راهکارهای قرآنی روایی شدت یابی محبت به اهلبیت (ع)

چکیده

خداوند متعال برای به سعادت و کمال رسانیدن انسان ها، پیامبرانی و به ویژه آخرین سفیرش پیامبر اعظم حضرت محمد مصطفی(ص) را فرو فرستاد. آنها در یک برنامه تدریجی انسان ها را از انواع آلودگی، خرافات، کجروی، و زنگارهای شرک که همچون غل و زنجیر بر پیکرشان سنگینی می کرد، رهایی دادند. پس از ختم نبوت، ائمه اطهار (ع) که حجت های الهی بر روی زمین بوده و هستند و خواهند بود، وظایف خاتم (ص) را به دقت تمام دنبال کرده و قلوب مطهرشان برای ارشاد و هدایت مسلمانان و حتی غیر مسلمانان نیز می تپید.
گفتنی است که نبوت و امامت از نعمت های عظیم الهی بر بشریت و به ویژه مسلمانان است. پس بر جمیع انسان ها و مسلمین، شکرگزاری از این نعمات والا و تکریم آن ضروری است. در این ارتباط سؤالاتی در ذهن متبادر می شود:
1. راهکارهای مهم در فزونی بخشیدن محبت به اهل بیت (ع) که همراه با تبعیت از دستورات آنان باشد، کدام است؟
2. بازتاب و پیامدهای مهم توجه به اهل بیت (ع) در جامعه چیست؟
سعی نگارنده در این مقاله آن است که برای سؤالات فوق الذکر پاسخی شفاف و روشن ارائه دهد.

کلید واژه ها

رسول خدا (ص)، اهل بیت (ع)، مسلمانان، محبت، سعادت

مقدمه

شایان ذکر است که انبیای الهی به خصوص خاتم الانبیاء حضرت رسول اکرم (ص) و ائمه ی اطهار (ع) در به کمال رسانیدن انسان ها و سوق دادن آنها به قرت الی الله تلاش های وافری مبذول داشته اند. از سوی دیگر احترام و تکریم و محبت داشتن به آنها از ضروریات دینی است و از سوی دوم آنها اسوه های عالی بشریتند و با محبت و مودت داشتن نسبت به آن بزرگواران و عمل کردن به دستوراتشان، سعادتمندی و رستگاری انسان ها تضمین خواهد شد. از سوی دوم در پرتو محبت اهل بیت (ع) و به کار بستن سخنان زیبای آنان، جامعه ای سرشار از امنیت، صلح و صفا، مهرورزی همراه با عدالت اجتماعی و معنویت خواهیم داشت. مجموع این عوامل مرا وا داشت تا موضوعی تحت عنوان «راهکارهای مهم، در فزونی محبت به اهل بیت (ع) » انتخاب نموده و به تحقیق پیرامون آن بپردازیم.
روش تحقیق در این مقاله، به شیوه ی کتابخانه ای با تکیه بر منابع اصلی و درجه اول می باشد که برای فهم بهتر از منابع درجه دوم و تفاسیر و منابع کتب حدیثی و تحقیقات جدید نیز استفاده شده است. همچنین ناگفته نماند که برای تحلیل و تبیین مسائل مندرج، از روش تحلیل کلی مربوط به کلیات مسائل و رویدادها، و تحلیل جزئی به جزئیات حوادث سود برده شده است. به امید آنکه مورد رضایت قادر متعال و ساحت مقدس رسول الله (ص) و علاقه مندان به خاندان عصمت و طهارت و مکتب علوی قرار گیرد و بر محبت و معرفت و ارادت بیشتر ما به آن عزیزان توأم با عمل و دستوراتشان افزوده گردد.

عوامل مهم در فزونی بخشیدن به محبت و مودت اهل بیت (ع)

1. توجه به قرآن و دستورات الهی.

