معراج پیامبر و نزول دعای معراج
دعای معراج، یکی از معروف ترین دعاهای اسلامی است که به وقوع معراج پیامبر اسلام، حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) اشاره دارد. معراج یک وقوع خارق العاده و معنوی است که در اسلام به پیامبر (صلی الله علیه و آله) نمایش داده شده و او را به سماوات اعلی و ارتفاعات روحانی منتقل کرده است. دعای معراج نیز در زمان معراج از زبان حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) بیان شده است.این دعا شامل مفاهیمی نظیر توحید، محبت و عبودیت نسبت به خداوند، خشنودی و ستایش از خلق الله، و خواسته های روحانی و دینی است. دعای معراج به عنوان یکی از دعاهای مهم اسلامی در کتب دعا و مناجات اسلامی قرار دارد و معتقدان شیعه و سنی به آن ارزش ویژه ای می دهند. می توانید دعای معراج را در ماه رجب که ماه پر برکتی است بخوانید. این دعا به عنوان یک وسیله برای ایجاد ارتباط با خداوند و ابراز تعهد و تسلیم نسبت به او مورد استفاده قرار می گیرد.
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند آن شبی که مرا به معراج بردند از تمامی آسمان ها گذشتم تا به آسمان هفتم رسیدم، آنچه دیدم بودم، با خدای تعالی بدون واسطه سخن گفتم، مراجعت نمودم چون به مقام جبرئیل رسیدم گفتم یا جبرئیل این چه دعائی است که تمامی ملائکه آن را می خوانند؟ جبرئیل بیان کرد یا محمد این همان دعایی است که از جانب حق به شما آوردم.
علامه طباطبایی در کتاب المیزان آورده اند که از دیدگاه مشهور عالمان مسلمان معراج در سال های آخر اقامت پیامبر (صلی الله علیه و آله) در شهر مکه پیش از هجرت و پس از بعثت، روی داده است.
در روایات از شب‌های زیر به عنوان شب معراج، نام برده شده است:
شب هفدهم ربیع الاول
شب بیست و هفتم رجب
شب هفدهم رمضان
شبی از شوال یا ربیع الثانی
مدت سفر آن حضرت به سرزمین بیت المقدس و مسجد الاقصی و از آنجا به آسمان‌ها و بازگشت وی از معراج، بیش از یک شب طول نکشیده است.
نحوه سخن گفتن خداوند با پیامبر اکرم در شب معراج
در کتاب المناقب خوارزمی امده استعن عبدالله بن عمر قال سمعت رسول الله (صلی الله علیه و آله) و سئل بأیِّ لُغة خاطبک ربک لیلة المعراج؟ قال:خاطبنی بلغة علی بن أبی طالب (علیه السلام) فألهمنی أن قلت:یا رب أنت خاطبتنی أم علی (علیه السلام)؟ قال:یا أحمد؛ أنا شی ء لا کالأشیاء لا أقاس بالناس ولا أوصف بالشبهات بالأشیاء، خلقتک من نوری و خلقت علیاً (علیه السلام) من نورک، فاطلعت علی سرائر قلبک فلم أجد إلی قلبک أحب إلیک من علی بن أبی طالب (علیه السلام) فخاطبتک بلسانه کیما تطمئن قلبک.
عبدالله بن عمر می گوید به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) عرض کردم:یا رسول الله! خداوند در شب معراج به چه لغت و زبانی با شما حرف می زد؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند:خداوند مرا با صدای علی (علیه السلام) مخاطب قرار می داد، پس خداوند خود مرا الهام کرد که پرسیدم:پروردگارا! من با تو حرف می زنم یا با علی؟!
خداوند متعال فرمود:ای احمد! من با هیچ چیزی قیاس نشوم و با چیزهای شبیه اشیاء هم وصف نمی شوم.تو را از نور خودم خلق کردم و علی (علیه السلام) را از نور تو، و می دانم که تو چقدر علی (علیه السلام) را دوست می داری و محبوب قلبت می باشد پس با صدای علی (علیه السلام) با تو حرف زدم تا قلبت آرامش پیدا کند.
