نکاتی برای تغذیه کودکان

شیر مادر: بهترین غذای کودک

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله:

«لیسَ للصّبی لبنٌ خیرٌ من لبن اُمّه»
هیچ شیری برای کودک بهتر از شیر مادر نیست.

مادران عزیز

در اثر تبلیغات غلط، رو به سوی شیرخشک نکنید. ساعت اول تولد نوزاد نباید بچه ها را از مادر جدا کنید. اگر زایمان در بیمارستان صورت گرفته باید بلافاصله بچه را به آغوش مادر داد و دنیای علم ثابت کرده شیر آغوز برای تغذیه بچه خیلی اهمیت دارد.

مزایای شیر مادر:

ضدعفونی و استریل شده است.
از دستخوش هوا مصون است.
حرارت شیر مناسب است.
ارزانترین شیر است.
سهل الوصول است.
چون روی سینه قرار دارد کودک صدای قلب را هم می شنود و برایش آرام بخش است.
پیوند عاطفی است.
همیشه تازه است.
خوردنش خیلی راحت و بدون زحمت است.
بهترین و کاملترین غذا است.
در پستان، خراب نمی شود.
هرچه بدن نوزاد و کودک نیاز دارد در شیر هست و به مقدار لازم وجود دارد.
برای طفل لذت دارد.
سهل الهضم است.
هم غذا است و هم دارو است (قدرت پیشگیری زیاد دارد).
طبیعی و خام به مصرف می رسد.
تقلبی نیست.

ناگفته نماند:

هر بار که مادر به بچه خود شیر می دهد ثواب یک بنده آزاد کردن را به او می دهند.
وقتی مادری 2 سال به بچه خود شیر داد فرشتگان ندا می دهند:
گناهانت آمرزیده شده است.
1- به عوامل مهمی که در دوران بارداری مادران در جنین مؤثرند توجه کنید.
2- عوامل مؤثر دو نوعند:
1- عوامل مادی که عبارتند از: تغذیه، دارو، امراض مادر، اعتیاد مادر
2- عوامل روانی که عبارتند از: اضطرابها، هیجان ها، فیلم های ترسناک، صحنه های دلخراش، ترس ها، خبرهای غم انگیز، نفرینها، افکار غلط، آلودگی های فکری، نگاه های حرام، آهنگ های هیجانی، حساسیت ها و...
3- مادران گرامی سعی کنید از شیر خود برای کودک بدهید، چرا که شیر مادر هم از لحاظ جسمی و هم از لحاظ روحی تأثیر خیلی مطلوبی در کودک می گذارد و کودک را همیشه شاد نگه می دارد.
4- اگر می خواهید که بچه هایتان جسمی سالم داشته باشند هر روز یک لیوان آب هویج به آنها بدهید.
5- از دادن غذا در وقت بازی به کودک خودداری کنید.
6- در صورت مشاهده بروز بی اشتهایی در کودک نگرانی خود را از این امر نشان ندهید در غیر اینصورت کودک با درک این مطلب لجاجت بیشتری از خود نشان خواهد داد تا بتواند خواسته های خود را تحقق بخشد.
7- در موارد زیر کودک را شیر ندهید: اگر مبتلا به بیماری عفونی و مزمن هستید، یا موقعی که به علت مرگ عزیزی گرفتار اندوه و هیجان فوق العاده هستید و هنگامی که گرفتار خلق ناپسندیده هستید و قادر به کنترل خود نیستید.
8- توجه داشته باشید که اگر بچه از تغذیه مخلوط استفاده می کند یعنی شیر مادر همراه با شیر خشک، در این صورت بچه با مصرف شیرخشک بزودی از شیرمادر جدا می شود.
9- مادران عزیز، فرزندان خود را تا دوسالگی شیر دهید.
10- سعی کنید کودکان خود را «در هر سنی که باشند» به رعایت رژیم غذایی عادت دهید چون در صورت پیروی مداوم از رژیم غذایی، هم کودک و هم شما از آرامش کامل برخوردار خواهید بود.
11- برای تغذیه فرزندانتان به وسیله شیشه، همیشه از شیشه های مدرج استفاده کنید.
12- در تغذیه کودک از شیر جوشانده استفاده کنید زیرا هضم آن راحت تر است.
13- برای کودکانی که اسهال دارند از شیر بی چربی استفاده کنید.
14- برای جلوگیری از سوء هاضمه طفل حتماً سرشیر و رویه غلیظ شیر را جدا کنید.
15- در تغذیه کودک از تخم مرغ به علت داشتن آهن استفاده کنید.
16- مادرانی که به بچه شیر می دهند حتماً 10 الی 15 دقیقه قبل از شیر دادن مایعاتی را بنوشند.
17- مادرانی که معتاد به الکل و موادمخدر می باشند باید از شیر دادن به کودک خودداری نمایند.
18- سیب زمینی را به علت دارا بودن املاح معدنی و ویتامین ث، در تغذیه نوزاد قرار دهید.
19- در 10 الی 12 ماهگی انواع ماهیهای غیرچرب را به شرطی که کودک دوست داشته باشد وارد رژیم غذایی او بکنید.
20- کودکان خود را به دفعات و در زمانهای طولانی تغذیه کنید تا غریزه مکیدن ارضاء شود.
21- به کودکان خود شیر بدهید تا آنها در مقابل عفونتها و بیماریها مصون باشند.
22- بدون کمک خودتان به کودک با شیشه شیر ندهید.
23- کودک را از شیر مادر محروم نسازید زیرا بهترین غذا برای کودک شیر مادر است.
24- وقتی که کودک به سنین 4 الی 6 ماهگی رسید شروع به خواندن غذاهای اضافی که مکمل شیرمادر باشد نمایید.
25- مادران عزیز، طفل خود را باید لااقل یک شبانه روز یا پانزده دفعه متوالی شیر کامل بدهید بدون اینکه در این فاصله ها، غذای دیگر یا شیر زن دیگر را بخورد.
26- به بهانه ناراحتی جزئی یا ضعف عمومی و به منظور زیبایی خود از شیر دادن به کودکان خود شانه خالی نکنید.
27- در جریان بیماری کودک را تغذیه کنید و بعد از بیماری دفعات تغذیه را افزایش دهید.
28-بعد از هر بار شیر دادن کودک را بلند کنید و آرام آرام به پشت او بزنید تا هوا از معده کودک خارج شود و دچار دل درد نشود.
29- برنامه تغذیه کودک را طوری تنظیم کنید که از نیمه شب به بعد تا اذان صبح به او غذا ندهید تا به این برنامه عادت کند.
30- هیچ وقت از کودک فرصت مکیدن را نگیرید چون غریزه مکیدن او ارضاء نشده و باعث می شود کودک انگشت یا لباس خود را بمکد.
31- وقتی گوشت را در رژیم غذایی قرار می دهید حتماً به صورت چرخ کرده یا ریز شده به کودک بدهید تا باعث دل درد او نشود.
