نویسنده: محمدصادق شایسته
فروختن یا نفروختن یک فیلم در دنیای سینما معادلات عجیب و غریبی و پیچیده ای دارد که تا به حال کسی نتوانسته یک فرمول ثابت و درست و حسابی برای آن پیدا کند. خیلی فیلم ها بوده اند که سازنده های آن با امکانات بسیار محدود و فقط به قصد یک تجربه آن را ساخته اند ولی این تجربه به مذاق خیلی از مردم خوش آمده و آن فیلم یکباره با فروشی بالا عوامل خود را غافلگیر کرده است. این معادله بارها به صورت برعکس هم اتفاق افتاده و فیلمی با کلی ستاره و خرج ده ها میلیون دلار بودجه با شکستنی مفتضحانه رو به رو شده است؛ شکستی که گاهی به محو شدن خیلی از کارگردانان و بازیگران سینمای جهان از صحنه فعالیت منجر شد. در ادامه 10 فیلم پرسود و 10 فیلم شکست خورده تاریخ سینما را به شما معرفی می کنیم.
میزان فروش به دلار: 197000000
کارگردان: اورن پلی
بازیگران: کتی فیترستون، میکا اسلوات، مارک فردریش
paranormal Activity
این فیلم ترسناک پرسودترین فیلم تاریخ سینماست. داستان این فیلم در مورد زوجی است که به خانه ای خارج از شهر آمده اند و در این خانه با هجوم نیروهای شیطانی مواجه می شوند. تاکید اولیه سازندگان این فیلم در تبلیغاتشان بر مستند بودن حوادث و اتفاقات فیلم بود. آنها توانستند با یک فیلم برداری متفاوت و بازی بسیار طبیعی بازیگران به هدف اولیه شان نزدیک شوند. این فیلم با بودجه ای معادل 1500 دلار ساخته شد و به فروشی در حدود 197 میلیون دلار در سراسر جهان دست پیدا کرد. از نکات بسیار جالب در مورد این فیلم این است که پایان بندی این فیلم با پیشنهاد استیون اسپیلبرگ تغییر یافت. این فیلم در هفته اول در فقط 200 سالنی که نمایش داده شده به رکوردی معادل 9/1 میلیون دلار فروش دست پیدا کرد. در پرسود بودن این فیلم همین نکته بس که اگر فیلم تایتانیک با بودجه 200 میلیون دلاری اش که حدود 1/7 میلیارد در جهان فروش کرد، قرار بود مثل این فیلم سود کند باید به فروشی معادل 3/8 تریلیون در جهان دست پیدا می کرد. اورن پلی- کارگردان این فیلم - در مورد فروش فوق العاده فیلم اظهار نظر جالبی دارد: «مردم دوست دارند واقعا بترسند و تنها کار من این بود که ترس واقعی را به آنها هدیه بدهم.»
میزان فروش به دلار: 100000000
کارگردان: جورج میلر
بازیگران: مل گیبسون، جووان ساموئل، هیو کیزبیرن
Mad Max
این فیلم استرالیایی کم هزینه که با بودجه ای معادل 200 هزار دلار ساخته شد در سراسر جهان به فروشی معادل 100 میلیون دلار رسید. داستان این فیلم در مورد فیلم پلیسی است که به دلایلی شخصی شروع به نابودی باندی خطرناک می کند. این فیلم دو چهره سرشناس را به سینمای جهان معرفی کرد: جورج میلر و مل گیبسون.
تاکنون سه قسمت از این فیلم سینمایی ساخته شده که قرار است به زودی قسمت چهارم آن ساخته شود. البته هیچ کدام از دو فیلم دیگر به همین اندازه اولین فیلم پرسود نشدند. جالب است بدانید که به دلیل اینکه بودجه فیلم بسیار پایین بوده است بسیاری از ماشین ها و موتورهایی که داخل فیلم می بینید به عنوان بخشی از دستمزد به بازیگران فیلم داده شد. همچنین بعضی از نابازیگرهای این فیلم حقوقشان در حد 30 تا 50 دلار بود و آنها فقط به خاطر صحنه های اکشن قبول می کردند که در این فیلم بازی کنند. نکته آخر در مورد این فیلم این است که فیلمنامه این فیلم در آغاز فیلمبرداری کامل نبود و خیلی از صحنه ها زاییده شرایط فیلمبرداری و ایده هایی بود که در یک لحظه به ذهن خلاق میلر می رسیده است.
میزان فروش به دلار: 284000000
کارگردان: دانیل میریک، ادوارد سانچز
بازیگران: هیثر دوناهو، مایکل سی ویلیامز، جوشوالئونارد
The Blair Witch project
جمله معروفی در مورد این فیلم وجود دارد که می گوید: «اگر همه چیز را درست کنار هم بچینید و بهترین تبلیغات دنیا را هم انجام دهید باز هم نمی توانید به اندازه بلر ویچ فیلم سودآوری تولید کنید.» دو دانشجوی خوش فکر در یک مزرعه با هشت روز فیلم برداری و با بودجه ای معادل 600 هزار دلار که بیش از 80 درصد آن صرف تبلیغات شد، فیلم ترسناکی را ساختند که حدود 284 میلیون دلار در سراسر جهان فروش کرد. مراحل پس از تولید این فیلم هشت ماه طول کشید و از 19 ساعت فیلم برداری، یک کار 90 دقیقه ای تولید شد. داستان فیلم که بسیار شبه مستند است درباره سه دانشجوی سینماست که اکتبر 1994 هنگام ساخت فیلمی مستند درباره یک مخلوق افسانه ای به نام جادوگر بلر که بیشه زارهای نزدیک بر کیتسویل در مریلند را به تسخیر خود درآورده، ناپدید شدند. مهم ترین نکته در مورد این فیلم آن است که بازیگران این فیلم طی یک دوره فشرده کار کردن با دوربین روی دست را تمرین کردند و هر شب به داخل این بیشه زار می رفتند و دیالوگ های خود را فی البداهه بیان می کردند. جالب است بدانید که سه بازیگر این فیلم برای این که حس و حال فیلم بهتر از آب درآید شب ها حق خوردن و خوابیدن را نداشتند.