فضیلت و ثواب خواندن دعای معراج
در باب فضیلت خواندن دعای معراج خداوند تبارک و تعالی می فرمایند هر که از آدم تا خاتم این دعای معراج را بخواند یا با خود دارد عزیز و مکرم گردد، حاجتش روا شود، حق تعالی هرگز حجاب در بین او و خود نگذارد، او را از کلیه بلایا ایمن فرماید، هر شخصی دعای معراج را بخواند یا گوش فرا دهد، او از جمیع بلایا محفوظ می شود و اگر از آدم تا ختم جمع شوند، تمام دریاها مرکب شود، زمین و آسمان کاغذ شوند، چنان بنویسند که فرشتگان ماند شوند، آسمان و زمین تمام گردد، آب دریاها خشک شود، نمی توانند ثواب دعای معراج را بنویسند. خواننده و دارنده دعای معراج هرگز دچار تنگ دستی نشود، در روز قیامت، از وی حساب بردارند و بدون حساب وارد بهشت شود، تا روز قیامت در کار او، بستگی ایجاد نشود.یا محمد دارنده و خواننده این دعا رستگاری یابد. هر کس در عمر خود این دعا را یکبار بخواند و اگر نتواند، گوش بدهد و یا با خود دارد، چنان باشد که چهل هزار ختم قرآن کرده باشد و چهل هزار حج کرده باشد و چهل هزار گوسفند قربانی کرده و چهل هزار بنده آزاد کرده و چهل هزار مسکین را طعام داده و چهل هزار برهنه را پوشیده باشد و تورات موسی و انجیل عیسی و زبور داوود و فرقان محمد المصطفی (صلی الله علیه و آله) را خوانده باشد و اگر بیمار باشد، چنانچه طبیبان از معالجه‌ی آن عاجز باشند، چون این دعا را به آن بیمار دهند و بر بالین وی گذارند شفا یابد و اگر قرض‌دار باشد و این دعا را بخواند حق تعالی دِین او را ادا فرماید.
در روایات آمده است اگر کسی کاهل نماز باشد این دعا را با خود دارد حق تعالی دل او را روشن گرداند، حرص نماز شود، و اگر زن دشوار زاید این دعا را بر آب خواند و بخورد به آسانی بار نهد و اگر کسی را بسته باشند این دعا را بر موم گیرند بر کمر وی بندند فی الحال گشاده گردد و اگر بخت دختر بسته باشد این دعا را بخواند یا با خود دارد، بخت او گشاده شود و اگر کسی را به پای دار برند این دعا را بر وی بخوانند و بدمند و یا در نزد آن کس باشد، هیچ ضرری به او نرسد، و اگر جهت فرزند بخواند خداوند عالم پسری به وی عطا فرماید و دارنده دعا از گزند مار و عقرب و زبان بدگویان ایمن گردد.
خواننده و دارنده این دعا از درد گوش، درد سر، درد چشم، درد دل، درد جگر و فلج و جمیع دردها ایمن گردد و هر کس این دعا را باخود به گور برد، حث سبحانه او را ببخشد و سکرات موت را بر وی آسان گرداند و از عذاب قبر و سوال نکیر و منکر ایمن گردد و روز جزا چهل هزار فرشته به استقبال وی برآیند تا داخل بهشت می‌کنند.
در برخی از منابع آمده است که اگر کسی این دعا را به نیت داشتن فرزند بخواند، خداوند عالم پسری به او عطا کند.
متن دعای معراج همراه با ترجمه
یا سَیِّدُ یا سَنَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَهُ الْمُسْتَنَدُ اِجْعَلْ لی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً مَمّا اَنا فیهِ وَاکْفِنی فِیهِای آقا، ای تکیه گاه، ای بی نیاز، ای کسی که به او تکیه شود، برای من از آنچه که در آنم گشایش و رهایی قرار بده و مرا در آن کفایت کن
وَ اَعُوذُ بِکَ بِسْمِ اللهِ التّامّاتِ یا اَللهُ یا اَللهُ یا اَللهُ یا رَحْمنُ یا رَحْمنُ یا رَحْمنُ یا رَحیمُ
