بزرگ‌ترین آتشفشان دنیا پنهان شده است

این پادشاه گدازه ها در اعماق دریا قرار گرفته است

هیچ آتشفشانی نمی بینید؟ دلیلش این است که بیش از یک مایل آب، قسمت بالای این تپه عظیم را پوشانده است.
بزرگترین آتشفشان شناخته شده منظومه شمسی، کوه المپوس، 20 کیلومتر بالاتر از سطح مریخ قرار گرفته است. تحقیقات جدید نشان می دهد، دومین آتشفشان، یک غول زمینی است. این تامو مسیف در حال حاضر با ماهی‌ها در حدود 2 کیلومتر (1.2 مایل) زیر سطح اقیانوس آرام در خواب به سر می برد.
تا همین اواخر، آتشفشان شناسان تصور می کردند تامو مسیف از چندین آتشفشان تشکیل شده است که همگی به یکدیگر متصل شده‌اند. William Sager می گوید "اگر این‌چنین بود، کسی به آن توجهی نمی کرد". او یک کاوشگر ژئوفیزیکی است که در دانشگاه هوستون تگزاس مشغول به کار است. او می گوید: "آن چه بسیار خاص است این است که این یک کوه آتشفشان بزرگ است". ساگر و همکاران او، این اطلاعات را در تاریخ 8 سپتامبر در مجله ژئوفیزیک طبیعت (Nature Geosciences) ارائه دادند. یک massif، که از واژه فرانسوی به معنای توده (massive) می آید، بخشی از پوسته زمین است که در واقع حجیم، متراکم و سفت و سخت می باشد. این اصطلاح اغلب به یک یا چند کوه که مستقل از دیگر کوه‌های اطراف خود هستند، اطلاق می شود. در اواسط 1990، ساگر و همکارش نام این توده عظیم زیر آب را به نام دانشگاهی که در آن زمان در آن مشغول به کار بودند، انتخاب کردند: دانشگاه T&M تگزاس، یا TAMU .
این آتشفشان شبیه به یک کاسه واژگون شده است. اما حدود 30000 کیلومتر مربع (11580مایل مربع) را پوشش داده و رد پای آن از ماساچوست بزرگتر است. این تپه برروی یک برآمدگی قرار گرفته است که 30 کیلومتر (18.6 مایل) بالای پایه آن قرار گرفته است. با این حال، تنها حدود 3 کیلومتر از حجم آن از بالای کف اقیانوس قابل مشاهده بوده و بقیه در اعماق پوسته زمین قرار گرفته است.
این آتشفشان متضاد المپوس است. آتشفشان مریخی برروی سنگی با پوست ضخیم و سفت و سخت قرار گرفته است. ساگر می گوید، این پوست کوه را مانند یک ظرف ماست یونانی که مکعب های یخ را نگهداری می کند، پشتیبانی می کند. مکعب یخ می تواند به آرامی در داخل ماست قرار گرفته و به پایین ظرف نرود. اما حال این یخ را در داخل یک لیوان آب قرار داده و می‌بینید که تمامی یخ ها به جز بخش کوچکی از آنها در زیر سطح شناور خواهند شد. ساگر می گوید، این یک توصیف از تامو مسیف است. بخشی از پوسته زمین که آتشفشان برروی آن قرار گرفته نمی تواند بسیاری از وزن این توده متراکم از سنگ را پشتیبانی نماید. به همین دلیل است که بخش بزرگی از این کوه در زیر کف اقیانوس قرار گرفته است. بنابراین با وجود ارتفاع فریب دهنده‌ی کوچک آن در بالای بستر دریا، این کوه عظیم الجثه شامل حجمی از سنگ است که تنها حدود 20 درصد کمتر از کوه المپوس می شود.