میزان فروش به دلار: 42000000
کارگردان: جورج رومرو
بازیگران: دان جونز، جودیت اوده آ، کارل هاردمن
Night of the Living Dead
این فیلم هنوز هم یکی از سیاسی ترین فیلم های ترسناک تاریخ سینماست. فیلم «شب مردگان زنده» در مورد آثار و عواقب جامعه ای است که رو به مصرف گرایی مطلق می آورد. این فیلم با بودجه ای معادل 114 هزار دلار ساخته شد و در سراسر جهان به فروشی معادل 42 میلیون دلار رسید. شایعه ای در مورد این فیلم وجود دارد که خیلی ها به دلیل ترس از دیدن این فیلم به سینما نرفتند. این فیلم در زمان خودش از موجوداتی به نام زامی که همان مردگان زنده هستند، بهترین استفاده تصویری را کرد. داستان فیلم هم در مورد عده ای است که از ترس زامبی ها خونخوار به خانه ای پناه برده اند. جالب است بدانید که تمام خون هایی که در این فیلم می بینید کاملا خوردنی اند و در واقع یک نوع شربت شکلاتی مخصوص است. به همین دلیل خون خوردن زامبی ها در این فیلم تا اندازه بسیار زیادی طبیعی از کار درآمده است.
میزان فروش به دلار: 225000000
کارگردان: جان جی آویلدسن
بازیگران: سیلوستر استالونه، تالیاشیر، برت یانگ
Rocky
راکی یکی از مهم ترین نمادهای دهه 70 میلادی برای مردم آمریکا بود؛ یک آمریکایی که تا مرز شکست خوردن پیش می رود ولی هیچ گاه شکست نمی خورد. او یک قهرمان عادی بود که پر از نقطه ضعف و اشکال بود و به همین دلیل هم مردم او را به راحتی قبول کردند. راکی با بودجه ای معادل یک میلیون دلار فروشی 225 میلیون دلاری در سراسر جهان داشت. سیلوستر استالونه توانست به فیلم راکی که بعدها چندین و چند بازسازی ناموفق داشت، خود را به عنوان یک بازیگر سرشناس معرفی کند؛ بازیگری که به قول راجر ایبرت؛ «مشت هایش بیشتر از عقلش کار می کنند.» در سال 2007 انستیتوی فیلم آمریکا این فیلم را در رده 57 برترین فیلم های تاریخ سینما قرار داد. جالب اینجاست که فیلمنامه نویس این فیلم هم خود استالونه بود و نسخه اولیه استالونه بسیار سیاه تر و خشن تر از آن چیزی بود که بعدها روی پرده نمایش داده شد.
میزان فروش به دلار: 150000000
کارگردان: جان کارینتر
بازیگران: دونالد پیلیسنز، جیمی کورتیس، تونی موران
Halloween
«دیگر قرار نیست در شب هالووین شما بخندید!» این یکی از جمله هایی بود که برای تبلیغ فیلم سینمایی هالووین در سال 1978 استفاده می شد. یک قاتل روانی در شب هالووین شروع به کشت و کشتاری وحشیانه می کند! داستانی که بعدها ده فیلم مشابه و یکی از یکی ضعیف تر از روی آن ساخته شد. البته در مورد خوب یا بد بودن این فیلم اظهارنظرهای فراوانی می شو. اما خیلی ها معتقدند این فیلم برای اولین بار خشونت فیلم های اسلشر یا همان خون و خونریزی وقیحانه و سادیسم وار را به سینما وارد کرد و باعث به تصویر کشیده شدن خشونت عریان شد. داستان در فیلمنامه اولیه طی چند روز اتفاق می افتاد اما به دلیل کمبود بودجه کل داستان را به شب هالووین منتقل کردند. جالب اینجاست که به دلیل کمبود بودجه تمام بازیگران این فیلم از لباس های خودشان استفاده می کردند و حتی گاهی جزئی ترین خرج های صحنه هم به عهده خود عوامل بود. حالا اینکه چرا آنها با این شرایط حاضر به ادامه دادن کار بودند سوال بزرگی است.
میزان فروش به دلار: 140000000
کارگردان: کوین اسمیت
بازیگران: برایان اوهالوران، جف اندرسون، مارلین گیگلیوتی
Clerks
این فیلم که با بودجه 27 هزار دلار ساخته شد در جهان فروشی حدود 4 میلیون دلار داشت. داستان این فیلم کمدی درباره یک روز از زندگی دو کارمند به نام های دانته و راندال و اتفاقاتی است که آنها در تقابل با مشتریانشان گرفتار آنها می شوند. فروش این فیلم از آن جهت بسیار استثنایی است که این فیلم فقط در 100 سالن سینما در آمریکا و تعداد بسیار کمی سالن سینما در سراسر جهان پخش شد. کوین اسمیت این فیلم را با قرض از فامیل و فروختن انواع و اقسام وسایلش و دستمزد نگرفتن تقریبا تمام عواملش توانست بسازد. محل فیلم برداری این فیلم هم دقیقاً همان جایی است که خود اسمیت کار می کند و او می توانست روزها و بعد از تعطیلی آنجا کار فیلمبرداری را با گروهش آغاز کند.
میزان فروش به دلار: 4000000
کارگردان: جورج لوکاس
بازیگران: ریچارد دریفوس، ران هاوارد، پلی لی مات
American Graffity
این فیلم به خوبی نشان می دهد که در عالم سینما مهم ترین چیز خلاقیت و استعداد است نه بودجه های هنگفت. هیچ کس در آن زمان نمی دانست که قرار است جورج لوکاس، کارگردان این فیلم، در آینده سازنده و تهیه کننده تعدادی از پرخرج ترین فیلم های تاریخ سینما باشد. داستان این فیلم برشی از زندگی چند جوان 18 ساله آمریکایی است که تازه از دبیرستان فارغ التحصیل شده اند. بودجه این فیلم معادل 777 هزار دلار بود که در فروش جهانی خود به رقمی معادل 140 میلیون دلار رسید. یکی از نقش های این فیلم به هرستون فورد پیشنهاد شد که او به دلیل کوتاهی نقش آن را نپذیرفت. البته لوکاس از این کار او دلخور نشد چون چند سال بعد یکی از نقش های اصلی اولین قسمت از سری فیلم های «جنگ ستارگان» را به او سپرد. نکته جالب تر اینجاست که در انتخاب ماشین های مورد استفاده در این فیلم از بین هزاران جوان آمریکایی نظرسنجی شد تا آنها از ماشین محبوب خود در آن زمان را انتخاب کنند.