و پناه میبرم به تو به نام خداوند تمام کننده ای خدا! ای خدا! ای خدا! ای بخشنده، ای بخشنده، ای مهربان
یا خالِقُ یا رازِقُ یا بارِیُ یا اَوَّلُ یا آخِرُ یا ظاهِرُ یا باطِنُ یا مالِکُ یا قادِرُ
ای آفریدگار، ای روزی ده، ای خلق کننده، ای ابتدا، ای انتها، ای ظاهر، ای باطن، ای فرمانروا، ای توانا
یا واهِبُ یا وَهّابُ یا تَوّابُ یا حَکیمُ یا سَمیعُ یا بَصیرُ یا غَفورُ یا رَحیمُ
ای بخشایشگر، ای بخشنده، ای توبه پذیر، ای دانا، ای شنونده، ای بیننده، ای آمرزنده، ای مهربان
یا غافِرُ یا شَکُورُ یا عالِمُ یا عادِلُ یا کَریمُ یا رَحیمُ یا وَدودُ یا غَفورُ یا رَؤفُ
ای آمرزنده، ای پاداش دهنده، ای دانا، ای عادل، ای کریم، ای بخشنده، ای بسیار مهربان، ای آمرزنده، ای مهربان
یا وِتْرُ یا مُغیثُ یا مُجیبُ یا حَبیبُ یا مُنیبُ یا رَقیبُ یا مَعیدُ یا حافِظُ
ای یگانه، ای فریاد رس، ای اجابت کننده، ای حبیب، ای منیب، ای رقیب، ای اعاده کننده، ای حفظ کننده
یا قابِضُ یا حَیُّ یا مالِکُ یا باعِثُ یا وارِثُ یا رَحیمُ
ای قبض کننده، ای زنده، ای مالک، ای باعث، ای وارث، ای رحیم
یا راحِمُ یا فاتِحُ یا فارِجُ یا فاخِرُ یا مُعِزُّ یا مُذِّلُ
ای رحم کننده، ای گشاینده، ای گشایش دهنده، ای فاخر، ای عزیز، ای خواری کننده
یا مُعینُ یا مُبینُ یا جَلیلُ یا جَمیلُ یا کَفیلُ یا وَکیلُ
ای گیزنده، ای زنده، ای یاری کن، ای آشکار، ای جلیل، ای زیبا، ای کفیل، ای وکیل
یا دَلیلُ یا حَیُّ یا قَیّومُ یا جَبّارُ یا غَفّارُ یا حَنّانُ یا مَنّانُ یا دَیّانُ یا غُفْرانُ
ای راهنما ،ای زنده ،ای قائم ،ای مسلط ،ای بسیار آمرزنده، ای بسیار مهربان، ای منت ده، ای قرض ده، ای بخشنده
یا بُرْهانُ یا سُبْحانُ یا مُسْتَعانُ یا سُلْطانُ یا اَمینُ یا مُؤمِنُ
ای نشانه، ای منزه، ای یاری ده، ای پادشاه، ای امین، ای مومن،
یا مُتَکبِّرُ یا شَکُورُ یا عَزیزُ یا عَلیُّ یا وَفیُّ یا زَکِیُّ یا قَویُّ یا غَنیُّ یا مُحِقُّ یا مُعْطی یا آخِرُ
ای متکبر، ای سپاسگزار، ای عزیز، ای بلندمرتبه، ای وفا کن، ای زکی، ای قوی، ای بی نیاز، ای صاحب حق، ای عطا کننده، ای انتها
یا اَحْسَنَ الْخالِقینَ یا خَیْرَالرّازِقینَ یا خَیْرَ الْغافِرینَ
ای بهترین آفریننده ها، ای بهترین روزی ده، ای بهترین آمرزندگان
یا خَیْرَ الْمُحْسِنینَ یا خَیْرَ النّاصِرینَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
ای بهترین نیکوکاران، ای بهترین یاوران، ای مهربان ترین مهربانان
یا نُورَ السَّمواتِ وَ الْأرْضِ یا هادِیَ الْمُض‍ِلّینَ یا دَلیلَ الْمُتَحَیّرینَ
ای روشنایی آسمان ها و زمین، ای هدایت کننده گمراهان، ای راهنمای سرگردانان
یا خالِقَ کُلَّ شَیءٍ یا فاطِرَ السَّمواتِ والْأرْضِ یا هادِیَ الْمُضِلینَ
ای آفریننده هرچیز، ای خالق آسمان ها و زمین، ای هدایت کننده گمراهان
یا مُفَتَّحَ الْأبْوابِ یا مُسَبِّبَ الْأسْبابِ یا رَفیعَ الدَّرَجاتِ یا مُجیبَ الدَّعَواتِ
ای گشاینده درها، ای باعث انجام کارها، ای بالابرنده درجات، ای اجابت کننده خواهش ها
یا وَلِیَّ الْحَسَناتِ یا غافِرَ الْخَطیئاتِ یا مُحیِیَ الْأمْواتِ
ای دوست دار نیکی ها، ای آمرزنده خطاها، ای زنده کننده مردگان
یا ضاعِفَ الْحَسَناتِ یا دافِعَ الْبَلِیّات
ای دو چندان کننده نیکی ها، ای دفع کننده بلاها!
