پژوهشگر: علی غفوری
جنگ با یونان
ایران در زمان داریوش در شرق و غرب به حداکثر توسعه جغرافیایی خود رسید. اگرچه نبردهای شرقی و شمال شرقی ایران نیز از اهمیت زیادی برخوردار بود، اما نفوذ به داخل خاک اروپا و به انقیاد درآوردن صدها جزیره و شهر کوچک دریای مدیترانه، اژه و جنوب اروپا نیز کار کوچکی نبود، به ویژه آنکه طغیان مجدد این دولت شهرها هزینه سنگین دیگری را به ایران تحمیل کرد.اما چنان که پیشتر نیز ذکر شد <لزوم همیشه پیروز نشان دادن یونان> مانع از تشریح این حرکت مهم نظامی ایران نشد، حال آنکه بررسی نقاط فتح شده نشان می دهد که ایران بخش بزرگی از اطراف دانوب (شرق یونان و بلغارستان امروزی) را فتح کرده و موفق شد به دایره خطرناک و تنگ و باریک مجمع الجزایر ایونی در دریای اژه تسلط یابد.
ژنرال انگلیسی سر پرسی سایکس، نویسنده کتاب تاریخ ایران در حالی که به پیروزی ایران اذعان می کند، می نویسد:
حمله به خاک یونان از طرف سپاهیان ایران که صدها هزار بودند(؟) و بالا خره دفع شدن آنها، از وقایع تاریخی است که از حیث اهمیت و عظمت مزیدی بر آن تصور نیست و این واقعه اولین اقدامی بود که از سوی مشرق زمین برای تسخیر مغرب زمین صورت گرفت.
در اواخر آن جنگ ها [ایران] نه تنها به یونان دست درازی کرد، بلکه به واسطه نفوذ ایران، کارتاژ (دولتی قدرتمند در شمال آفریقا و دریای مدیترانه) هم حمله شدیدی به مستعمرات یونانی جزیره سیسیل برد و از حسن اتفاق برای مصلحت نوع بشر(؟) این هر دو حمله عقیم ماند.> در نهایت باید گفت که نبرد های مذکور که قریب به دو دهه به طول انجامید، زمینه ای شد برای بروز نبردهای سنگین و طولا نی بین ایران و یونان.
جنگ دریایی آنوس
در سال ۴۹۰ قبل از میلا د ایران در اوج قدرت خود بود و تصمیم گرفت که خیال خود را از بابت قدرت های در حال توسعه در جنوب اروپا راحت کند. به همین دلیل داریوش، سردار ایران مردونیه را در رأس نیروی دریایی گمارد تا با نابودکردن نیروی دریایی یونان زمینه را برای ورود نیروهای ایرانی به خاک یونان فراهم کند. مردونیه، فرمانده نیروی دریایی ایران با نیروی دریایی و پنج هزار پیاده نظام برای حذف نیروی دریایی یونان در رأس پنج دسته دریایی یکی به سمت شمال یعنی تراکیه و یکی به سمت غرب یعنی سالا مین حرکت کردند.یونانیان به دلیل آنکه به برتری ایران واقف بودند، از دریانوردان تجاری و حتی دزدان دریایی استفاده کردند. در دماغه آنوس کشتی های ایرانی گرفتار جریان شدید آب و طوفان شدند و علی رغم تلا ش مردونیس و ماگنیتس، ناخدای ارشد ایران قریب به ۳۰۰ کشتی ایران و پنج هزار نفر در اثر طوفان خرد و نابود شدند و مردوثیه تنها با ۱۱ کشتی و ۶۰۰ ملا ح به <اخذ> عقب نشست. می توان گفت که علت شکست ایرانیان طوفان بود و نه یونانیان، وگرنه ایرانیان با مهارت کشتی های یونان را در خلیج آنوس گیر انداخته بودند. ۱۱ ماه طول کشید تا ایران دوباره نیروی دریایی خود را تجهیز کرد و در بندر افزو هالیکارناس دو دسته کشتی هر کدام با ۱۶۵ کشتی ایجاد کرد. اما این ۱۱ ماه یونانیان خود را به گونه ای تجهیز کردند که ۵۰ کشتی بیش از ایران داشتند، بنابراین مجدداً ایران مجبور بود نبرد را در دریا با یونانیان ادامه دهد.
نبرد ماراتن
نبرد ماراتن در تاریخ به گونه ای جلوه گر شد که گویی مهم ترین جنگ بشریت محسوب می شد. یونان و غرب برای زنده نگاه داشتن نام این نبرد، حتی نام یکی از رشته های ورزشی المپیک را ماراتن انتخاب کرده اند، اما آیا این نبرد به این اندازه دارای اهمیت است؟کالین مک ایودی در کتاب اطلس جهان خود می نویسد:
<داریوش برای تنبیه شهرهای سرزمین اصلی یونان که به شورشیان مدد رسانده بودند، لشکر کوچکی از راه دریا گسیل داشت. شکست این نیرو از آتنی ها در ماراتن در تاریخ یونان پر آب و تاب نگاشته می شود، اما این زد و خورد، گشاینده جنگی بود که داریوش خود را بدان متعهد حس می کرد.> در واقع ایران پس از آنکه موفق به سرکوب مجدد یونانی های آسیایی و دریای اژه شد، تصمیم گرفت وارد خاک اصلی یونان شود. پیر بریان می نویسد:
داریوش در ۴۹۲ دستور تجهیز نیروی دریایی را داد و امواج نیروهای زمینی در کلیکیه (جنوب غربی ترکیه کنونی) متمرکز شدند. ایرانیان از ساموس در غرب آسیای صغیر حرکت کرده و تا آرتریا جلو آمدند اما در دشت ماراتن شکست خوردند. به عقیده بریان هدف داریوش فتح جزایر اژه و قدرت مطلق شدن در دریا بود و شکست ماراتن تاثیری در اهمیت کار وی نداشت.
منبع: آفتاب http://www.aftabir.com