میزان فروش به دلار: 19000000
کارگردان: جانی کارنی
بازیگران: گلن هان سارد، مارکتا ایرگلوا، هیو والش
once
داستان این فیلم موزیکال و عاشقانه درباره یک هفته شلوغ گای (شخیت اصلی فیلم) در شهر دوبلین و داستان عاشقانه زندگی اوست. خیلی ها این فیلم را یک کلاسیک عاشقانه قرن بیست و یکمی می دانند و اعتقاد دارند که اگر تبلیغات بهتری برای این فیلم وجود داشت فروش آن خیلی بیشتر از حال حاضر بود، هر چند فروش 19 میلیون دلاری آن با توجه به بودجه 150 هزار دلاری اش سود کمی را نصیب سازندگانش نکرده است. این فیلم مستقل ایرلندی جایزه اسکار بهترین ترانه اوریجینال را هم به دست آورده است و نامزد دریافت دو جایزه گرمی هم شد. داستان فیلم تا حدودی به زندگی کارگردان فیلم و زندگی او در لندن بسیار شباهت دارد. جان کارنی می گوید: «خیلی دوست داشته که خیلی از کارهایش را مثل گای فقط یک بار انجام دهد و مطمئن است خیلی از مردم هم دوست دارند که بعضی از بهترین کارهایشان را فقط یک بار انجام دهند.»
میزان فروش به دلار: 50000000
کارگردان: جارد هس
بازیگران: جان هدر، افران رامیرز، جان گریز
Napoleon Dynamite
نوجوانی که بی دست و پاست و آرزو دارد آدم بزرگ و مشهوری شود و تمام اتفاقات در جهان دست به دست هم می دهند تا او به این آرزو برسد. این سوژه بسیار پیش پا افتاده ای در سینمای هالیوود است اما همین سوژه پیش پا افتاده با یک ساختار درست و حسابی و بودجه ای معادل 400 هزار دلار تبدیل به دهمین فیلم پرسود تاریخ سینما شد. فیلم یکی از طولانی ترین فهرست های بازیگران را در تیتراژ پایانی خود دارزد. اسم 181 دانش آموزی که در این فیلم بازی می کنند در تیتراژ پایانی فیلم آورده شده است. جالب است بدانید که این فیلم در آپارتمان شخصی جرمی آرگون و با برنامه مکینتاش تدوین شده و فقط 6 هزار دلار هزینه تدوین این کار شده است.
میزان فروش به دلار: 76000000
حتی حضور کارگردانی مثل راب کوئن و بازیگرانی مثل جاش لوکاس، جسیکا بل و جیمی فاس هم باعث نشد که این فیلم از یکی از سنگین ترین شکست های گیشه در سینمای جهان فرار کند. فیلم که با بودجه ای 138 میلیون دلاری ساخته شد فروشی معادل 76 میلیون دلار داشت و این یعنی حتی نیمی از بودجه خود را هم نتوانست برگرداند. داستان این فیلم تخیلی در مورد سه مامور است که وظیفه دارند برنامه هوش مصنوعی را قبل از آغاز جنگ جهانی جدید به دست آورند. فقط 500 گالن گازوئیل برای خلق صحنه انفجار فرودگاه در این فیلم هزینه شد؛ هزینه ای که هیچ گاه به جیب تهیه کننده برنگشت.
میزان فروش به دلار: 82000000
شخصیت زن گربه ای یکی از شخصیت های محبوب سری فیلم های بتمن بود؛ ولی زمانی که قرار شد این شخصیت به طور مستقل در یک فیلم ظاهر شود تمام محبوبیتی را که به دست آورده بود از دست داد. این فیلم، هم در زمینه گیشه و هم در جلب نظر منتقدان با یک شکست مطلق همراه بود؛ حتی حضور هال بری که سال پیش از ساخت این فیلم جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را دریافت کرده بود در کنار شارون استون، دیگر بازیگر مطرح هالیوود نتوانست کمکی به فروش این فیلم کند. در نهایت این فیلم که با بودجه ای 100 میلیون دلاری ساخته شده بود با فروش جهانی 82 میلیون دلار با کلی آه و نفرین پرونده اش بسته شد.
میزان فروش به دلار: 7000000
وقتی ستاره هایی مثل جنیفر لوپز و بن افلک نتوانند خرج یک فیلم را درآورند می توان تصور کرد که این فیلم چقدر بد بوده است. جالب است بدانید نمره این فیلم نزد منتقدان 2 از 10 بوده است. این فیلم که بودجه ای 54 میلیون دلاری داشت در سراسر جهان فقط 7 میلیون دلار فروخت تا بدترین شکست دوران بازیگری این دو ستاره سینمای آمریکا رقم بخورد. این فیلم که قرار بود به عنوان یک فیلم ترسناک شناخته شود تبدیل به فیلم مبتذل و مضحک شد. البته این فیلم نه تنها در گیشه شکست خورد؛ بلکه به خاطر صحنه های پر از خشونتش مورد اعتراض خیلی ها قرار گرفت.
میزان فروش به دلار: 7000000
جمله معروفی می گوید که اگر در یک فیلم کمدی کسی به یک کمدین نخندد هم او شکست خورده و هم فیلمش. و این اتفاقی بود که در فیلم ماجراجویی های پلوتونش برای کمدین معروف سینمای آمریکا، ادی مورفی رخ داد. این فیلم که با بودجه ای 100 میلیون دلاری توسط برادران وارنر ساخته شد قرار بود برگ برنده این استودیو در سال 2002 باشد اما فروش 7 میلیون دلاری این فیلم، هم خنده را روی لب های تهیه کنندگان فیلم خشک کرد و هم روی لب های طرفداران سینه چاک ادی مورفی. البته مورفی با عذرخواهی از مردم تا حدودی نوک پیکان انتقادها را از خود دور کرد.
میزان فروش به دلار: 29000000
آقای راجر کریستین به عنوان کارگردان به همراه جان تروالتا وفارست ویتاکر به عنوان بازیگر به خوبی توانستند به بهترین شکل ممکن محبوبیت یکی از معروف ترین رمان های آمریکا را در فیلم خود از بین ببرند. این فیلم که محصول سال 2000 سینمای هالیوود است با بودجه ای معادل 75 میلیون ساخته شد؛ ولی فروش 29 میلیون دلاری آن تهیه کنندگان این فیلم را یک شبه به خاک سیاه نشاند. راجر ایبرت - منتقد مشهور آمریکایی - در مورد این فیلم می گوید: «این فیلم نشان می دهد می توان از یک رمان شاهکار مثل حماسه سال 3000 یک فیلم بسیار مزخرف ساخت.»