قرآن کلام مقدس الهی، در ارتباط با تبعیت از دستورات رسول الله (ص) و ائمه اطهار (ع) چنین می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید، اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و صاحبان امر را، و هرگاه در چیزی نزاع کردید آن را به خدا و پیامبر ارجاع دهید. اگر ایمان به خدا و روز رستاخیز دارید، این برای شما بهتر و عاقبت و پایانش نیکوتر است.(1)»
خداوند اطاعت از «اولی الامر» را در ردیف اطاعت از پیامبر و خدا قرار داده است و این خود نشان می دهد که «اولی الامر» از همه مردم بالاترند و پیامبر (ص) از ایشان برتر و خدا از همگی برتر است بدیهی است که تنها ائمه اطهار که آل پیغمبرند چنین مزیتی دارند نه دیگران. آنان کسانی هستند که امامت و عصمت ایشان به اثبات رسیده و تمام مسلمین بر بلندی مرتبه و عدالت ایشان اتفاق دارند. (2) اطاعت بی چون و چرا از رسول الله (ص) و اولی الامر نشان عصمت آن بزرگواران است، پس هر مصداقی که برای اولی الامر بیان شود، اگر معصوم نباشد مردود است.(3)
در ارتباط با دوستی و محبت اهل بیت (ع) در قرآن چنین آمده است: *قل لا اسئلکم علیه اجراً الا الموده فی القربی...*
«... من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی کنم. جز دوست داشتن اهل بیتم و هر کس کار نیکی انجام دهد، بر نیکی اش می افزاییم چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگزار است.»(4)
دوستی ذوی القربی، به مسأله ی ولایت و قبول رهبری ائمه معصومین (ع) از دودمان پیامبر (ص) بازگشت می کند که در حقیقت تداوم خط رهبری پیامبر (ص) و ادامه مسأله ی ولایت الهیه است، و پر واضح است که قبول این ولایت رهبری همانند نبوت پیامبر (ص) سبب سعادت خود انسان ها و نتیجه اش به خود آنها بازگشت می کند.(5)
گفتنی است که خداوند در مورد عصمت اهل بیت (ع) در قرآن چنین فرموده است:
*...انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیراً*
«...خداوند فقط می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.» (6)
کلمه «انما» در آیه، انحصار خواست خدا را می رساند و می فهماند که خدا خواسته است رجس و پلیدی را تنها از اهل بیت دور کند و به آنان عصمت دهد.(7)
و باز می فرماید: «سرپرست و ولی شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده اند، و همانان که نماز بر پا می دارند و در حال رکوع، زکات می دهند.» (8)
این آیه مشهور به آیه ی ولایت است. منظور از «ولی » در آیه فوق ولایت به معنی سرپرستی و تصرف و رهبری مادی و معنوی است، به خصوص اینکه این ولایت در ردیف ولایت پیامبر (ص) و ولایت خدا قرار گرفته و هر سه با یک جمله ادا شده است و به این ترتیب، آیه ذکر شده از آیاتی است که به عنوان یک نص قرآنی دلالت بر ولایت و امامت علی (ع) می کند.(9)
آنچه تاکنون پیرامون محبت و مودت اهل بیت (ع) با استناد به آیات نورانی الهی ارائه شد، نکاتی در ذهن مترتب می شود که زمینه ی محبت و علاقه مندی به آنان را افزون می نماید. و در صورتی که این محبت و مودت، در مقام عمل در آید و به توصیه ها و سفارش ها و سخنان ارزنده ی آن والا مقامان توجه لازم شود، محققاً زمینه ی به کمال رسیدن و عاقبت به خیر شدن را مهیا می کند.
الف ) درصورتی محبت و مودت به اهل بیت (ع) در ما فزونی می یابد که به کلام مقدس الهی و آیات آن رجوع کنیم و به جایگاه و منزلت این عزیزان که اطاعت از آنها در ردیف اطاعت از خدا و پیامبر (ص) است بیشتر پی ببریم. در این حالت یک نشاط و شادابی فوق العاده ای برای عمل به فرمان های آنان در ما بروز می نماید.
ب) محبت و مودت ما به اهل بیت عصمت و طهارت که از رجس و پلیدی بدورند در واقع از یکسو قدردانی از نعمت های الهی است و از سوی دوم قدر شناسی از زحمات و تلاش های وسیع رسول خدا(ص) است.

