عنوانخطرات بیش‌تر برای سیگاری‌های ناخواسته

در دسامبر1987مارگرت 60 ساله برای سرفه‌ی‌ مزاحم به پزشک خانوادگی مراجعه کرد. داروی ضدسرفه سودی نبخشید و پس ازچند هفته پزشک دستور عکس‌برداری از سینه داد. نتیجه بهت‌آور بود: سرطان شش. مارگرت می‌گوید: «من هرگز در دوران زندگی یک سیگار هم نکشیده‌ام».ولی شوهرش ادوارد در 40 سال زناشویی، روزانه دست کم یک پاکت و نیم سیگار کشیده بود. واقعیت این بود که مارگرت در بیشتر دوران زندگی مقدار زیادی دود فرو داده بود. کمی پس از تشخیص، بیشتر شش چپ مارگرت برداشته شد. دکتر دیویدکر سرطان شناس می‌گوید: کسی نمی‌تواند بااطمینان مطلق بگوید چه چیز باعث سرطان مارگرت شد ولی با آگاهی به آنچه اخیراً علم در باره‌ی سیگاری‌های دست دوم کشف کرده می‌توانم بگویم تا حد زیادی محتمل‌ترین مقصر همین عامل است. در سال‌های گذشته شواهد تازه نشان داده است سیگاری «ناخواسته بودن» خیلی بیشتر از آنچه کسی گمان می‌کرد خطرناک است. در 1990 دانشمندان بنگاه حفاظت محیط زیست (ایالات متحد) پس از تحلیل 24 طرح پژوهشی مربوط به هشت کشور مختلف, سیگار کشیدن دست دوم را «گروه الف سرطان‌زا» اعلام کردند, یعنی ماده‌ایی که قطعِاً در انسان باعث سرطان می‌شود. گزارش مقدماتی بنگاه یاد شده حاکی است در نتیجه دود توتون در محیط، سالانه هزاران نفر غیرسیگاری از سرطان شش می‌میرند و هزاران نفر دیگر که بسیاری کودک هستند دچار ناخوشی‌هایی می‌شوند که هرگز هیچ کدام ما آنها را مربوط به دود سیگار نمی‌دانیم. پژوهش تازه‌ای ارتباط دود توتون محیط را با بیماری قلب و سرطان گردن زهدان وسرطان سینوس‌ها نشان داده است.
مسأله کوچکی نیست .در ایالات متحد حدود 50 میلیون سیگاری هر روز یک و نیم میلیارد سیگار در اداره‌ها و فروشگاه‌ها و کارخانه‌ها و آموزشگاه‌ها و خانه‌ها روشن می‌کنند و بیش از 100 میلیون «سیگاری نا خواسته» را وادار می کنند دود فرو دهند.
عوامل سمی: دود توتون در واقع غباری است (مانند افشانه حشره‌کش یا افشانه بوگیر) مرکب از ذرات نامریی پراکنده در گاز. این آمیزه‌ی کشنده دست کم 400 ترکیب شیمیایی دارد که 43 تای آنها سرطان‌زای شناخته شده هستند. کسانی که سیگار نمی‌کشند ناخواسته دو نوع کاملا مختلف دود فرو می دهند. اولی موسوم به جریان اصلی دود که از شش‌های کسانی که آن را بیرون می‌دهند می‌آید. دومی به نام جریان جنبی دود که به آرامی از سوختن نوک سیگار می آید. بیشتر دانشمندان, دود جنبی را برای آنها که سیگار نمی‌کشند خطرناک‌تر می‌دانند تا دود اصلی که در شش‌های فرد دیگری از صافی گذشته است. (حتی می‌توان اختلاف را دید. دودی که از سیگار روشن در هوا می‌پیچد آبی-خاکستری تار است, دودی که از دهان سیگاری بیرون می اید رنگ پریده و زرد رنگ است.) مهمتر این‌که جریان اصلی تنها وقتی است که سیگاری دود را پس می دهد که حدود ده بار برای هر سیگار است. ولی جریان جنبی در تمام مدت پنج یا ده دقیقه‌ای که سیگار روشن است وجود دارد و بسیاری از مواد سمی آن ساعتها در اتاق می‌ماند. از عوامل سمی جریان جنبی دود , یکی اکسید کربن یعنی گازی است که از اگزوز ماشین بیرون می‌آید و مردم در خودکشی ان را به کار می برند, دیگراسید سیانیدریک یعنی ماده‌ای شیمیایی است که در اتاق گاز برای اعدام مجرمان مصرف می‌شود؛ دیگر فرمالدیید است که به مایع مومیایی کردن شهرت دارد؛ و بالاخره نیکوتین که حشره‌کش مؤثری است.