میزان فروش به دلار: 64000000
اولین فیلم سرعت نامزد سه جایزه در بهترین های سال اسکار شد و فیلم دوم هم نامزد هفت جایزه در بدترین فیلم های سال؛ اتفاقی که تاکنون کمتر در سینمای جهان افتاده است خیلی ها فکر می کردند قسمت دوم این فیلم به اندازه قسمت اول فرو خواهد کرد اما نه تنها نتوانست به محبوبیت فیلم قبلی دست پیدا کند بلکه حتی هزینه خود را هم نتوانست درآورد. در این فیلم بازیگران مطرحی چون ساندرا بولاک، ویلیام دفو و جیسون پاتریک بازی می کنند. بودجه این فیلم در حدود 110 میلیون دلار بود ولی با فروشی 64 میلیون دلاری با سرعت وحشتناک زمین خورد.
میزان فروش به دلار: 76000000
با بودجه ای که این فیلم داشت، داستان نسبتاً جذابش و از همه مهم تر حضور ستاره ای مثل کوین کاستنر به عنوان بازیگر نقش یک، همه امیدوار بودند که فیلم تبدیل به یکی از پرفروش ترین فیلم های دهه 90 باشد. اما این فیلم که محصول سال 1995 بود نه تنها نتوانست فیلم پرفروشی شود؛ بلکه در گیشه شکست بدی خورد و به زور فروش جهانی توانست با بودجه ای که برایش هزینه شده بود برابری کند. این فیلم که با بودجه 175 میلیون دلاری ساخته شد، در آمریکا فقط 76 میلیون دلار فروخت و معلوم نیست اگر محبوبیت کاستنر در جهان وجود نداشت چه بلایی قرار بود سر تهیه کنندگان این فیلم بیاید.
میزان فروش به دلار: 3000000
یکی از بهترین بازیگران سینمای اروپا به نام خانم ایزابل هوپر را در کنار دو بازیگر مطرح سینمای آمریکا جاش هارت، کریستوفر کریستوفرسن و کریستوفر والکن بگذارید. یک سوژه خوب جنگی هم به آنها بدهید. خب حتماً وسوسه می شوید که این فیلم را در سینما ببینید اما انگار اوضاع این فیلم آن قدر درب و داغان بوده که حتی تماشاگران اروپایی هم حاضر به دیدن این فیلم در سینماها نشدند. این فیلم با بودجه ای حدود 44 میلیون دلار ساخته شد و در سینماهای سراسر جهان فقط 3 میلیون دلار فروش کرد تا خانم هوپر بعد از این فیلم تا سال ها در هیچ فیلم هالیوودی شرکت نکند.
میزان فروش به دلار: 14000000
شاید باورتان نشود که یک فیلم کمدی با حضور بازیگرانی مثل وارن بیتی، داستین هافمن و ایزابل آجانی شکست سنگین تجاری خورده باشد. چون در حالت طبیعی اگر فقط طرفداران سینه چاک این سه بازیگر محبوب و مطرح در سینماها حاضر می شدند و این فیلم را می دیدند فروشی به مراتب بیشتر در انتظار این فیلم بود اما همان گونه که شما باور نمی کنید خودشان هم باور نمی کردند که فیلم کمدی شان که با بودجه ای 55 میلیون دلاری ساخته شده بود فقط 14 میلیون دلار فروش کند و تمام خنده هایی که انتظارش را داشتند زهرمارشان شود.
* قرار بود سر جیولئونه ابتدا کارگردانی فیلم پدرخوانده را به عهده داشته باشد اما او به دلیل اینکه فیلم وجهه نسبتاً خوبی به مافیا می داد و از مافیا دل خوشی نداشته است کارگردانی این فیلم را قبول نمی کند. البته سرجیو لئونه علاقه بسیار زیادی به گنگسترها داشت و بارها هم گفته بود که با فیلم روزی روزگاری در آمریکا این علاقه را نشان داده است.
* فیلم هفت سامورایی به کارگردانی آکیرا کوروساوا به دلیل بالارفتن بودجه از حد انتظار و تعیین شده در چند مرحله قرار بوده متوقف شود و ساخت آن ادامه پیدا نکند؛ وی هر بار کوروساوا شخصا با تهیه کنندگان کار جلسه می گذاشته و آنها را مجاب می کرده که ادامه ساخت فیلم به سود آنها خواهد بود.
* حقوق اولیه ساخت فیلم «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» محصول سال 1975 سال ها در اختیار کرک داگلاس بود و او ساخت این فیلم را بارها به تعویق انداخت تا شاید پسرش مایکل بتواند روزی در آن بازی کند؛ ولی پس از آنکه جک نیکلسون وارد قضیه شد، داگلاس خیلی سریع همه چیز را مهیا کرد تا ساخت فیلم آغاز شود. داگلاس بعدها در این مورد گفت: «خوشحالم که در آن روزها حس ساخت یک فیلم خوب با جک به حس پدر بودنم غلبه کرد.»
* دیوید فینچر برای ساختن فیلم باشگاه مشتزنی محصول سال 1999 از بیش از 1500 حلقه فیلم نگاتیو استفاده کرد و این یعنی سه برابر حلقه بیشتر از فیلم های اکشن و معمولی سینمای جهان در آن زمان.
منبع: دانستنیها شماره 29
فعالیت های غیرطبیعی
میزان هزینه به دلار: 15000میزان فروش به دلار: 197000000
کارگردان: اورن پلی
بازیگران: کتی فیترستون، میکا اسلوات، مارک فردریش
paranormal Activity
این فیلم ترسناک پرسودترین فیلم تاریخ سینماست. داستان این فیلم در مورد زوجی است که به خانه ای خارج از شهر آمده اند و در این خانه با هجوم نیروهای شیطانی مواجه می شوند. تاکید اولیه سازندگان این فیلم در تبلیغاتشان بر مستند بودن حوادث و اتفاقات فیلم بود. آنها توانستند با یک فیلم برداری متفاوت و بازی بسیار طبیعی بازیگران به هدف اولیه شان نزدیک شوند. این فیلم با بودجه ای معادل 1500 دلار ساخته شد و به فروشی در حدود 197 میلیون دلار در سراسر جهان دست پیدا کرد. از نکات بسیار جالب در مورد این فیلم این است که پایان بندی این فیلم با پیشنهاد استیون اسپیلبرگ تغییر یافت. این فیلم در هفته اول در فقط 200 سالنی که نمایش داده شده به رکوردی معادل 9/1 میلیون دلار فروش دست پیدا کرد. در پرسود بودن این فیلم همین نکته بس که اگر فیلم تایتانیک با بودجه 200 میلیون دلاری اش که حدود 1/7 میلیارد در جهان فروش کرد، قرار بود مثل این فیلم سود کند باید به فروشی معادل 3/8 تریلیون در جهان دست پیدا می کرد. اورن پلی- کارگردان این فیلم - در مورد فروش فوق العاده فیلم اظهار نظر جالبی دارد: «مردم دوست دارند واقعا بترسند و تنها کار من این بود که ترس واقعی را به آنها هدیه بدهم.»
مکس دیوانه
میزان هزینه به دلار: 200000میزان فروش به دلار: 100000000
کارگردان: جورج میلر
بازیگران: مل گیبسون، جووان ساموئل، هیو کیزبیرن
Mad Max
این فیلم استرالیایی کم هزینه که با بودجه ای معادل 200 هزار دلار ساخته شد در سراسر جهان به فروشی معادل 100 میلیون دلار رسید. داستان این فیلم در مورد فیلم پلیسی است که به دلایلی شخصی شروع به نابودی باندی خطرناک می کند. این فیلم دو چهره سرشناس را به سینمای جهان معرفی کرد: جورج میلر و مل گیبسون.
تاکنون سه قسمت از این فیلم سینمایی ساخته شده که قرار است به زودی قسمت چهارم آن ساخته شود. البته هیچ کدام از دو فیلم دیگر به همین اندازه اولین فیلم پرسود نشدند. جالب است بدانید که به دلیل اینکه بودجه فیلم بسیار پایین بوده است بسیاری از ماشین ها و موتورهایی که داخل فیلم می بینید به عنوان بخشی از دستمزد به بازیگران فیلم داده شد. همچنین بعضی از نابازیگرهای این فیلم حقوقشان در حد 30 تا 50 دلار بود و آنها فقط به خاطر صحنه های اکشن قبول می کردند که در این فیلم بازی کنند. نکته آخر در مورد این فیلم این است که فیلمنامه این فیلم در آغاز فیلمبرداری کامل نبود و خیلی از صحنه ها زاییده شرایط فیلمبرداری و ایده هایی بود که در یک لحظه به ذهن خلاق میلر می رسیده است.
پروژه جادوگر بلر
میزان هزینه به دلار: 600000میزان فروش به دلار: 284000000
کارگردان: دانیل میریک، ادوارد سانچز
بازیگران: هیثر دوناهو، مایکل سی ویلیامز، جوشوالئونارد
The Blair Witch project
جمله معروفی در مورد این فیلم وجود دارد که می گوید: «اگر همه چیز را درست کنار هم بچینید و بهترین تبلیغات دنیا را هم انجام دهید باز هم نمی توانید به اندازه بلر ویچ فیلم سودآوری تولید کنید.» دو دانشجوی خوش فکر در یک مزرعه با هشت روز فیلم برداری و با بودجه ای معادل 600 هزار دلار که بیش از 80 درصد آن صرف تبلیغات شد، فیلم ترسناکی را ساختند که حدود 284 میلیون دلار در سراسر جهان فروش کرد. مراحل پس از تولید این فیلم هشت ماه طول کشید و از 19 ساعت فیلم برداری، یک کار 90 دقیقه ای تولید شد. داستان فیلم که بسیار شبه مستند است درباره سه دانشجوی سینماست که اکتبر 1994 هنگام ساخت فیلمی مستند درباره یک مخلوق افسانه ای به نام جادوگر بلر که بیشه زارهای نزدیک بر کیتسویل در مریلند را به تسخیر خود درآورده، ناپدید شدند. مهم ترین نکته در مورد این فیلم آن است که بازیگران این فیلم طی یک دوره فشرده کار کردن با دوربین روی دست را تمرین کردند و هر شب به داخل این بیشه زار می رفتند و دیالوگ های خود را فی البداهه بیان می کردند. جالب است بدانید که سه بازیگر این فیلم برای این که حس و حال فیلم بهتر از آب درآید شب ها حق خوردن و خوابیدن را نداشتند.
شب مردگان زنده
میزان هزینه به دلار: 114000میزان فروش به دلار: 42000000
کارگردان: جورج رومرو
بازیگران: دان جونز، جودیت اوده آ، کارل هاردمن
Night of the Living Dead
این فیلم هنوز هم یکی از سیاسی ترین فیلم های ترسناک تاریخ سینماست. فیلم «شب مردگان زنده» در مورد آثار و عواقب جامعه ای است که رو به مصرف گرایی مطلق می آورد. این فیلم با بودجه ای معادل 114 هزار دلار ساخته شد و در سراسر جهان به فروشی معادل 42 میلیون دلار رسید. شایعه ای در مورد این فیلم وجود دارد که خیلی ها به دلیل ترس از دیدن این فیلم به سینما نرفتند. این فیلم در زمان خودش از موجوداتی به نام زامی که همان مردگان زنده هستند، بهترین استفاده تصویری را کرد. داستان فیلم هم در مورد عده ای است که از ترس زامبی ها خونخوار به خانه ای پناه برده اند. جالب است بدانید که تمام خون هایی که در این فیلم می بینید کاملا خوردنی اند و در واقع یک نوع شربت شکلاتی مخصوص است. به همین دلیل خون خوردن زامبی ها در این فیلم تا اندازه بسیار زیادی طبیعی از کار درآمده است.
راکی
میزان هزینه به دلار: 1000000میزان فروش به دلار: 225000000
کارگردان: جان جی آویلدسن
بازیگران: سیلوستر استالونه، تالیاشیر، برت یانگ
Rocky
راکی یکی از مهم ترین نمادهای دهه 70 میلادی برای مردم آمریکا بود؛ یک آمریکایی که تا مرز شکست خوردن پیش می رود ولی هیچ گاه شکست نمی خورد. او یک قهرمان عادی بود که پر از نقطه ضعف و اشکال بود و به همین دلیل هم مردم او را به راحتی قبول کردند. راکی با بودجه ای معادل یک میلیون دلار فروشی 225 میلیون دلاری در سراسر جهان داشت. سیلوستر استالونه توانست به فیلم راکی که بعدها چندین و چند بازسازی ناموفق داشت، خود را به عنوان یک بازیگر سرشناس معرفی کند؛ بازیگری که به قول راجر ایبرت؛ «مشت هایش بیشتر از عقلش کار می کنند.» در سال 2007 انستیتوی فیلم آمریکا این فیلم را در رده 57 برترین فیلم های تاریخ سینما قرار داد. جالب اینجاست که فیلمنامه نویس این فیلم هم خود استالونه بود و نسخه اولیه استالونه بسیار سیاه تر و خشن تر از آن چیزی بود که بعدها روی پرده نمایش داده شد.
هالووین
میزان هزینه به دلار: 320000میزان فروش به دلار: 150000000
کارگردان: جان کارینتر
بازیگران: دونالد پیلیسنز، جیمی کورتیس، تونی موران
Halloween
«دیگر قرار نیست در شب هالووین شما بخندید!» این یکی از جمله هایی بود که برای تبلیغ فیلم سینمایی هالووین در سال 1978 استفاده می شد. یک قاتل روانی در شب هالووین شروع به کشت و کشتاری وحشیانه می کند! داستانی که بعدها ده فیلم مشابه و یکی از یکی ضعیف تر از روی آن ساخته شد. البته در مورد خوب یا بد بودن این فیلم اظهارنظرهای فراوانی می شو. اما خیلی ها معتقدند این فیلم برای اولین بار خشونت فیلم های اسلشر یا همان خون و خونریزی وقیحانه و سادیسم وار را به سینما وارد کرد و باعث به تصویر کشیده شدن خشونت عریان شد. داستان در فیلمنامه اولیه طی چند روز اتفاق می افتاد اما به دلیل کمبود بودجه کل داستان را به شب هالووین منتقل کردند. جالب اینجاست که به دلیل کمبود بودجه تمام بازیگران این فیلم از لباس های خودشان استفاده می کردند و حتی گاهی جزئی ترین خرج های صحنه هم به عهده خود عوامل بود. حالا اینکه چرا آنها با این شرایط حاضر به ادامه دادن کار بودند سوال بزرگی است.
کارمندان
میزان هزینه به دلار: 777000میزان فروش به دلار: 140000000
کارگردان: کوین اسمیت
بازیگران: برایان اوهالوران، جف اندرسون، مارلین گیگلیوتی
Clerks
این فیلم که با بودجه 27 هزار دلار ساخته شد در جهان فروشی حدود 4 میلیون دلار داشت. داستان این فیلم کمدی درباره یک روز از زندگی دو کارمند به نام های دانته و راندال و اتفاقاتی است که آنها در تقابل با مشتریانشان گرفتار آنها می شوند. فروش این فیلم از آن جهت بسیار استثنایی است که این فیلم فقط در 100 سالن سینما در آمریکا و تعداد بسیار کمی سالن سینما در سراسر جهان پخش شد. کوین اسمیت این فیلم را با قرض از فامیل و فروختن انواع و اقسام وسایلش و دستمزد نگرفتن تقریبا تمام عواملش توانست بسازد. محل فیلم برداری این فیلم هم دقیقاً همان جایی است که خود اسمیت کار می کند و او می توانست روزها و بعد از تعطیلی آنجا کار فیلمبرداری را با گروهش آغاز کند.
امریکن گرافیتی
میزان هزینه به دلار: 27000میزان فروش به دلار: 4000000
کارگردان: جورج لوکاس
بازیگران: ریچارد دریفوس، ران هاوارد، پلی لی مات
American Graffity
این فیلم به خوبی نشان می دهد که در عالم سینما مهم ترین چیز خلاقیت و استعداد است نه بودجه های هنگفت. هیچ کس در آن زمان نمی دانست که قرار است جورج لوکاس، کارگردان این فیلم، در آینده سازنده و تهیه کننده تعدادی از پرخرج ترین فیلم های تاریخ سینما باشد. داستان این فیلم برشی از زندگی چند جوان 18 ساله آمریکایی است که تازه از دبیرستان فارغ التحصیل شده اند. بودجه این فیلم معادل 777 هزار دلار بود که در فروش جهانی خود به رقمی معادل 140 میلیون دلار رسید. یکی از نقش های این فیلم به هرستون فورد پیشنهاد شد که او به دلیل کوتاهی نقش آن را نپذیرفت. البته لوکاس از این کار او دلخور نشد چون چند سال بعد یکی از نقش های اصلی اولین قسمت از سری فیلم های «جنگ ستارگان» را به او سپرد. نکته جالب تر اینجاست که در انتخاب ماشین های مورد استفاده در این فیلم از بین هزاران جوان آمریکایی نظرسنجی شد تا آنها از ماشین محبوب خود در آن زمان را انتخاب کنند.
وانس
میزان هزینه به دلار: 150000میزان فروش به دلار: 19000000
کارگردان: جانی کارنی
بازیگران: گلن هان سارد، مارکتا ایرگلوا، هیو والش
once
داستان این فیلم موزیکال و عاشقانه درباره یک هفته شلوغ گای (شخیت اصلی فیلم) در شهر دوبلین و داستان عاشقانه زندگی اوست. خیلی ها این فیلم را یک کلاسیک عاشقانه قرن بیست و یکمی می دانند و اعتقاد دارند که اگر تبلیغات بهتری برای این فیلم وجود داشت فروش آن خیلی بیشتر از حال حاضر بود، هر چند فروش 19 میلیون دلاری آن با توجه به بودجه 150 هزار دلاری اش سود کمی را نصیب سازندگانش نکرده است. این فیلم مستقل ایرلندی جایزه اسکار بهترین ترانه اوریجینال را هم به دست آورده است و نامزد دریافت دو جایزه گرمی هم شد. داستان فیلم تا حدودی به زندگی کارگردان فیلم و زندگی او در لندن بسیار شباهت دارد. جان کارنی می گوید: «خیلی دوست داشته که خیلی از کارهایش را مثل گای فقط یک بار انجام دهد و مطمئن است خیلی از مردم هم دوست دارند که بعضی از بهترین کارهایشان را فقط یک بار انجام دهند.»
ناپلئون دینامیت
میزان هزینه به دلار: 400000میزان فروش به دلار: 50000000
کارگردان: جارد هس
بازیگران: جان هدر، افران رامیرز، جان گریز
Napoleon Dynamite
نوجوانی که بی دست و پاست و آرزو دارد آدم بزرگ و مشهوری شود و تمام اتفاقات در جهان دست به دست هم می دهند تا او به این آرزو برسد. این سوژه بسیار پیش پا افتاده ای در سینمای هالیوود است اما همین سوژه پیش پا افتاده با یک ساختار درست و حسابی و بودجه ای معادل 400 هزار دلار تبدیل به دهمین فیلم پرسود تاریخ سینما شد. فیلم یکی از طولانی ترین فهرست های بازیگران را در تیتراژ پایانی خود دارزد. اسم 181 دانش آموزی که در این فیلم بازی می کنند در تیتراژ پایانی فیلم آورده شده است. جالب است بدانید که این فیلم در آپارتمان شخصی جرمی آرگون و با برنامه مکینتاش تدوین شده و فقط 6 هزار دلار هزینه تدوین این کار شده است.
stealth
پنهان کاری
میزان هزینه به دلار: 138000000میزان فروش به دلار: 76000000
حتی حضور کارگردانی مثل راب کوئن و بازیگرانی مثل جاش لوکاس، جسیکا بل و جیمی فاس هم باعث نشد که این فیلم از یکی از سنگین ترین شکست های گیشه در سینمای جهان فرار کند. فیلم که با بودجه ای 138 میلیون دلاری ساخته شد فروشی معادل 76 میلیون دلار داشت و این یعنی حتی نیمی از بودجه خود را هم نتوانست برگرداند. داستان این فیلم تخیلی در مورد سه مامور است که وظیفه دارند برنامه هوش مصنوعی را قبل از آغاز جنگ جهانی جدید به دست آورند. فقط 500 گالن گازوئیل برای خلق صحنه انفجار فرودگاه در این فیلم هزینه شد؛ هزینه ای که هیچ گاه به جیب تهیه کننده برنگشت.
catwoman
زن گربه ای
میزان هزینه به دلار: 100000000میزان فروش به دلار: 82000000
شخصیت زن گربه ای یکی از شخصیت های محبوب سری فیلم های بتمن بود؛ ولی زمانی که قرار شد این شخصیت به طور مستقل در یک فیلم ظاهر شود تمام محبوبیتی را که به دست آورده بود از دست داد. این فیلم، هم در زمینه گیشه و هم در جلب نظر منتقدان با یک شکست مطلق همراه بود؛ حتی حضور هال بری که سال پیش از ساخت این فیلم جایزه اسکار بهترین بازیگر زن را دریافت کرده بود در کنار شارون استون، دیگر بازیگر مطرح هالیوود نتوانست کمکی به فروش این فیلم کند. در نهایت این فیلم که با بودجه ای 100 میلیون دلاری ساخته شده بود با فروش جهانی 82 میلیون دلار با کلی آه و نفرین پرونده اش بسته شد.
Gigli
گیگلی
میزان هزینه به دلار: 54000000میزان فروش به دلار: 7000000
وقتی ستاره هایی مثل جنیفر لوپز و بن افلک نتوانند خرج یک فیلم را درآورند می توان تصور کرد که این فیلم چقدر بد بوده است. جالب است بدانید نمره این فیلم نزد منتقدان 2 از 10 بوده است. این فیلم که بودجه ای 54 میلیون دلاری داشت در سراسر جهان فقط 7 میلیون دلار فروخت تا بدترین شکست دوران بازیگری این دو ستاره سینمای آمریکا رقم بخورد. این فیلم که قرار بود به عنوان یک فیلم ترسناک شناخته شود تبدیل به فیلم مبتذل و مضحک شد. البته این فیلم نه تنها در گیشه شکست خورد؛ بلکه به خاطر صحنه های پر از خشونتش مورد اعتراض خیلی ها قرار گرفت.
The adventures of pluto nash
ماجراجویی های پلوتونش
میزان هزینه به دلار: 100000000میزان فروش به دلار: 7000000
جمله معروفی می گوید که اگر در یک فیلم کمدی کسی به یک کمدین نخندد هم او شکست خورده و هم فیلمش. و این اتفاقی بود که در فیلم ماجراجویی های پلوتونش برای کمدین معروف سینمای آمریکا، ادی مورفی رخ داد. این فیلم که با بودجه ای 100 میلیون دلاری توسط برادران وارنر ساخته شد قرار بود برگ برنده این استودیو در سال 2002 باشد اما فروش 7 میلیون دلاری این فیلم، هم خنده را روی لب های تهیه کنندگان فیلم خشک کرد و هم روی لب های طرفداران سینه چاک ادی مورفی. البته مورفی با عذرخواهی از مردم تا حدودی نوک پیکان انتقادها را از خود دور کرد.
Battlefield Earth: Asaga of the year 3000
جنگ زمین: حماسه سال 3000
میزان هزینه به دلار: 75000000میزان فروش به دلار: 29000000
آقای راجر کریستین به عنوان کارگردان به همراه جان تروالتا وفارست ویتاکر به عنوان بازیگر به خوبی توانستند به بهترین شکل ممکن محبوبیت یکی از معروف ترین رمان های آمریکا را در فیلم خود از بین ببرند. این فیلم که محصول سال 2000 سینمای هالیوود است با بودجه ای معادل 75 میلیون ساخته شد؛ ولی فروش 29 میلیون دلاری آن تهیه کنندگان این فیلم را یک شبه به خاک سیاه نشاند. راجر ایبرت - منتقد مشهور آمریکایی - در مورد این فیلم می گوید: «این فیلم نشان می دهد می توان از یک رمان شاهکار مثل حماسه سال 3000 یک فیلم بسیار مزخرف ساخت.»
speed2: cruise control
سرعت 2: مسافرت دریایی
میزان هزینه به دلار: 110000000میزان فروش به دلار: 64000000
اولین فیلم سرعت نامزد سه جایزه در بهترین های سال اسکار شد و فیلم دوم هم نامزد هفت جایزه در بدترین فیلم های سال؛ اتفاقی که تاکنون کمتر در سینمای جهان افتاده است خیلی ها فکر می کردند قسمت دوم این فیلم به اندازه قسمت اول فرو خواهد کرد اما نه تنها نتوانست به محبوبیت فیلم قبلی دست پیدا کند بلکه حتی هزینه خود را هم نتوانست درآورد. در این فیلم بازیگران مطرحی چون ساندرا بولاک، ویلیام دفو و جیسون پاتریک بازی می کنند. بودجه این فیلم در حدود 110 میلیون دلار بود ولی با فروشی 64 میلیون دلاری با سرعت وحشتناک زمین خورد.
cut -throat island
جزیره کات سورات
به قول آدام جانکیز- منتقد مجله امپایر- با وجود فیلم هایی مثل جزیره کات سورات آدم تعجب می کند که چگونه فیلمی مثل دزدان دریای کارائیب فروش می کند. این فیلم که در مورد دزدان دریای است سنگین ترین شکست تجاری یک فیلم دهه 90 لقب گرفته است. به جز رنی هارلین - کارگردان این فیلم که قبل از این فیلم یکی دو کار قابل دفاع داشت- بازیگران این فیلم سابقه درخشانی نداشتند. مبتدی بودن آنها در کنار فیلمنامه پر از سوراخ سنبه رابرت کینگ باعث شد تا 115 میلیون دلار پول بی زبان به دریا ریخته شود. فروش این فیلم فقط 10 میلیون دلار بود و این یعنی یک فاجع مطلقwater world
جهان آبی
میزان هزینه به دلار: 175000000میزان فروش به دلار: 76000000
با بودجه ای که این فیلم داشت، داستان نسبتاً جذابش و از همه مهم تر حضور ستاره ای مثل کوین کاستنر به عنوان بازیگر نقش یک، همه امیدوار بودند که فیلم تبدیل به یکی از پرفروش ترین فیلم های دهه 90 باشد. اما این فیلم که محصول سال 1995 بود نه تنها نتوانست فیلم پرفروشی شود؛ بلکه در گیشه شکست بدی خورد و به زور فروش جهانی توانست با بودجه ای که برایش هزینه شده بود برابری کند. این فیلم که با بودجه 175 میلیون دلاری ساخته شد، در آمریکا فقط 76 میلیون دلار فروخت و معلوم نیست اگر محبوبیت کاستنر در جهان وجود نداشت چه بلایی قرار بود سر تهیه کنندگان این فیلم بیاید.
Heavens Gate
دروازه های بهشت
میزان هزینه به دلار: 44000000میزان فروش به دلار: 3000000
یکی از بهترین بازیگران سینمای اروپا به نام خانم ایزابل هوپر را در کنار دو بازیگر مطرح سینمای آمریکا جاش هارت، کریستوفر کریستوفرسن و کریستوفر والکن بگذارید. یک سوژه خوب جنگی هم به آنها بدهید. خب حتماً وسوسه می شوید که این فیلم را در سینما ببینید اما انگار اوضاع این فیلم آن قدر درب و داغان بوده که حتی تماشاگران اروپایی هم حاضر به دیدن این فیلم در سینماها نشدند. این فیلم با بودجه ای حدود 44 میلیون دلار ساخته شد و در سینماهای سراسر جهان فقط 3 میلیون دلار فروش کرد تا خانم هوپر بعد از این فیلم تا سال ها در هیچ فیلم هالیوودی شرکت نکند.
ishtar
ایشتار
میزان هزینه به دلار: 55000000میزان فروش به دلار: 14000000
شاید باورتان نشود که یک فیلم کمدی با حضور بازیگرانی مثل وارن بیتی، داستین هافمن و ایزابل آجانی شکست سنگین تجاری خورده باشد. چون در حالت طبیعی اگر فقط طرفداران سینه چاک این سه بازیگر محبوب و مطرح در سینماها حاضر می شدند و این فیلم را می دیدند فروشی به مراتب بیشتر در انتظار این فیلم بود اما همان گونه که شما باور نمی کنید خودشان هم باور نمی کردند که فیلم کمدی شان که با بودجه ای 55 میلیون دلاری ساخته شده بود فقط 14 میلیون دلار فروش کند و تمام خنده هایی که انتظارش را داشتند زهرمارشان شود.
+ آیا می دانید
* قرار بود که در فیلم رهایی از شاوشنگ به کارگردانی فرانک دارابونت و محصول سال 1994 نقش اصلی را برد پیت بازی کند نه تیم رابینز. اما استفن کینگ - نویسنده فیلمنامه این فیلم- با درخواست کارگردان و به بهانه زیبایی بیش از اندازه برد پیت برای این نقش، نگذاشت این اتفاق روی دهد.* قرار بود سر جیولئونه ابتدا کارگردانی فیلم پدرخوانده را به عهده داشته باشد اما او به دلیل اینکه فیلم وجهه نسبتاً خوبی به مافیا می داد و از مافیا دل خوشی نداشته است کارگردانی این فیلم را قبول نمی کند. البته سرجیو لئونه علاقه بسیار زیادی به گنگسترها داشت و بارها هم گفته بود که با فیلم روزی روزگاری در آمریکا این علاقه را نشان داده است.
* فیلم هفت سامورایی به کارگردانی آکیرا کوروساوا به دلیل بالارفتن بودجه از حد انتظار و تعیین شده در چند مرحله قرار بوده متوقف شود و ساخت آن ادامه پیدا نکند؛ وی هر بار کوروساوا شخصا با تهیه کنندگان کار جلسه می گذاشته و آنها را مجاب می کرده که ادامه ساخت فیلم به سود آنها خواهد بود.
* حقوق اولیه ساخت فیلم «پرواز بر فراز آشیانه فاخته» محصول سال 1975 سال ها در اختیار کرک داگلاس بود و او ساخت این فیلم را بارها به تعویق انداخت تا شاید پسرش مایکل بتواند روزی در آن بازی کند؛ ولی پس از آنکه جک نیکلسون وارد قضیه شد، داگلاس خیلی سریع همه چیز را مهیا کرد تا ساخت فیلم آغاز شود. داگلاس بعدها در این مورد گفت: «خوشحالم که در آن روزها حس ساخت یک فیلم خوب با جک به حس پدر بودنم غلبه کرد.»
* دیوید فینچر برای ساختن فیلم باشگاه مشتزنی محصول سال 1999 از بیش از 1500 حلقه فیلم نگاتیو استفاده کرد و این یعنی سه برابر حلقه بیشتر از فیلم های اکشن و معمولی سینمای جهان در آن زمان.
منبع: دانستنیها شماره 29