2. توجه به دستورات و سخنان ارزنده رسول الله (ص).

پیامبر اعظم (ص) فرمودند: خداوند بزرگ، پیامبران را از درختان گوناگونی آفرید ولی من و علی (ع) از یک درخت آفریده شده ایم، من ریشه ی این درخت هستم و علی (ع) شاخه های این درخت و فاطمه (س) گل این درخت و حسن و حسین (ع) میوه ی آن می باشند و شیعیان ما برگ های این درخت می باشند. هر کس به شاخه ای از شاخه های این درخت آویخت، نجات یافت، و هر کس از آن جدا شد به هلاکت خواهد رسید، اگر بنده ای میان صفا و مروه سه هزار سال خدا را عبادت کند... و محبت ما را نداشته باشد خداوند او را به رو در آتش افکند؛ آنگاه این آیه را تلاوت فرمود: *....قل لا اسئلکم علیه اجراً الموده فی القربی* (10)
حضرت فاطمه زهرا (س) فرمودند: به درستی که پدرم نظر کرد به علی (ع) و فرمود این علی (ع) و شیعیانش در بهشت خواهند بود.(11).
از جمله روایت های زیبا و گویا و صریح نبوی که بیانگر خصوصیات و اوصاف اهل بیت (ع) است احادیث ذیل است:
از جابر بن عبدالله نقل شده که رسول خدا فرمود: «ای مردم! من در میان شما، چیزهایی را بر جای گذاشتم، اگر آنها را بپذیرید، هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا، عترتم و خاندانم » (12) * انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی * و مسلم از عایشه همسر رسول خدا (ص) روایت کرده است که او گفت: پیامبر خدا (ص) بیرون آمد در حالی که عبایی بافته از موی سیاه بر دوش او بود، پس حسن (ع) آمد، او را داخل عبا کرد، بعد حسین (ع) آمد، او را نیز زیر عبا برد، بعد فاطمه (س) آمد، او را هم به زیر عبا جای داد. سپس علی (ع) آمد و او را با عبا پوشاند، آن گاه فرمود: «خداوند اراده فرموده است تا از شما خانواده پلیدی را دور سازد و شما را کاملاً پاک گرداند»(13) [این پنج تن، معدن وحی و مظهر پاکیزگی اند؛ زیرا پیامبر (ص) پرورش یافته خدا از طریق جبرئیل و چهار نفر دیگر پرورش یافته پیامبرند]
رسول الله (ص) در روز غدیر خم خطبه ی مفصلی قرائت فرمودند که قسمتی از آن به شرح ذیل است:
... پس هر کس من مولایش [سرپرست] او بوده ام این علی مولای اوست. بار خدایا! دوست بدار هر که او را دوست بدارد، و دشمن دار هر که او را دشمن بدارد، و یاری کن هر که او را یاری کند و واگذار هر کس که او را واگذارد و دست از یاریش بردارد.(14)
حضرت در قسمتی دیگر چنین فرمود: «بدانید ای جمعیت انسان ها ! همانا خدا علی (ع) را سر پرست و امام شما قرار داده است، که اطاعت او مهاجرین و انصار پیروان نیکوکار اسلام، و بر اهل شهرها و روستاها، عرب و عجم، آزاد و برده، بزرگ و کوچک، سفید و سیاه، و بر هر بنده پرستش کننده ی خدا واجب است... و پس از علی (ع) امامت در فرزندان من که از علی (ع) می باشند تا روز قیامت برقرار خواهد بود، روزی که خدا و رسول او را ملاقات می کنید... و خدا توبه کسی را که ولایت او را انکار کند قبول نخواهد کرد، که این بر خدای بزرگ حتم است تا با منکر ولایت علی (ع) چنین رفتاری داشته باشد، و لازم است او را عذاب کند، عذابی سخت دردناک و جاودانه...(15)
رسول خدا (ص) درباره ی محبت داشتن نسبت به اهل بیت (ع) چنین فرمود: محبت علی (ع) گناهان را می خورد همانطور که آتش چوب را. (16) و همچنین فرمود: ثابت قدم ترین شما بر پل صراط شدیدترین شما است در محبت به اهل بیت.(17)
از آن چه تاکنون پیرامون سخنان زیبای پیامبر اعظم (ص) در ارتباط با محبت و مودت اهل بیت (ع) بیان گردید نکاتی به نظر می رسد:
1. سخنان پیامبر (ص) از سرچشمه زلال وحی نشأت گرفته و بر اساس هواهای نفسانی نیست.
2. بیانات ارزنده ی پیامبر (ص) دلالت بر امامت و ولایت الهیه حضرت امام علی (ع) و فرزندان ایشان دارد.
3. تمسک به قرآن، کلام مقدس الهی از یکسو و توجه به عترت و مودت به آنها از دوم سو، رمز سعادت و یکپارچگی مسلمانان و مانع گمراهی آنهاست.

