربه ما استفاده می کنند:
الف) [بعضی دولت ها] از پیشرفت ما، خرسند و از تلخ کامی ما تلخ-کام می شوند.
ب) [بعضی هم] از پیشرفت ما، احساس دلتنگی کرده و بدخواه ملت ما هستند.
- ضرورت نگاه واقع بینانه در بررسی و ارزیابی عملکرد خودمان، یعنی دیدن ضعف ها و قوت ها در کنار هم.
* لذا هر کس صحنه را درست ببیند، به ملت قهرمان ایران آفرین می گوید.

- رفتار دشمنان ملت ایران در برابر پیشرفت های ملت ایران:

1) مانع تراشی، برای دست نیافتن ملت ایران به پیشرفت و رشد / ممانعت علمی.
2) انکار پیشرفت ها در تبلیغاتشان + بزرگ و عمده کردن ضعف ها.
- اعمال تحریم های شدید در سال 91: نفت، بانک و ...
- ادامه سیاست پنجۀ چدنی زیرِ دستکش مخملی.
- ضرورتِ رهاکردن اقتصاد کشور از وابستگی به نفت.

اثر مثبت تحریم ها (در کنار آثار منفی):

تحریم ها باعث شد که نیروهای درونی و ظرفیت عظیم ملت ایران، فعال بشود و استعدادهایی بروز کند و کارهای عظیمی تحقق پیدا کند.

* درس بزرگ سال 91:

1) یک ملت زنده، از تهدید و فشار و سخت گیری دشمن، هرگز به زانو درنخواهدآمد.
2) تکیه به استعداد درونی + توکل به خدای بزرگ + اعتماد به خود + عدم تکیه به دشمن؛ می تواند یک ملت را جلو ببرد.

* در رزمایش بزرگ سال 91، ما ضعف و قوت های خود را شناختیم:

× ضعف ها:

1) وابستگی اقتصاد به نفت.
2) بی اعتنایی به سیاست های کلان اقتصادی.
3) سیاست ها و تصمیم گیری های پی در پی روزمرّه.

× قوت ها:

4) بنیۀ کشور قوی است و لذا تأثیرات خصمانۀ دشمنان را، به حداقل رساند.
5) از تهدیدها فرصت بسازیم و به جلو حرکت کنیم.

* دو نکته مهم:

1) در برنامه ریزی ها، همیشه باید جلوتر از دشمن حرکت کنیم و منفعل نباشیم. نقشۀ دشمن را، هوشمندانه حدس بزنیم و تشخیص دهیم و جلوتر از او حرکت کنیم.
- در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است.
2) به پیشنهادهای آمریکایی ها در مورد گفتگو و مذاکره، خوشبین نیستم؛ اما مخالفت هم ندارم.
- آمریکایی ها نمی خواهند مذاکرات هسته ای هم، به فرجام برسد.
- اگر آمریکایی ها در درخواست مذاکره صادق هستند، از دشمنی با جمهوری اسلامی و ملت ایران دست بردارند.
- اگر آمریکایی ها دنبال راه عاقلانه می گردند، سیاست خود را و عمل خود را تصحیح کنند.

* در مورد انتخابات:

1) انتخابات، مظهر حماسه سیاسی است.
2) انتخابات، مظهر اقتدار نظام اسلامی است.
3) انتخابات، مظهر آبروی نظام است.
4) انتخابات، مظهر اراده ملی است.
5) انتخابات، نماد مردم سالاری اسلامی است.
= دشمن همیشه و در همه انتخابات ها، سعی کرده انتخابات را بی رونق کند و مردم را از حضور در پای صندوق های رأی، دلسرد و ناامید کند.

* چند نکتۀ مهم در مورد انتخابات:

1) در درجه اول، گسترش مشارکت و حضور گسترده مردم در انتخابات، اهمیت دارد.

* شور انتخاباتی و حضور مردم پای صندوق های رأی، می تواند:

الف) تهدیدهای دشمن را بی اثر کند.
ب) دشمن را ناامید کند.
پ) امنیت کشور را تأمین کند.
ت) در آیندۀ کشور، تأثیر دارد.
ث) در امنیت، در استقلال، در ثروت ملی، در اقتصاد و در همه مسائل مهم کشور، تأثیر می گذارد.
2) در انتخابات، همه سلیقه ها و جریان های معتقد به جمهوری اسلامی، باید شرکت کنند.
3) در نهایت، رأی مردم، تعیین کننده است. آنچه اهمیت دارد، تشخیص شما و رأی شماست.
4) همه باید تسلیم قانون باشند و در مقابل قانون، تمکین کنند.
5) رئیس جمهور آینده، باید امتیازات رؤسای جمهور قبلی را داشته -باشد و ضعف های آنها را نداشته باشد.
اینک به اختصار، ابتدا مفهوم حماسه را بررسی کرده، سپس حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی را تبیین خواهیم کرد:

الف) تعریف مفهوم حماسه:

در تعریف واژه حماسه، از زوایا و نگاه های مختلفی می توان ورود کرد:
- حماسه به معنای: حرکت خارق العاده و غیرعادی.
- حماسه به معنای: یک گام بسیار بلند، پرش، جهش و نقطه اوج.
- حماسه به معنای: واردکردن شوک به پیکره کم تحرک.
- حماسه به معنای: دلاوری، دلیری و شجاعت نشان دادن.
- حماسه به معنای: اقدام و حرکتی انقلابی که هم طراز با دفاع مقدس و به بزرگی فتح خرمشهر باشد.
- حماسه به معنای: شکل گیری یک هم افزایی ملی در عرصه های سیاسی، اقتصادی.
در شعار و نام امسال، نگاه به جلو، آینده نگری، امید، شور زندگی، اطمینان از گذشته، احساس پیشرفت، اعتماد به نفس، انگیزه و ...، از عناصر اصلی هستند. لذا می توان گفت: اگر شجرۀ جهاد با طرحی خردمندانه و روحیه ای دلیرانه آبیاری شود؛ میوۀ آن، خلق یک حماسه است. برخی برای حماسه، اصول 4 گانۀ: عنایت و مشیت پروردگار + عبرت آموزی از گذشته + توانمندی درونی + کشش و ظرفیت آینده را، قائل شده اند.
نقش نخبگان جامعه در خلق حماسه ملی نیز، از جمله مباحث قابل طرح می باشد. نخستین مسئله، فهم مسائل اصلی و فرعی در حوزه های مختلف است. نخبگان کشور باید ابتدا مسائل اصلی و فرعی کشور را شناسایی کنند و آنها را برای مسئولان مربوط و مردم، تبیین سازند. در زمینه سیاست، اقتصاد، مدیریت کشور و علوم مختلف، نخبگان باید با همت و تلاش خود، جریان پیشرفت های کشور را در این مسیر قرار دهند. لذا برای خلق حماسه، مردم و مسئولین، دو عنصر تعیین کننده هستند؛ و در بین مردم نیز، نخبگان جامعه نقش کلیدی دارند. بنابراین، باید حقیقتاً به گسترش مشارکت مردم اندیشید و آن را کارسازی کرد و ریسک پذیری مردم در قبول مسئولیت ها را، بالا برد. این نکته نیز مهم است که لازمه خلق حماسه، پرهیز از سیاه بینی و نگاه صفر و صدی به مسائل و پدیده ها و نیز داشتن نگاه حمایتی و مثبت اندیشی همراه با نقدِ سازنده است.
شاید مهم ترین پیش نیاز و شرط اساسی در حماسه سازی، همدلی و همیاری کسانی است که باید حماسه بسازند؛ یعنی مسئولین، مردم و نخبگان جامعه.

ب) حماسه سیاسی:

از این جهت که در آستانه برگزاری انتخابات سرنوشت ساز ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی هستیم، حماسه سیاسی اهمیت ویژه دارد. مردم در این دو انتخابات، دو نهاد انتخاباتی مهم را که مستقیم با زندگی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آنها سر و کار دارد تعیین می کنند و مسئولیت های ناشی از این تصمیم سیاسی را، می پذیرند. مردم در ثبت حماسه سیاسی خود، باید اطمینان پیدا کنند که به کسانی رأی می دهند که واقعاً دغدغه اسلام و کشور را دارند و شیفته خدمت و نه تشنه قدرت هستند. کارگزاران نظام نیز باید در عرصه سیاست، برای مصالح کلی نظام نسبت به مقاصد جزئی و فرعی، در عمل اصالت و اولویت قائل شوند و بر همین منوال و در تمامی زمینه ها، باید مسائل اصلی و فرعی برای مسئولین و مردم، نیز مشخص شود.
اما یقیناً حماسه سیاسی در امسال، گستره ای فراتر از انتخابات 24 خرداد- علیرغم اهمیت و عظمت آن- را در نظر دارد. امسال ما حدّاقل دو حضور حماسی در عرصه سیاسی خواهیم داشت؛ که علاوه بر انتخابات خرداد ماه، راهپیمایی های روز جهانی قدس و 22 بهمن می باشند. روح حماسی باید در سراسر سال 1392 جریان داشته باشد و بر فضای کشور و رفتار مردم و مسئولین سایه انداز باشد و تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های کشور در همه عرصه ها را، در بر بگیرد.
تحقق حماسه سیاسی، نیازمند پیش زمینه ها و بسترهایی از جمله حضور همه سلایق و گروه ها و جریانات سیاسی وفادار به نظام و قانون اساسی است. گروه ها و جریان های سیاسی، باید مردم را- در عین اختلاف سلیقه ها، به وحدت و یکپارچگی ملی فرا بخوانند و بر آتش کینه ندمیده و بر طبل اختلاف نکوبند. در اینجا است که نقش ویژه نخبگان در تحقق حماسه سیاسی، خود را بهتر نشان می دهد.
نکته بسیار مهم در حماسه 24 خرداد این است که:
نظامی که پس از فتنه 88 و خسارت های سنگین ناشی از خیانت و جنایت سران فتنه، باز هم حضور گسترده و حماسی مردم را طلب می -کند، هم اعتماد به نفس بالایی دارد و هم به مردم و شعور و حضور پرشور و سرنوشت ساز آنها، اعتماد بالا دارد؛ ضمن اینکه باید هشیارانه از تجارب گذشته - بویژه فتنه 88- نیز به خوبی و دقت، استفاده کند. همچنین، مدیریت کشور باید اقتضائات بلندمدت را در اولویت تدابیر و اقدامات خود قرار دهد، اما نباید از مسائل جاری و کوتاه مدت کشور نیز غفلت کند. فهم مسائل اصلی و فرعی از یکدیگر در تمامی شئون جامعه اسلامی - و در افق بالاتر تمدن اسلامی- امری حیاتی است، که بدون توجه به آن ها، رشد و پیشرفت در کشور محقق نخواهد شد. حتی اگر چنین امری محقق شود؛ این پیشرفت، در جهت منافع غرب و آمریکا و نه اهداف متعالی جمهوری اسلامی و تمدن اسلامی است.

- راهکارهای مشارکت حدّاکثری مردم در حماسه 24 خرداد:

1) حضور همه سلیقه ها و گرایش هایی که معتقد به نظام و پایبند به قانون اساسی هستند.
2) عملکرد داوطلبان پست ریاست جمهوری.
3) عملکرد جریان های فعال سیاسی.
4) عملکرد رسانه های جمعی.

= محورهای مورد نظر برای عملکرد مراجع سه گانۀ فوق:

1) داشتن برنامه (برنامه محوری).
2) تلاش برای تقویت وحدت و انسجام ملی.
3) لحاظ منافع و مصالح ملی در همه اقدامات.
4) ایجاد امید و نشاط در مردم.
5) تقویت انگیزه های مشارکت مردم در صحنه.

= پیامدهای چنین مشارکتی:

1) افزایش انسجام و وحدت ملی و داخلی.
2) هم افزایی ظرفیت ها برای ساختن کشور و خدمت به مردم.
3) افزایش وزن و اعتبار بین المللی کشور و نظام.
4) خنثی کردن تبلیغات دشمنان علیه کشور و نظام.
5) کُندکردن اهرم های فشار قدرت های سلطه گر و سازمان های به اصطلاح بین المللی علیه ملت ایران.
6) هموارشدن راه برای طیّ مسیر پیشرفت و عدالت در کشور.
7) هموارشدن راه برای دفاع و مطالبه حقوق ملت ایران در عرصه های بین المللی و جهانی.

* بنابراین، بین حضور حماسی مردم در انتخابات و فشارهای خارجی، رابطه معکوس وجود دارد.

لازم به یادآوری است که مردم باید در خلق حماسه سیاسی 24 خرداد ماه، دولتی را سر کار بیاورند که توانایی، تخصص، تعهد، علاقمندی و ارادۀ خلق حماسه اقتصادی و مدیریت آن را داشته باشد. لذا در امسال، حماسه سیاسی، مقدمه و لازمۀ حماسه اقتصادی است. لذا بدیهی است که انتظار داشته باشیم خلق حماسه اقتصادی، بعد از حماسه سیاسی صورت پذیرد!