اَللّهُمَّ اَحْفَظْ صاحِبِ هذَالدُّعاءِ مِنَ الطّاعُونِ وَالزَّلْزَلَهِ وَ الْفُجْاَهِ وَالْوَباء‍ِ
خدایا! حفظ کن صاحب این دعا را از طاعون و زلزله و مرگ ناگهانی و وبا
وَ مِنْ شَرَّ السُّلْطانِ الْجابِرِ وَ شَرَّ الْعَیْنِ السُّوء‍ِ وَ مِنْ شَرَّالْجَنَّ وَالْإنْسِ
و از شر سلطان ستمگر و شر چشم بد و شر دشمنان و از شر جن و انس
بِحَقَّ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ بِحَقَّ کهیعص وَ بِحَقَّ حمعسق
به حق خدایی که نیست جز او زنده پاینده به حق کهیعص و بحق حمعسق
وَ بِحَقَّ مُحَمَّدِ الْمُصْطَفی وَ بِحَقَّ عَلِیَّ الْمُرْتِضی وَالْأئمَّهِ الْهُدی
و به بحق محمد مصطفی و بحق علی مرتضی و پیشوایان هدایت
وَ بِحَقَّ اللُّوحِ وَالْقَلَمِ وَالْکُرْسِیَّ وَ الْعَرْشِ وَ بِحَقَّ فَسَیَکْفیکَهُمُ اللهُ وَ هُو السَّمیعُ الْعَلیمُ
و به حق لوح و قلم و کرسی و عرش و به حق پس کفایت می کند آنها را خداوند و او شنوا و داناست
اللّهُمَّ اَحْفَظْ صاحِبِ هذَالدُّعاءِ مِنْ شَرَّ کُلَّ ذی شَرًّ وَ مِنْ شَرٌ طارِقٍ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ
خدایا! حفظ کن صاحب این دعا را از شر هر موجود شرور و از شر پیشآمدهای ناگوار شبانه و روزانه
وَ مِنْ شَرَّ والِدٍ وَ ما وَلَدَ وَ مِنْ شَرَّ ما یَلِجُ فِی الأرْضِ وَ ما یَخْرِجُ مِنْها وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم
و از شر والد و ماولد و از شر هر آنچه در زمین داخل و خارج شود. و او آمرزنده مهربان است
اَللّهُمَّ احْفِظْ صاحِبِ هَذَاالدُّعا مِنْ شَرَّ الْأعْداءِ وَ مِنْ شَرَّ جَمیعَ الْمِحْنَهِ وَ الدّاءِ
خدایا! حفظ کن صاحب این دعا را از شر جمیع محنت ها و بیماری ها
وَ مِنْ شَرَّ النَّفّاثاتِ فِی الْعُقَدِ وَ مِنْ شَرَّ حاسِدٍ اِذا حَسَدَ
و از شر دمندگان در گره ها و از شر حسود هنگامی که حسد کند
یا رَبَّ بِعِزَّ عِزَّتِکَ وَ الْقَهْرِ بِلُطْفِکَ وَ الرَّحْمَهِ رَحْمَتَکَ
ای پروردگار! به عزت و چیره شدنت، به لطف و ترحم رحمت تو
یا واهِبَ الْعَطایا یا دافِعَ الْبَلایا یا غافِرَ الْخطایا
ای بخشنده هستی ها، ای دفع کننده بلاها، ای آمرزنده خطاها
یا سَتّارَ الْعُیُوبِ یا نُورَ الْغُیُوبِ یا نُورَ الْقُلُوبِ یا حَبیبَ الْقُلُوبِ
ای پوشاننده عیب ها، ای نور تاریکی ها، ای نور قلب ها، ای دوستدار قلب ها
یا قاضِیَ الْحاجاتِ یا رَحْمنَ الدُّنْیا وَالْأخِرَهِ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
ای برآورده کننده نیاز ها، ای آفریننده دنیا و آخرت، ای مهربانترین مهربانان
وَ بِحَقَّ اَلا اِلی اللهِ تُصیرُا الأمُورِ
و به حق خدایی که امور به او برمیگردد
اَللّهُمَّ انی اَسْتَوْدِعُکَ نَفْسی وَ رُوحی وَ مالی وَ اَوْلادِی وَ جَمیعَ ما اَنْعَمْتَ عَلَیَّ فِی الدّینِ وَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَه
خدایا نفسم، روحم، مالم و فرزندانم و همه نعمت هایی که به من دادی در دین و دنیا و آخرت را به تو می سپارم
اِنَّهُ لا یُضیعُ صانیکَ یَصُونَکَ وَ مَحْفُوظَکَ وَ مَامُولَکَ وَ لا یُجیرُنی اَحَدٌ مِنْکَ وَ لَنْ اَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً
به درستی که ضایع نمی شود صیانت از صیانت تو و حفظ تو و خواسته تو و مرا احدی از تو مجیر نیست و نمی یابم غیر از تو متحدی
اَللّهُمَّ رَبَّنا اتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً وَ قِنا عَذابَ النّارِ وَ عَذابَ الْقَبرِ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
خدایا! پروردگارا! به ما در دنیا و آخرت نیکی بده و ما را از عذاب آتش و عذاب قبر دور کن به رحمت خود ای مهربانترین مهربانان
وَ صلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ اَجْمَعینَ الطّاهِرینَ وَ الأئِمَّهِ الْمَعْصُومینَ وَ سَلَّمَ تَسْلیماً کَثیراً کَثیراً
و خداوند درود فرستد بر محمد و آل محمد که همگی پاکیزگانند و پیشوایان معصوم و سلام بفرست، سلام بسیار زیاد
صوت دعای معراج
منبع: گروه دین پژوهی راسخون