3. نیازمندی انسان ها در محبت اهل بیت (علیهم السلام) و بهره مندی از آن:

گفتنی است که انسان ها برای رسیدن به معرفت و سعادت و رستگاری نیازمند به راهنمایی ها ارشادهای اهل بیت (ع) هستند؛ زیرا خداوند آنان را به عنوان اسوه های عالی انسانیت و کمال قرار داده است. با توجه به این مهم، ارزش و اهمیت آنان برای ما بیشتر شده و از فضایل و معنویاتشان بهره مند می گردیم.
رسول الله (ص) فرمودند: «محبت من و خاندانم در هفت جا، که هول و هراس عظیم است، سود می بخشد: «هنگام مرگ، در قبر، هنگام رستاخیز؛ هنگام گرفتن نامه اعمال، وقت حساب، کنار میزان و سنجش اعمال و هنگام عبور از صراط.» (18)
سعید پسر جبیر؛ از ابن عباس نقل کرده است که پیامبر (ص) به علی (ع) فرمود: «ای علی ! به درستی که رستگاران روز قیامت، شیعیان تو هستند. پس هر کس که به یکی از آنها اهانتی روا دارد، به درستی که به تو اهانت کرده و هر کس که به تو اهانت کرده باشد، به من اهانت کرده باشد، و هر آن کس که به من اهانت روا دارد، خداوند او را وارد آتش جهنم می کند و تا همیشه در آن خواهد بود و چه بد جایی است جهنم... یا علی !»
شیعیان تو، شیعیان خدایند و یاران تو، یاران خدا و اولیای تو، اولیای خدا و گروه تو، گروه خدا. خوش به حال کسی که تو را دوست داشت و بدا به حال کسی که تو را دشمن داشت...(19)
ابن ابی یعفور گوید: از امام صادق (ع) راجع به قول رسول خدا (ص) که فرمود: «هر که بمیرد و او را پیشوایی نباشد مرگش مرگ جاهلیت است، سوال کردم و امام فرمود: آری، درست است.(20)
با توجه به آنچه گفته شد، نیازمندی انسان ها به محبت اهل بیت (ع) ضروری است، و بایستی با تلاش بیشتر از این گنجینه های معرفت و سعادت که محبتشان کارساز است بهره مند گردیم.