طبق بررسی‌ای که جیمز ری پیس در هاروارد ارائه کرد، غیرسیگاری بیشتر احتمال دارد از دود توتون در محیط سرطان بگیرد تا همه‌ی آلوده کننده‌های خطرناک هوای بیرون که بنگاه حفاظت محیط زیست تعیین کرده است (شامل پنبه نسوز و ارسنیک وتابش رادیواکتیو جمعاً).
اندازه‌گیری دقیق در جاهایی که سیگاری‌ها دود بیرون می‌دهند، از رستوران و بار و کافه تریا تا ورزشگاه و فروشگاه و اتاق‌های کنفرانس، مقادیر شگفت‌آور مواد شیمیایی سمی و سرطان‌زا ناشی از دود توتون درمحیط را نشان داده است. صنعت توتون سالها دلیل می آورد این مواد شیمیایی به مقداری که برای تاثیر بر تندرستی غیر سیگاریها کافی باشد وارد بدنشان نمی‌شود. ولی تازگی مدارک علمی این ادعا را نفی کرده است. غیر سیگاریهایی که در معرض دود توتون محیط هستند ، نیکوتینی را که فرو می‌دهند تبدیل به کوتی نین می‌کنند که اندازه‌گیری آن درخون و ادرار آسان است. این اندازه‌گیری نشان می‌دهد تقریباً همه‌ی ما دود توتون فرو می‌دهیم، چه از این موضوع آگاه باشیم چه نباشیم. مثلا برسی 663 غیر سیگاری در بافالو (نیویورک) نشان داد که 91 درصدشان در ادرار کوتی نین داشتند.
این اثبات علمی از دید شرکتهای سیگار پنهان نمانده است. پس از سالها انکار خطرناک بودن دود توتون محیط، سازندگان سیگار مشتریان را وادار می‌کنند از اطرافیان مؤدبانه بپرسند: «اگرسیگار بکشیم ناراحت می شوید؟» براساس تازه‌ترین بررسی‌ها ، پرسش مناسب‌تر باید این باشد: «اگر شمارا دچار سرطان کنم ناراحت می شوید؟»
تجاوز به حقوق کودکان. پرهیز از دود توتون محیط، آن‌چنان که مردم گمان می‌کردند آسان نیست. روش جداسازی سیگارکش‌ها از سایرین هیچ عملی نیست. دستگاه‌های تهویه در بیمارستانها و اداره‌ها و آموزشگاه‌ها و دیگر ساختمانهای همگانی می‌توانند اجزای خطرناک دود را خیلی دورتر از سرچشمه‌ی آنها به جاهایی که کسی سیگار نمی‌کشد ببرند.آزمایش هوا در جایگاه مسافران هواپیما این را ثابت کرده است و سطح نیکوتین در پاره ایی بخشهای قسمت غیرسیگاری حتی بالاتر از قسمت سیگاریها بوده است. مشکل بالغان برای حفظ خود از دود توتون محیطی به جای خود، این کار برای کودکان غیر ممکن است.90 میلیون آمریکایی زیر5 سال در خانه‌هایی به سر می برند که دست کم یک سیگاری دارد و در بیشتر روز دود توتون محیط را فرو می‌دهند. دستگاههای دم‌زدن و ایمنی نابالغ آنان اماده برای دفاع در برابر گازهای زیان‌آور نیست. طبق اظهار مسئول بهداشت ایالات متحده، کودکان سیگارکش‌ها در سال اول زندگی زمان بیشتری برای برنشیت وذات الریه در بیمارستان می‌گذرانند تا فرزندان غیرسیگاری‌ها. آنان هم‌چنین بیشتر دچار تراکئیت و سرفه مزمن وآسم می‌شوند. آثار زیان‌بار دود توتون محیط در کودکی پایان نمی‌یابد. طبق بررسی دوایت جنریچ استاد دانشکده‌ی پزشکی ییل (ایالات متحده)، در کودکان متعلق به سیگاریها احتمال دچار شدن به سرطان شش در بلوغ بیش از دو برابر احتمال کودکانی است که در محیط بدون دود بزرگ می‌شوند. خطری که متوجه کودک است، هنگامی که بیش از یک سیگاری در خانه باشد به ویژه بیشتر است. دکتر ویلیام کهان کارشناس سرطان شش و استاد دانشکده‌ی پزشکی کورنل می‌گوید: «بافت روینده حساسیت خیلی بیشتری به مواد سرطان‌زا دارد تا بافت رسیده». دکتر کهان با صراحت می گوید: «پدر و مادری که در حضور فرزندانشان سیگار می کشند به حقوق کودک تجاوز می کنند.»