ج) حماسه اقتصادی:

پرواضح است که شوک ها و سختی های اقتصادی که در سال 91 بر کشور بار شد، نیازمند یک حماسه سازی برای عبوردادن کشور از گردنه مشکلات اقتصادی از جمله: ضربه به تولید ملی، اجرای ناقص قانون هدفمندی یارانه ها، افزایش کم سابقه نرخ تورم، افزایش نرخ ارز، کاهش ارزش پول ملی، کاهش دسترسی به کالاهای خارجی و وارداتی است. لذا در سال 92، باید دشمن در شرایطی طعم تلخکامی را بچشد که منتظر کامیابی است و در مصاف اقتصادی و به تنگنابردن معیشت مردم و تشدید احساس ناامنی زیستی؛ دولت و مردم باید با حرکتی خارق العاده و حماسی، نهضت اقتصادی خود را تکمیل و وضعیت سال 1391 را به طور بنیادی تغییر دهیم.
جهاد اقتصادیِ امروز ملت ایران، یک تجربه تاریخی نو و یک سرمشق است؛ یعنی ما نشان می دهیم در شرایط حصر اقتصادی نیز می توان نه تنها بر پا ایستاد، بلکه به پیشرفت و عدالت نیز نزدیک تر شد. حماسه اقتصادی، تأکیدی برای به بار نشستن جهاد اقتصادی است. مدیریت حماسه جدید اقتصادی نیز، بسیار پیچیده تر از نمونه های بسیطی همچون تحریم تنباکو است؛ زیرا امروز، جهاد باید در عملکرد سیستم و نظام، تجلی پیداکند. به بیان دیگر، قرار است سریال (لیگ/ جام) اقتصادی چند ساله را، امسال به فینال برسانیم و نتیجه گیری کنیم.
زیرساخت های اقتصادی کشور به یُمن تلاش ها و اقدامات گسترده سال های گذشته، مهیای یک جهش بزرگ اقتصادیِ دیگر است. دو رکن اصلی در حماسه اقتصادی، «جهاد شجاعانه» و «امید به پیروزی در نبرد با دشمن» است. از این حیث، باید حماسه اقتصادی را تداوم اقتصاد مقاومتی و تجلی آن را در رفتار اقتصادی و سیاستگذاری اقتصادی، دانست.
کنار هم آوردن حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی، گویای این مهم است که بخش اعظم حماسه اقتصادی، بر دوش دولت بعدی است. دولت جدید و منتخب مردم، باید با ارزشی مضاعف، کارهای مثبت دولت کنونی را در سال 92 ادامه داده و نقش خود را در خلق حماسه اقتصادی، ایفا کند. سال 92، سال تداوم اهتمام به تولید ملی و حمایت از سرمایه ایرانی نیز هست. مسئله تولید ملی، در شرایط تهدید و تحریم های خارجی بسیار مهم است و اهتمام به آن، مستلزم حماسه است و نه تنها در سال جدید بلکه در همه سال ها، باید ادامه داشته باشد.
نخبگان جامعه نیز باید مردم را برای اثرگذاری بر فرایند حماسه اقتصادی، راهبری و هدایت کنند. بطور مثال، اصلاح الگوی مصرف؛ اعم از صرفه جویی - به معنای درست مصرف کردن- و مصرف کالای ایرانی، از مصادیق حماسه اقتصادی است. تلاش صنعتگران و کارآفرینان عرصه اقتصاد و ارتقای کیفیت کالای ایرانی و خدمات مطمئن پس از فروش آنها و گسترش عرصه تولید به همه نیازهای حقیقی مردم، یکی دیگر از الزامات تحقق حماسه اقتصادی است. علاوه بر این، اقتصاددانان- به عنوان بخشی از نخبگان عرصه اقتصادی- باید برای مسؤولان کشور بیان کنند که مسئله اصلی در کشور، اقتضائات دهه عدالت و پیشرفت است و عامل اصلی ضعف ساختار اقتصاد کشور، وجود رانت و فساد در ساختار اقتصادی است.
این نکته نیز حائز اهمیت فراوان است که جهاد اقتصادی جدید، باید با دو رکن تکمیل گردد: رکن برنامه و رکن اخلاق؛ و هر یک از این دو رکن، بدون دیگری ناقص است. هر یک از دو رکن فوق، نیازمند برپاکننده ای هستند: سیاستگذاران در رکن برنامه ریزی و مردم در رکن اخلاق. اما به نظر می رسد تکلیف مدیران و سیاستگزاران، هم برنامه ریزی درست و دقیق و هم رعایت معیارها و اصول اخلاقی و نیز ترویج، تبلیغ، حمایت و تثییت آنها خواهدبود. لذا اهالی عرصه جهاد اقتصادی و حماسه اقتصادی، غیر از امکانات جهادی، نیازمند داشتن روحیه مؤمنانه، غیورانه و امیدوارانه نیز هستند. ان شاء الله در صورت توفیق، باز هم در این زمینه و این مقوله خواهیم نوشت.
منبع:مشرق نیوز