4. گره زدن خوشی ها و غم های زندگی به حیات ائمه (علیهم السلام)

در حدیث ریان بن شبیب از امام رضا (ع) نقل شده است که آن حضرت فرمود: «ای پسر شعیب ! اگر می خواهی که به درجات اعلای بهشت رسی، با ما باش! به غم ما غمگین باش و به شادی ما شاد! و بر تو باد به ولایت ما! که هر کس سنگی را دوست داشته باشد، خداوند در روز قیامت با آن محشورش کند.»(21)

5. تلاش برای افزودن بصیرت و معرفت نسبت به اهل بیت (علیهم السلام):

برای رسیدن به سعادت و کسب معرفت و بصیرت و تقرب به خدا، اطاعت از اوامرالهی از یک سو و توجه به کلام رسول الله (ص) فرمود: « کور آن نیست که چشمش نابینا باشد، بلکه کور (واقعی ) آن کسی است که دیده بصیرتش کور باشد.»(22)
امام علی (ع) فرمود: «آنکه خدا را شناخت ( از ناشایسته ها ) باز ایستاد. (23). و نیز فرمود: « دانا کسی است که قدر خود را بشناسد و در نادانی این بس که ارزش خویش را نداند.» (24)
ارزش هر انسانی به سرمایه فکر و اندیشه اوست. یکی از والاترین امتیازهای انسان نسبت به دیگر پدیده های نظام هستی، داشتن فکر و عقل و اندیشه می باشد. امام حسن مجتبی (ع) در همین رابطه فرمود: «سفارشتان می کنم به تقوای الهی و مداومت بر تفکر، زیرا تفکر، منشأ هر خیر و برکت، برای هر امتی می باشد.»(25).
در فرهنگ دینی و متون معارف، از کسانی با عنوان «اهل البصائر» یاد شده است، یعنی صاحبان روشن بین و بیدار دلی و شناخت عمیق نسبت به حق و باطل، امام و حجت الهی، راه و برنامه، دوست و دشمن، مؤمن و منافق. صاحبان بصیرت، چشم درونشان بیناست، نه تنها چشم سر. با آگاهی، هوشیاری و انتخاب گام در راه می گذارند و عملکرد و موضع گیری هایشان ریشه اعتقادی و مبنای مکتبی و دینی دارد. جهادشان و مبارزاتشان مکتبی است، نه سود جویانه و دنیاپرستانه یا نشأت گرفته از تعصبات قومی و جاهلی، یا تحریک شده تبلیغات فریبکارانه جناح باطل و سلطه زور. اهل بصیرت راه خود را روشن و بی ابهام و به حق می بینند و باطل بودن دشمن را یقین دارند و با تطمیع و تهدید، نه خود را می فروشند و نه دست از عقیده و جهاد بر می دارند. شمشیرها و جهادشان پشتوانه عقیدتی دارد. (26) و به فرموده علی (ع) بینش های خود را بر شمشیر نشاندند.(27).
با توجه به آنچه گفته شد نکاتی در ذهن مترتب می شود:
1. محبت و مودت اهل بیت (علیهم السلام) اگر از روی بینش و بصیرت و توأم با عمل به دستوراتشان باشد، علاوه بر دائمی بودن آن، لذت بخش و حیات آفرین و از همه مهمتر موجب رضای خداوند است.
2. هنگامی محبت و مودت ما به اهل بیت (علیهم السلام) ریشه دار و عمیق خواهد بود که در همه ابعاد زندگی به شناخت و بصیرت و معرفت دست یابیم و یا در یک جمله متصف به صفات ارزنده ی اهل بیت و متخلق به اخلاق عالیه آنان شویم.

6. زیارت ائمه معصومین (علیهم السلام):

یکی از راه های مطمئن برای آرامش روح و روان که منجر به فزونی محبت به ساحت مقدس اهل بیت (علیهم السلام) و تقرب به خدا می گردد، زیارت ائمه معصومین (علیهم السلام) است. فضیلت زیارت ائمه (ع) در احادیثی آمده است؛ از جمله: پیامبر اکرم (ص) فرمود: « زیارت ائمه (ع) موجب آمرزش گناهان و ثوابش برابر با ثواب 70 حج است.» (28) و باز فرمود: «زائرین ائمه (ع) به شفاعت من رسیده، مرا در بهشت زیارت می کنند.» ( 29)
زیارت ائمه، نشانه احترام به مقامشان، پیروی از راهشان، تبعیت از مواضعشان، استمرار خطشان، تجدید عهد با امامتشان، وفاداری به ولایتشان و زنده نگاهداشتن نام و یاد خاطره و فرهنگ و تعالیم آنان است.(30)

7. توجه به ادعیه حیاتبخش معصومین(علیهم السلام):

شایان ذکر است که «دعا عبادت است » (31) و اگر از روی اخلاص باشد، در رستگاری انسان بسیار مؤثر است. رسول اکرم (ص) فرمود: « بهترین سلاح مؤمن، صبر و دعاست» (32) گفتنی است ادعیه ی حیاتبخش که از ائمه ی معصومین (ع) به ما رسیده، از یک سو در تقرب ما به خداوند، و از دوم سو در معرفت و بصیرت بیشتر ما به اهل بیت (ع) و از سوم سو توجه بیشتر به نعمت های عظیم و والای الهی و از چهارم سو در رسیدن ما به سعادت و نیکبختی مؤثر و مفید است.
حضرت امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود، در ارتباط با اهمیت ادعیه ی امامان معصوم (ع) چنین فرمودند: « ما مفتخریم که ادعیه حیاتبخش که او را قرآن صاعد می خوانند از ائمه معصومین ما است. ما به مناجات شعبانیه امامان و دعای عرفات حسین بن علی (ع) و صحیفه سجادیه، این زبور آل محمد و صحیفه فاطمیه که کتاب الهام شده از جانب خداوند تعالی به زهرای مرضیه است می بالیم که از ما است.» (33).

8. تعظیم و تکریم نسبت به ساحت مقدس اهل بیت (ع):

یکی از ویژگی های عمده در انسان به ویژه در دوران نوجوانی و جوانی، حس الگوپذیری است. در این راستا انسان ها در صددند شخصیت هایی که از نظر مادی و به ویژه معنوی به کمال رسیده اند را اسوه ی خود قرار دهند.
برای اینکه این مهم به نحو صحیح رشد یابد، بایستی از اهل بیت عصمت و طهارت، به نحو شایسته ای در امور زندگی تجلیل کرد و آنان را به عنوان اسوه عالی بشریت به دیگران معرفی نموده و با احترام و تکریم، همراه با سلام و صلوات فرستادن، ارج نهیم و در ایام ولادت آن عزیزان، جشن بگیریم و در ایام شهادتشان محزون و سوگوار باشیم و یا به عبارتی در شادی ائمه اطهار (ع) شاد و در غم آنان نیز خود را شریک بدانیم و غمگین باشیم.
پر مسلم است که خانواده ها، مربیان، مسئولین امر، گویندگان، معلمان، صدا و سیما، مطبوعات و نویسندگان، نقش عمده ای در هدایت و ارشاد گروه های مختلف در خصوص بزرگداشت و تکریم مقام شامخ اهل بیت (ع) می توانند داشته باشند. تکریم اهل بیت (ع) مقدمه ای است برای دستیابی به محبت و مودت آن خوبان والا مقام، و از سوی دیگر حرمت نگهداشتن اهل بیت (ع) سبب پویایی و شکوفایی و عظمت انسان ها می گردد و در یک جمله از زمینه های تقرب به خداست. امام صادق (ع) خطاب به شیعیان و مسلمانان می فرماید:
«برای ما زینت باشید، و اینکه به عملکردتان برای ما زشتی نباشید. با مردم به خوبی سخن بگوئید و زبانتان را از حرف های قبیح و لغویات حفظ نمایید.»(34).

9. آراستن محافل و مجالس و خانه های خود با ذکر فضایل اهل بیت (ع):

از جمله راه های رسیدن به معرفت، و محبت و مودت به اهل بیت (ع)، ثابت قدم و حرکت تدریجی و پیوسته، در مسیر کمال و یا به عبارتی «صراط مستقیم» است. برای اینکه بتوانیم در این مسیر از توشه ی کافی و ذخایر معنوی برخوردار گردیم، بایستی به نورانیت دیده و دل بیفزاییم و این امر میسر نخواهد شد مگر اینکه پیوسته از سخنان و کمالات گهربار ائمه اطهار(ع) استفاده نموده و مجالس خود را با فرهنگ ائمه معصومین (ع) غنی نمائیم و در واقع مروج نیکی ها در میان خانواده خود و دوستان و آشنایان و آحاد جامعه باشیم و از منکرات جلوگیری کنیم. رسول خدا (ص) فرمودند: « محافل و مجالس خود را با یاد و نام علی (ع) زینت دهید.» (35) و باز می فرماید: « به فرزندان خود محبت علی را عرضه کنید. » (36) و همچنین فرمودند: « ای علی خوشا به حال کسی که تو را دوست دارد وتصدیق تو می کند.» (37).
امام علی (ع) می فرماید: « دارایی آدمی چیزی است که کسب کرده است و خود با کسانی خواهد بود که دوست داشته است.» ( 38)

10. معصومین (علیهم السلام) در منظر اهل سنت:

با مراجعه به متون و منابع اهل سنت و توجه به بیانات آنان در خصوص شخصیت اهل بیت عصمت و طهارت، منزلت و جایگاه ائمه اطهار (ع) نزد ما [شیعیان] فزونی می گیرد و محبت و عشق و علاقه مندیمان، به آن عزیزان بیشتر می گردد.

توسل شافعی به اهل بیت (ع): قال الامام الشافعی
آل النبی ذریعتی
و هم الیه وسیلتی
ارجو بهم اعطی غداً
بیدی الیمینی صحیفتی

ترجمه: «اهل بیت پیامبر (ص) وسیله ارتباط من با خدای یگانه هستند و به سبب آن ها امیدوارم که نامه اعمالم فردای قیامت به دست راستم داده شود.» (39)

منزلت اهل بیت (ع) نزد شافعی: و قال الشافعی:
یا اهل بیت رسول الله حبکم
فرض من الله فی القرآن انزله
کفاکم من عظیم القدر انکم
من لم یصل علیکم لا صلاه له

ترجمه: «ای اهل بیت رسول خدا (ص)، محبت و دوستی شما را خداوند در قرآنی که از آسمان فرو فرستاده بر همگان واجب کرده است. در عظمت و بزرگی شما همین بس که هر کس در نماز بر شما درود نفرستد، نمازش باطل است.»(40)

از عیزار بن حدیث نقل شده که عبدالله بن عمروبن عاص در سایه کعبه نشسته بود، حسین بن علی (ع) را دید که به سویش می آید، همین که چشمش به وی افتاد، گفت این مرد امروز محبوب ترین ساکنان زمین، نزد اهل آسمان است.(41) عمر بن ابی المقدام می گوید: من هرگاه به جعفر بن محمد(ع) نگاه می کردم متوجه می شدم که او از سلاله پیامبران است.(42)

نتیجه:

از آنچه پیرامون مقاله ی «راهکارهای مهم در فزونی محبت به اهل بیت (علیهم السلام) گفته شد نتایج ذیل مترتب می گردد:
1. محبت و مودت به اهل بیت (علیهم السلام) در قرآن تأکید شده و فرمان الهی است.
2. اطاعت از امامان معصوم (ع) [اولی الامر] در ردیف اطاعت از رسول خدا (ص) و خداوند قرار دارد.
3. ائمه اطهار (علیهم السلام) از ویژگی مهم عصمت برخوردارند.
4. ائمه اطهار (علیهم السلام) از طرف خداوند بر مردم ولایت و سرپرستی دارند.
5. در صورت توجه و عمل به سخنان حکیمانه و ارزنده ی رسول خدا (ص) در خصوص جایگاه ائمه معصومین، بر علاقه مندی و محبت ما به اهل بیت (علیهم السلام) افزوده می گردد.
6. خطبه ی مفصل رسول خدا (ص) در غدیر خم، بر مسأله ی ولایت امام علی (علیهم السلام) و فرزندان ایشان تا روز قیامت دلالت دارد.
7. برای رسیدن به معرفت و سعادت نیازمند به مکتب اهل بیت (علیهم السلام) هستیم.
8. خوشی ها و غم های زندگی خود را به حیات ائمه (ع) ارتباط دهیم.
9. برای اینکه عشق و محبت و مودت ما به اهل بیت (ع) ریشه دار گردد، بایستی بر بصیرت و معرفت خود بیفزاییم.
10. زیارت امامان معصوم (علیهم السلام)، عاملی مهم در جهت ارتقای معنویت و محبت به اهل بیت (ع) است.
11. توجه و قرائت ادعیه حیاتبخش که از معصومین (علیهم السلام) به ما رسیده در فزونی محبت ما به اهل بیت (ع) کارساز است.
12. تعظیم و تکریم نسبت به ساحت مقدس اهل بیت (علیهم السلام) یک وظیفه ی شرعی، اسلامی و همگانی است.
13. برای قدم گذاشتن در مسیر کمال و حرکت تدریجی در آن، پیوسته نیاز به فرهنگ و سخنان ارزنده ی اهل بیت (علیهم السلام) داریم.
14. توجه به گفتارها و بیانات اهل سنت درخصوص سیره ی اهل بیت (ع)، علاقه مندی ها به ائمه اطهار (ع) را مضاعف می نماید.

پی‌نوشت‌ها:

* عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد خمینی شهر
1. سوره نساء / آیه 59.
2. تفسیر مجمع البیان، ج 2، ص 202- التبیان، ج 3، ص 236.
3. تفسیر نور، ج 2، ص 256.
4. سوره شوری/ آیه 23.
5. تفسیر نمونه، ج 20، صص 406- 407.
6. سوره احزاب / آیه 33.
7. تفسیر المیزان، ج 16، ص 462.
8. سوره مائده / آیه 55.
9. تفسیر نمونه، ج4، صص 423- 424.
10. مجمع البیان، ج 22، ص 129.
11. قندوزی، ینابیع الموده، ص 40.
12. ترمذی در صحیح خود ج 5 آورده است، حدیث شماره 3874- الغدیر، ج 10، ص 278 .
13. صحیح مسلم، ج 15، صص 192- 195.
14. شیخ مفید، الارشاد، ج 1، ص 238.
15. دشتی، حماسه غدیر، صص 185- 187.
16. بحار الانوار، ج 27، ص 136، حدیث 135.
17. همان منبع، ص 158، حدیث 5.
18. شیخ صدوق، ترجمه کمال امالی، ص 23.
19. همان منبع، صص 31- 32.
20. کلینی، اصول کافی، ج 2، ص 208.
21. حسن زاده آملی، فضایل و سیره امام رضا (ع)، ص 36.
22. میزان الحکمه، ج 2، ص 503.
23. غررالحکم و دررالکلم، ج 1، ص 611.
24. نهج البلاغه، خطبه 103، ص 143.
25. نهج الحیاه، ج 5، ص 142.
26. محدثی، فرهنگ عاشورا، ص 73.
27. نهج البلاغه، خطبه 150، ص 205.
28. بحارالانوار، ج 100، ص 121.
29. همان منبع.
30. فرهنگ عاشورا، ص 202.
31. نهج الفصاحه، حدیث شماره 1191، ص 231.
32. همان منبع، حدیث شماره 1196، ص 231.
33. وصیتنامه سیاسی الهی امام خمینی (ره)، قسمت پیشگفتار، ص 12.
34. وسائل الشیعه، ج 12، ص 193.
35. بحارالانوار، ج 38، ص 199.
36. همان منبع، ج 27، ص151.
37. الغدیر، ج 10، ص 279.
38. الحیاه، ج 1، ص 525.
39. الشبلنجی، نورالابصار، ص 77.
40. ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ج 2، ص 435.
41. ابن حجیر، تهذیب التهذیب، ج 2، ص 300.
42. احمد بن عبدالله اصفهانی، حلیه الاولیاء، ج 1، ص 193.

منبع مقاله : نشریه کوثر، شماره 26.
متن منابع