مانند یک کاسه بسیار بزرگ است

دانشمندان حدود یک قرن است که در مورد اندازه رشته کوهی که تامو مسیف برروی آن قرار گرفته است اطلاع دارند. اما این کوه هیچ گاه توجه چندانی را به خود جلب نکرد. دلیل آن نیز مشخص است. برای دیدن آن بایستی سفری چهار روزه با کشتی از ژاپن و یا 10 روزه از هاوایی تا بخشی از شمال غربی اقیانوس آرام داشت که ساگر آن را "نا کجا آباد" نامید. سپس تجهیزات آزمایشی بایستی غوطه‌ور شده و پایین در زیر آب قرار گیرند.
آنچه تجهیزات نظارتی با آن روبه‌رو خواهد شد تپه عظیم 145 میلیون ساله خواهد بود. ساگر می گوید، اندازه آن حدوداً 50 برابر کوه معروف مانوالوا هاوایی است (Hawaii’s Mauna Loa ) است. تامو مسیف فاقد مشخصه‌ی مخروط آتشفشانی مانند کوه هود اورگاه (Oregon’s Mount Hood) یا کوه فوجی ژاپن (Japan’s Mount Fuji) بوده و به جای آن کناره‌های این کوه عظیم الجثه تنها به صورت کمی از بستر دریا بیرون زده است.
در طول سفرهای دریایی طولانی بین سال های 2010 و 2012 میلادی، ساگر و همکارانش این کوه را با امواج صوتی و مته بررسی کردند. اکنون داده های آن‌ها تنها یک آتشفشان را نشان می دهد که در طول جهش رشد میلیون ساله خود، به صورت دوره‌ای در زمانی کوتاه فوران کرده بود. برخی از فوران‌ها ورقه‌های بسیاری از گدازه‌ها را تا 22.9 متر (75 فوت) جا گذاشته بودند. این‌ها با فشار خارج شده و در تمام جهات از دریچه‌ی مرکزی در بالای تپه به پایین ریخته‌اند.
این گدازه‌ها مسیرهای بسیاری را طی کرده و تقریبا مانند یک خمیر نان پهن شده‌اند. ساگر فرض کرد، آن‌چه این عمل را امکان‌پذیر ساخته است، سرد شدن سریع لایه‌ی بالایی گدازه توسط اقیانوس بوده است. پوستی توسعه یافته، که پوششی نازک از سنگ تشکیل می دهد. این گدازه‌ها با این پوشش عایقی محافظت شده و بسیاری از آن‌ها برای مدتی طولانی بسیار داغ و متحرک باقی می ماندند. بنابراین به جای ایجاد یک مخروط نوک تیز، مانند کوه فوجی، این آتشفشان تپه‌ای تشکیل داد که به آرامی افزایش یافته و با گذشت زمان به اندازه‌ای بسیار عظیم رسیده است.
داده‌های حفاری نشان دادند که تامو مسیف برروی لبه‌ی دو صفحه‌ی تکتونیکی قرار گرفته است. ساگر عنوان نمود " منطقه را به عنوان یک شکافی که در زمان جدا کردن دو صفحه به وجود می آید در نظر بگیرید." ناگهان، ماگما از این مرکز گسترش یافته پدید می آید. همه‌ی آتشفشان‌ها این گونه به وجود نمی آیند. برای مثال، آنهایی که در جزیره بزرگ هاوایی قرار دارند در وسط یک صفحه تکتونیکی شکل گرفته‌اند.
تحقیقات جدید نشان داده‌اند، هنگامی که تامو مسیف به وجود آمده و رشد نمود، انسانی وجود نداشت. اما حتی اگر وجود داشت، هیچ کس آن را ندیده بود. ساگر گفت دلیل آن این است که " تامو مسیف هیچ گاه بالاتر از سطح دریا قرار نگرفته و این تعجب برانگیز است".
این دانشمند می گوید "ما تصور می کنیم که تامو مسیف در زمانی یک جزیره بوده است". اما حال احتمال آن وجود ندارد. در حال حفاری در کوه های زیر آب، زمین شناسان به لایه هایی از رسوبات که تنها چند صد متر ضخامت داشتند رسیدند. این رسوب به رسوباتی شباهت داشت که در آب‌های کم‌عمق شکل می گیرند. با این حال، سطح کوه هیچ فرسایشی نشان نداد که برای آتشفشانی که زمانی را بالاتر از سطح زمین یا سطح آب طی کرده باشد، معمول باشد.
ساگر گفت، بنابراین داده های جدید نشان می دهد که این پادشاه گدازه‌ها ممکن است در نزدیکی سطح دریا افزایش یافته باشد – تا حدود 200 متر یا بیشتر، اما نه در تمام طول مدت خود.
پنهان شدن در امتداد کف اقیانوس در شمال غربی اقیانوس آرام، تامو مسیف محدوده‌ای بزرگ‌تر از ماساچوست را پوشش می‌دهد. اعتبار عکس: وی. ساگر، دانشگاه هوستون.
کلید واژه‌ها

پوسته: (در زمین شناسی) پوستِ سنگی بیرونی یک سیاره مانند زمین.

ژئوفیزیک: حوزه مطالعاتی که توضیح می دهد زمین و دیگر اشیا مانند سیاره چگونه شکل گرفته‌اند و فرآیندهای پر انرژی که باعث تغییر ساختار آن‌ها در طول زمان شده است را شناسایی می کند. هواشناسی، اقیانوس شناسی و زلزله شناسی جنبه‌های فرآیندهای حاکم بر آن تغییرات بر زمین و محیط زیست را توصیف می کنند.

زمین شناسی: مطالعه ساختار فیزیکی، تاریخی و فرآیند های زمین.

گدازه: سنگ های مذابی که از گوشته آمده و از طریق پوسته زمین حرکت کرده و از آتشفشان خارج می شود.

ماگما: سنگ مذاب که در زیر پوسته‌ی زمین ساکن است. هنگامی که این مواد از آتشفشان فوران می کند به آن گدازه می‌گویند.

لایه میانی گوشته: (در زمین شناسی) لایه‌ی میانی زمین که درست زیر پوسته قرار گرفته است.

توده: (در زمین شناسی) بخشی از یک کوه یا رشته کوه که از دیگر سنگ‌های اطراف مستقل است.

مواد رسوبی: (مانند سنگ و شن و ماسه) توسط آب، باد و یا یخچال‌های طبیعی رسوب یافته است.

صفحات تکتونیکی: لوحه‌های سنگی غول پیکر- برخی از آنها هزاران مایل را پوشش داده – که لایه بیرونی زمین را تشکیل می دهند.

خصوصیات آتشفشانی: فرآیندی که آتشفشان‌ها توسط آن تشکیل شده و در طول زمان تغییر می کنند. دانشمندانی که در این زمینه تحقیقات می کنند آتشفشان شناس نامیده می شوند.

آتشفشان: محلی برروی پوسته زمین که باز شده و به ماگما و گازها اجازه می دهد از گوشته خارج شوند. ماگما از طریق سیستمی از لوله‌ها یا کانال‌ها گسترش یافته و گاهی اوقات زمان زیادی را در اتاق‌هایی که با گاز حباب‌دار شده و دستخوش تحولات شیمیایی می شود، صرف می کند. این سیستم لوله کشی می تواند در طول زمان پیچیده‌تر شود. این مسأله همچنین می تواند باعث تغییر ترکیب شیمیایی گدازه در طول زمان شود. سطح اطراف یک آتشفشان می تواند در اثر فوران‌های پی‌درپی و ارسال گدازه‌های بیشتر برروی سطح، که در آنجا به شکل یک صخره سخت سرد می شود، به شکل یک تپه یا مخروط درآید.