زهرقانونی: آگاهی همگانی درباره ی خطر دود توتون در محیط ،در تصمیمهای قانونی اخیرا منعکس شده است. قاضی‌های کالیفرنیا و نیویورک و لوئیزیانا و مریلند همه با توجه به این خطر تصمیمهایی درباره‌ی واگذاری سرپرستی کودکان گرفته‌اند.در حال حاضر 46 ایالت بخش کولومبیا پاره‌ایی محدودیتها برای سیگار کشیدن در اماکن عمومی قائل شده‌اند و بیش از 480 شهر و شهرستان نیز چنین کرده‌اند. کامل‌ترین تصمیم قانونی از دولت فدرال بود که سیگار کشیدن را در هواپیماهای داخلی با زمان پرواز شش ساعت یا کم‌تر منع کرد. ولی مورد منع در پرواز نادر است. توتون از بیشتر مقررات فدرال حاکم بر فراورده‌های مصرفی و زهرها و داروها معاف است. علیه پراکندن زهرها در محیط قانونهایی هست. در بیشتر جامعه‌ها سوزاندن برگ یا زباله غیر قانونی است. با وجود این در همان جوامع هنوز سیگارکش‌ها حق دارند در هر جا بخواهند سیگارهای زیان‌آور را روشن کنند. دکتر رونالد دیویس رئیس سابق اداره سیگار و تندرستی در بخش بهداشت و خدمات انسانی گفت: «چیزی به نام «حق» سیگار کشیدن نداریم. هر «حق» فرضی سیگار کشیدن، در آستانه‌ی بینی غیر سیگاری پایان می‌یابد.»
باید اعتراض کرد. برای حمایت از خود و خانواده چه می توان کرد؟ رجینا کارلسون مدیر سابق اجرایی گروه ضد آلودگی سیگار در نیوجرسی که گروهی است برای اقدام در این زمینه و چند هزار عضو دارد، مبارزه با دود توتون محیط را با چسباندن این آگهی به در خانه اش اغاز کرد: «به یکی دیگر از خانه‌های غیر سیگاری خوش آمدید». در این باره وی توضیح می‌دهد: «بسیاری از کسانی که به دیدن می‌آیند مخالف دود سیگارند و من هم آنان را در معرض دود توتون قرار نمی‌دهم، همچنان که خوراک فاسد به خوردشان نمی دهم.» هنگامی که کارلسون در می‌یابد کنار فرد سیگاری نشسته است با ادب می‌گوید: «ببخشید دود سیگار مرا ناراحت می کند.» سیگاری معمولاً سیگارش را خاموش می‌کند. کارلسون می‌گوید: «این کار پاداش دارد. غیر سیگاریها که می بینند کار چقدر آسان است، تشجیع می‌شوند بار دیگر خودشان حرف بزنند.» تشجیع مطمئناً لازم است: بررسی دولتی نشان می دهد از 25 نفر غیر سیگاری، یک نفر هم از شخص سیگاری نمی‌خواهد دست بردارد. درباره‌ی سیگاریهای محل کار، کارلسون توصیه می‌کند همه‌ی کارکنان غیر سیگاری دست به دست هم دهند و با رئیس گفتگو کنند و توضیح دهند که با فرو بردن دود سیگار تولید کاهش می‌یابد. ‌‌‌‌اگر فایده نکرد نامه‌ایی از پزشکشان بگیرند حاکی از اینکه تندرستی با دود توتون محیط در محل کار در خطر است. یا به آخرین حربه متوسل شوند: ایجاد محل کار بدون دود سیگار سرانجام هزینه‌های پزشکی و بیمه را کاهش خواهد داد. اگر همسرتان سیگاری است، این مقاله را به او نشان دهید و توضیح دهید به خاطر عشق به او می خواهید زندگی دراز و سالمی با هم داشته باشید. اگر باز هم انگیزه‌ایی لازم است، ببینید مارگرت‌گری که با بازگشت سرطانش دست به گریبان است به شوهران و زنانی که سیگار می کشند چه می‌گوید: «سیگار کشیدن هیچ خوش‌آیند نیست و هیچ جاذبه‌ایی ندارد. لطفاً هم اکنون سیگار را ترک کنید. نه تنها خود را به کشتن می‌دهید، بلکه دود سیگارِ شما عزیزان خودتان را که دوست دارید می کشد».