چرایی گرایش جوانان به مصرف داروهای محرک

محرک های سیستم اعصاب مرکزی توسط ورزشکاران برای افزایش میزان انرژی، دقت و تمرکز حواس، تحریک رفتاری و بالا بردن سطح هوشیاری استفاده می شود، غافل از این که مصرف مواد محرک علاوه بر پیامدهای زیانبار شناخته شده خود نوعی دوپینگ برای ورزشکاران محسوب می شود.
آمفتامین ها از جمله این مواد است که سرآغاز دوپینگ در ورزش های نوین با این داروها بوده است. مت آمفتامین (شیشه) یکی از ترکیباتی است که متاسفانه مصرف آن در بین گروه سنی جوان و ورزشکار نیز مشاهده می شود، چرا که سبب بالارفتن کاذب انرژی و کاهش خواب و اشتها می شود. به این ترتیب ورزشکارانی که در مسابقه هستند، آن را برای افزایش استقامت بدن مصرف می کنند. شیوع مصرف این مواد در میان این قشر و بخصوص زنان ورزشکار دلایل دیگری هم دارد؛ تبلیغات دروغین درباره شیشه باعث شده است این ماده ممنوعه به عنوان ماده ای برای تناسب اندام، تولید انرژی بیشتر و حتی افزایش قوای جنسی شناخته شود. کاهش خواب و اشتها و افزایش تحرک به طور مسلم به کم شدن وزن می انجامد، اما قدرت جادویی و کاذب شیشه فقط مدتی کوتاه طول می کشد و پس از آن در حالی که مصرف کنندگانش را بشدت معتاد کرده است، برعکس عمل می کند. پس از چند ماه مصرف شیشه به واسطه به هم خوردن تعادل پروتئین در بدن، ماهیچه ها تحلیل می رود و انرژی زایی و افزایش قدرت متوقف می شود.
استفاده از شیشه، از آن جهت که عروق دهانی را منقبض می کند، به خرابی سریع دندان ها می انجامد که یکی از نشانه های شناخت معتادان به این مخدر است. گرچه خشکی و چروکیدگی پوست، کم خونی و ضعف حافظه نیز از جمله نشانه های مصرف شیشه است، اما واضح ترین علامت مصرف شیشه به هم خوردن تعادل روانی معتادان آن است. افزایش ترشح ماده دوپامین در مغز پس از مصرف شیشه، معتادان را به پرخاشگری، افت کارکرد روزانه، اختلال در خواب، پرحرفی غیرعادی، توهم های بینایی و شنوایی، باورهای پارانوئیدی (بدبینانه) نسبت به دیگران که به جنایت منجر می شود و افسردگی شدید دچار می کند و در ۲۰ درصد معتادان جنون و خودکشی را سبب می شود.
ولی بتازگی مصرف سایر مواد محرک هم به بهانه کاهش وزن در بین زنان رواج یافته است. با وجود این که سوءمصرف مواد مخدر در زنان بسیار کمتر از مردان است، ولی به دلیل ظاهر فریبنده تبلیغات محصولات مرتبط با لاغری، سوءمصرف مواد محرک در خانم ها بیشتر از آقایان است. گاهی در برخی از باشگاه های ورزشی مشاهده می شود که مکمل هایی برای این قشر از ورزشکاران تحت عنوان مکمل های موثر در تناسب اندام و لاغری عرضه می شود که بعضا آلوده به انواع مواد محرک است. متیل هگزان آمین (methyhexaneamine) یکی از ترکیبات آمفتامینی است که در ترکیب مکمل های جدید وارده به بازار مصرف دیده شده است. همچنین در اواخر سال ۲۰۱۰ میلادی گزارش هایی مبنی بر مثبت شدن نتیجه آزمایش دوپینگ ورزشکارانی در انگلستان، هندوستان و استرالیا با مصرف مکمل های آلوده به این ماده اعلام شده است. این ترکیب با اسامی زیر نیز در فهرست اجزای تشکیل دهنده محصولات متنوع مکملی ممکن است مشاهده شود:
1/3-dimethylamylamine - Dimethylamylamine - Dimethylpentylamine- DMAA- Forthane - Floradrene- Geranamine- Geranium oil- Flower oil
لازم به ذکر است این ترکیب در گذشته در فرمولاسیون اسپری های دکونژستانت بینی کاربرد داشته، ولی بتازگی با توجه به شناسایی اثرات تحریک کنندگی آن در ترکیب مکمل های غذایی ـ ورزشی وارد شده است. همچنین ممکن است به منظور افزایش اثرات تحریک کنندگی و انرژی زایی، این ترکیب همراه با کافئین در فرمولاسیون دو گروه مکمل های مورد اشاره زیر استفاده شود:

۱ـ مکمل های لاغری:

به عنوان مثال نوشیدنی های پودری و قرص های چربی سوز و کاهش دهنده وزن. این ترکیبات معمولا حاوی ترکیب افدرا که خود نیز در فهرست ممنوعه قرار دارد، نیز هست.

۲ـ مکمل های محرک قبل از تمرین:

این محصولات معمولا در دوره های بدنسازی به عنوان افزایش دهنده قبل از تمرین یا pre exercise boost عرضه و مصرف می شود.
منبع: روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )