نویسنده: پی یر روسو
مترجم: حسن صفاری
مترجم: حسن صفاری
لوکوموتیو «موشک» سال 1829به تدریج اصلاح گردید. چهار سال بعد از آن تاریخ چون رابرت استفنسن توانست قطر سمبه و طول مسیر آن را افزایش دهد و سطحی را که تحت تأثیر حرارت قرار می گرفت زیاد کند و بر تعداد لوله های دیگ گرم بیفزاید این لوکوموتیو می توانست باری معادل 100 تن را با سرعت 25 کیلومتر در ساعت بکشد. قدرت آن که در بدو ایجاد معادل 25 اسب بخار بود در سال 1846 تا صد و پنجاه اسب افزایش یافت. از مدتها قبل ایجاد کننده ی این لوکوموتیو حدس زده بود که لوکوموتیوهای جدید باید به اتصال، قامت و وزن و قدرت خویش را افزایش دهند. این موضوع موجب شد که چندی بعد اصولاً موشک را محکوم به فنا کردند. حقیقت آن است که از سال 1849 تازه واردی بر روی شبکه های راه آهن جای گرفت و بلافاصله پس از ورود شروع به اقدامات حیرت انگیزی کرد و در حالی که تا آن اوقات حداکثر سرعت ترن ها از 50 کیلومتر در ساعت تجاوز نمی کرد در سال 1853 لازم شد که وزارت حمل و نقل در فرانسه بخشنامه ای صادر کند و سرعتهای بیش از 120 کیلومتر در ساعت را قدغن نماید!
این ترقی فوق العاده کار یک نفر مهندس انگلیسی به نام توماس راسل کرامپتون Thomas Russel crampton(1888- 1816) بود. فکر اصلی که به نظر این شخص رسید آن بود که تعداد محورهای چرخ را به عدد ترقی دهد و قطر دو چرخ محرک لوکوموتیو (چرخهای عقب) را تا حدود دو متر برساند. لوکوموتیو جدید که به نام مخترع خود کرامپتون نامیده شد، اولین نوعی بود که ایجاد سرعتهای بزرگ کرد. از آنجا که قدرت آن را ممکن بود به 500 اسب بخار رسانید. به سهولت می توانستند سرعت آن را به 100 کیلومتر در هر ساعت برسانند. نمود زیر به خوبی ارزش و کیفیت این ماشین را معلوم می دارد: در سال 1889 یعنی چهل سال بعد از تاریخ پیدایش این لوکوموتیو کمپانی پ. ل. م. P. L. M مسابقه ای برای سرعت لوکوموتیو ترتیب داد و یک لوکوموتیو کرامپتون که چهل سال بود کار می کرد با سرعت حیرت انگیز 144 کیلومتر در هر ساعت برنده ی این مسابقه شد!
کرامپتون از سال 1848 به فرانسه آمد تا در این کشور به کار مشغول شود و تا سال 1864 لوکوموتیوهای او قطارهای سریع السیر فرانسوی را تجهیز می کرده ا ند. افسانه ای در زبان عموم وجود داشت که ناپلئون سوم امپراطور فرانسه در سال 1855 مسافرت خود را از پاریس تا مارسی با سرعت متوسط صد کیلومتر در هر ساعت انجام داد و ترن او با لوکوموتیو کرامپتون مجهز بوده است.
حقیقت آن است که در آن تاریخ یک چنین اقدامی امکان نداشت و کمترین دلیلی که ما بر این موضوع داریم آن است که در آن عهد مجبور بودند هر صد کیلومتر یک بار توقف کنند تا آب دیگ را عوض نمایند و با کمک سلطل و سبد لوکوموتیو را از زغال آکنده سازند.
در سال 1858 مهندس فرانسوی هانری ژیفار Henro Giffard (1825-1882) دستگاهی ابداع کرد که به طور خودکار آب دیگ گرم را عوض می کرد و از این اختراع در تمام جهان حسن استقبال شد، شش سال بعد از آن تاریخ لوکوموتیو هایی اختراع شدند که محور چرخهای آن به هم اتصال داشتند و پیدایش آن را می توان مبداء جلوس ماشین های جدید دانست.
جارج وستینگهائوس George Westinghouse امریکایی (1914-1846) در سال 1869 اختراع مهم خود یعنی ترمزی را که به کمک هوای فشرده عمل می کرد ابداع کرد و آن را می توان یکی از پیشرفت های مهم بین المللی در مسائل فنی دانست. به کمک این ابداعات در سال 1876 ماشین اوترانس (مبالغه، یا تجاوز) Outrance بوجود آمد که 40 تن وزن داشت و قدرت آن از 1000 اسب بخار متجاوز بوده است.
جهش جدید در پیشرفت لوکوموتیوها وقتی حاصل شد که در سال 1878 مهندس فرانسوی آناتول ماله Anatole mallet (1919- 1837) توانست اصل انبساط را در مورد لوکوموتیوها به کار برد: این ابداع مبداء پیدایش ماشین هایی شدکه آنها را کمپوند Compound می نامند: این ماشین با زحمت بسیار توانست خود را مورد قبول قرار دهد و با این حال باید آن را اساس ساختمان لوکوموتیوهای عصر حاضر دانست، از قبیل آتلانتیک که قدرت آن به 1500 اسب بخار می رسد (1900) و پاسیفیک (1907) که 100 تن وزن دارد و قدرت آن به 3500 اسب بخار می رسد (و اصل اشباع حرارتی بخار را مورد استفاده قرار می دهد که ابداع آن را در سال 1898 مرهون مهندس آلمانی اشمیت Schmidt می باشیم)
لیکن اکنون دیگر به درستی به دوران معاصر و آنچه هنوز متداول است رسیده ایم و نباید فراموش کنیم که در عین حال که لکوموتیوها تکمیل می شدند وضع راه سازی نیز به سرعت اصلاح می شد.
از سال 1836 استعمال رایل های مهندس انگلیسی چارلز ویگنولز Charles vignoles (1875-1792) عمومیت می یافت که قسمت فوقانی آن را با محمل مدور (که در اصطلاح فنی قارچ نامیده می شود) و قسمت تحتانی آن را به شکل سرسره می ساختند.
در سال 1865 مهندس سوئیسی نیکولار یگنباخ Nicolas Riggenbach (1899-1817) راه آهن زنجیری را برای عبور از نقاط کوهستانی اختراع کرد و پنج سال بعد از آن تاریخ شخصاً در افتتاح راه آهن ریگی (1) Righi شرکت کرد. در سال 1880 اقدام مهمی در جلوگیری از خطرات و تأمین ترن و مسافران سوزن بانی رابطه ی خودکار برقرار سازند. این دستگاه که به طور فوق العاده ای از خطر اشتباه حرکت بر روی خطوط متفاوت میکاست اول بار در 1856 به وسیله ی سوزن فرانسوی وی نیه Vignier ابداع شده بود ولی یک ربع قرن بعد از آن تاریخ دو نفر انگلیسی به نام ساکسبی Saxby و فارمر Farmer آن را به مرحله ی اجرای صنعتی رسانیدند در سال 1898 مهندس فرانسوی آلبرموتیه Albert montier توانست اهرمها را طوری با یکدیگر ترکیب کند که فقط یک حرکت کافی بود تاخط سیر کامل ترن در ایستگاه معین شود.
امروزه برای آنکه بتوانیم ترقی حیرت انگیزی را که بعد از مسابقه ی مشهور رینهیل در فن راه آهن حاصل شده است به رأی العین مشاهده کنیم کافی است روزی در ابتدای غروب بر معبری که مشرف و محیط بر یکی از ایستگاههای بزرگ راه آهن باشد قرار گیریم و نظر خود را بر خطوط بیشمار و درهم پیچیده ی راه آهن، دستگاههای متعدد سوزن بانی، علامت گذاریهای رنگا رنگ الکتریکی، اطاقهای فرماندهی و فعالیت منظم آن بیندازیم. و نیز شایسته است در فکر خود لوکوموتیو افسانه ای استفنسن یعنی «موشک» را با دستگاه 700-240 مهندس فرانسوی شاپلون Chapellon مقایسه کنیم که قدرت آن بیش از 4000 اسب بخار است و حال آنکه فعلا نمی خواهیم از 2D2 میسترال (2) Mistral گفتگو به میان آوریم. و نیز خوب است در نظر گیریم که نسبت قدرت به وزن چگونه افزایش یافته است. در حالی که این نسبت برای لوکوموتیو سال 1829 معادل شش اسب بازای هر تن بود در ماشین های امروزی به 36 اسب به ازای هر تن رسیده است.
پی نوشت ها :
1- بعد از جنگ دوم بین المللی در بسیاری از ممالک در نتیجه ی ترقی هواپیمایی شبکه ی راه آهن توسعه ی فوق العاده ای نیافت و حتی در مواردی خطوط بی اهمیت را جمع آوری کردند با این حال در کشورهایی مانند ایتالیا و اتحاد شوروی طول شبکه ی راه آهن توسعه ی بسیار یافت.
«یادداشت مترجم»
2- ریگی کوهی است در سوئیس به ارتفاع 1800 متر واقع در ناحیه ی اشویتس Schwiz زیبایی مناظر این منطقه آن را تبدیل به یکی از مراکز جلب سیاحان خارجی کرده است. «یادداشت مترجم»
3- D2 میسترال نام ترنی است که روی خط پاریس و نیس کار می کند و این مسافت را که در حدود 1000 کیلومتر است با وجود دو توقف 10 دقیقه ای در شهرهای لیون و دیژون در کمتر از 6 ساعت می پیماید. نام این ترن از بادهای شدیدی که در سواحل جنوبی فرانسه می وزند و میسترال نام دارد اقتباس شده است. نکته ای که شاید تذکار آن در این مورد لازم باشد آن است که بعد از جنگ دوم بین المللی که مؤسسات راه آهن فرانسه ملی شدند و تحت نظر دولت اداره می شوند روش کار و ترقیات این مؤسسات در دنیا ضرب المثل شده است. در تمام مسابقات بین الملی سرعت، در ده سال اخیر لوکوموتیوهای فرانسوی رتبه ی اول را حائز شدند و اگر تشکیلات داخلی و آسایشی که در ترن های ممالک متحد امریکا وجود دارد در جهان بی نظیر است. از لحاظ سرعت و دقتی که در ساعات حرکت و ورود ترنها رعایت می شود و از بسیاری موارد دیگر راه آهن فرانسه در جهان مانند ندارد. «یادداشت مترجم»
