نکاتی مهم درباره داروهای روان پزشکی

بعضی از داروها که از فرمول خطی ( Linear ) تبعیت می کند، مثل بعضی از داروهای شل کننده ی عضلات یا بی حس کننده ها، با افزایش مصرف دارو اثر آن هم بیش تر می شود، ولی داروهای روان پزشکی چنین نیست و اثر آن ها به صورت منحنی سهمی است؛ یعنی با افزایش مقدار مصرف دارو اثر آن تا حد معینی زیاد می شود ولی وقتی به قله ( نقطه ی اوپتیمم) می رسد با افزایش مقدار دارو اثر آن کاهش می یابد و حتی اثر معکوس می گذارد. این مقدار خاص دارویی از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است و بر اساس معیارهای بالینی و تجربی می توان به این میزان پی برد.
تقریباً به صورت مطلق نمی توان هیچ کدام از داروهای روان پزشکی را بی ضرر تلقی کرد و به خصوص در سه ماه اول بارداری مصرف آن ها ممنوع است، البته با رعایت کردن بعضی نکات احتیاطی می توان در دوران بارداری هم داروهای روان پزشکی را تجویز و مصرف کرد.
داروهای روان پزشکی بر بارداری سه نوع تأثیر می گذارد:

1. با افزایش هورمون های خاصی در دوره ی بارداری، موسوم به دوره ی جسم زرد ( Luteal Phase)، فعالیت روده ها کاهش می یابد و میزان جذب دارو به مراتب بیش تر می شود.
2. با افزایش حجم پلاسما و مایعات خارج سلولی به طور نسبی مقدار دارو در خون کم می شود.
3. به علت افزایش برون دهی قلب و کم شدن مقدار آلبومین میزان اثر دارو کاهش می یابد.

در دوره ی بارداری تأثیر دارو کم می شود ولی به علت این که حتی مقادیر ناچیز دارو از طریق عروق خونی به جنین می رسد بر او تأثیر می گذارد.
داروهای ضد بارداری به طور کلی سبب افزایش فعالیت آنزیم های کبدی و در نتیجه شکسته شدن بیش از حد دارو و کم شدن اثر آن می شوند.
سیگار نیز عامل افزایش فعالیت آنزیم های کبد و کاهش سطح سرمی داروست، تا آن جا که گاهی لازم است مقدار داروی اصلی را یک و نیم تا دو برابر افزایش بدهیم تا به حد اثر کافی برسد.

تذکرات عمومی

تذکرات ضروری که باید همیشه درباره ی داروها رعایت شود:

1. اکیداً از خود درمانی احتراز کنید. ( حتی بر اساس آموزه های همین کتاب)
2. از درمان دیگران پرهیز کنید.
3. داروی تجویز شده از سوی پزشک معالج را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.
4. به هر دلیل از قطع ناگهانی دارو اجتناب کنید و در صورت احساس هر گونه عارضه ای با پزشک مشورت کنید.
5. از تکرار داروی تجویز شده بدون اجازه ی پزشک جداً خودداری کنید.

طبقه بندی داروهای روان پزشکی

داروهای روان پزشکی را می توان در هفت گروه طبقه بندی کرد:

1.داروهای ضد پسیکوز ( ضد روان پریشی) ( Antipsychotic drugs)
2. داروهای ضد افسردگی ( Antidepressant drugs)
3. داروهای ضد مانیا ( ضد شیدایی) ( Antimanic drugs)
4. داروهای ضد اضطراب ( Antianxiety drugs)
5. داروهای خواب آور ( Hypnotic drugs)
6. داروهای متفرقه ( Miscellaneous drugs)
7. درمان با الکتروشوک ( Electro Convulsive Therapy ECT)

البته درمان با الکتروشوک جزء درمان های دارویی نیست ولی به دلیل اهمیت زیادی که دارد در این جا به آن اشاره می کنیم.
توضیح درباره ی الکتروشوک: این روش درمانی با گذراندن مقداری برق از الکترودهایی انجام می پذیرد که روی سر بیمار و در حالت بیهوشی کار گذاشته می شود. بیش ترین کاربرد آن در درمان افسردگی است و بسته به نظر روان پزشک ممکن است تا چند جلسه تجویز شود. اثرات درمانی آن سریع تر از دارودرمانی است و به دلیل بیهوشی، بیمار هیچ تجربه ای از احساس برق گرفتگی در طول الکتروشوک نخواهد داشت. به جز عوارض رایج بیهوشی ها ممکن است عوارض آن شامل فراموشی های کوتاه از وقایع قبل از شوک باشد.

آیا داروهای روان پزشکی به طور کامل بیماری را درمان می کند؟

ما هنوز ماهیت بسیاری از بیماری های روانی را نمی شناسیم تا به درمان آن ها بپردازیم. بنابراین باید گفت: این داروها علایم بیماری را رفع می کند، به همین علت اصطلاح « درمان علایم» درباره ی آن ها مناسب تر است.

تذکر مهم

در صورتی که بیمار داروی دیگر، سیگار، مواد مخدر یا الکل مصرف می کند باید حتماً پزشک را مطلع کند، چون تمام این مواد با داروهای تجویز شده تداخل اثر دارد.
وظیفه ی دیگر بیمار این است که به طوردقیق به دستورات پزشک عمل کند؛ به همین دلیل بایستی نوعی همکاری بسیار نزدیک میان پزشک، بیمار و خانواده ی او وجود داشته باشد. دستورات دارویی پزشک بایستی همواره به طور دقیق از سوی خانواده و بیمار رعایت و اجرا شود.
منبع مقاله : احمدی سرتختی، امیرمسعود، (1388)؛ دارو درمانی در روان پزشکی، (آشنایی با داروهای روان پزشکی)، تهران: نشر قطره، چاپ اول.