32- برای خوراندن غذا به کودک از قاشق و فنجان استفاده کنید چون بطری و پستانک به آسانی آلوده می شوند و کودک بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار دارد.
33- در زمینه های زیر مراقبت لازم را از فرزندانتان به عمل آورید:
1- مراقبت در تغذیه، بهداشت و حفظ بدن از آسیبها.
2- درخور و خواب و استراحت و جنبشهای او.
3- درمان و کنترل بیماریها در دوران خردسالی.
34- چربی و پروتئین شیر مادر بهتر از چربی و پروتئین دیگر انواع شیرها هضم و جذب می شوند بنابراین برای کاهش دردهای قولنج، جمع شدن گاز، استفراغ و حساسیت بهتر است که برای تغذیه فرزندان از شیر مادر استفاده کنید.
35- مادران عزیز، کودکان خود را از شیر محروم نکنید که احیاناً موجب مرگ آنان می شود چون دستگاه گوارش آنها به علت تغذیه با شیر گاو و یا شیر خشک مختل می شود.
36- در تغذیه کودکان از سبزیجات نیز استفاده کنید.
37- کودکان خود را بطور ناگهانی از شیر نگیرید که قطع ناگهانی شیر می تواند سبب پریشانی و زیان به کودک گردد.
38- در صورت استفاده از شیرمایع حتماً از شیر پاستوریزه استفاده کنید.
39- شیر مادر هرقدر هم که کم باشد باز برای سلامت فرزند از هر شیر دیگری بهتر است.
40- از کم اشتهایی اطفال نگران نشوید زیرا تغییر اشتها در اطفال یک چیز عادی است و جای نگرانی و اضطراب ندارد.
41- در دورانی که کودک فقط از شیرمادر تغذیه می کند بهتر است هر روز مقدار کمی روغن ماهی و کمی میوه به او بدهید.
42- توجه داشته باشید کودک به دو علت با اشتیاق شیر می خورد: اول به دلیل گرسنگی و دوم به خاطر عشق به مکیدن.
43- بدانید که از شیر گرفتن نابهنگام کودک یا سوء تغذیه او، در انحرافش مؤثر است.
44- از شیر گرفتن کودک نباید در وسط تابستان یا مصادف با بیرون آمدن دندان و کسالتهای مزاجی باشد.
45-از شیر گرفتن کودک را نباید بگونه ای انجام دهید که وی احساس کند با این کار از توجه و محبت مادر نیز محروم شده است.
46- با مهربانی و ابراز علاقه و بتدریج کودک را از شیر بگیرید.«ظرف دو یا سه هفته»
47- تغذیه با شیر مادر، رابطه عاطفی بین مادر و فرزند را بیشتر می کند بنابراین مادران عزیز باید کودکان را با شیر خود تغذیه کنید. تغذیه با شیر مادر در دوران بلوغ، کودک را از امنیت بیشتری برخوردار می سازد.
48- توجه کنید که شیرمادر باید مستقیماً از پستان مکیده شود بنابراین اگر به طریق دیگری شیر را در دهان کودک بریزید مثلاً پس از دوشیدن شیر آن را در شیشه ریخته به کودک بدهید هیچ گونه رابطه ای ایجاد نمی شود.
49- مادران شیرده: سلامت جسمی خود را از طریق شیردادن به فرزندتان تأمین کنید زیرا شیر دادن سبب می شود که غدد مترشحه داخلی بدن مادر به میزان معین ترشح شود و این ترشحات نه تنها روی میزان شیر بلکه بر روی متابولیسم کلی بدن اثر دارد.
50- مادران عزیز: شیرمادر به خصوص در چهار ماهه اول زندگی برای پرورش کودک از جمله واجبات است پس او را از این نعمت محروم نسازید. در ضمن کودکانی که با شیرمادر تغذیه می شوند رشد و نموشان طبیعی تر و بهتر از کودکانی است که شیرگاو و یا همیشه شیرخشک می خورند و کمتر به بیماری های سوء تغذیه مبتلا می شوند.
51- مادران عزیز بدانید که اطفالی که از شیرمادر محروم می شوند اکثراً دچار عوارض و نقاهتهای گوناگون شده و گاهی به هلاکت می رسند و اگر نمیرند در آینده اثرات سوئی در تربیتشان خواهد گذاشت.
52- اگر دوست دارید به حجم شیر شما افزوده شود غذاهای تکمیلی بخورید که ده تا پانزده درصد موجب افزایش شیر می شود.
53- به کودکان یاد دهید که هنگام غذا خوردن سفره را آلوده به غذا یا بقایای غذا نکنند و احیانا استخوان، هسته و سایر بقایای غذا را روی سفره و نان نگذارند بلکه آنها را در ظرف دیگر یا در کنار ظرف غذای خود قرار دهند.
54- به کودکان یادآور شوید که هنگام غذاخوردن، لباس خود را کثیف نکنند.
55- عادت درست غذا خوردن را به کودک بیاموزید و او را وادارید که به تأنی و براساس موازینی غذا بخورد.
56- به آنها یاد بدهید بعد از غذا، با دستمال کاغذی دهان و دستهای خود را تمیز نکنند که این کار بر خلاف بهداشت است بجای آن از آب و درصورت لزوم از آب و صابون استفاده کنند.
57- به کودکان بفهمانید که بعد از غذاخوردن، بر سر سفره و در حضور دیگران دندانهای خود را تمیز نکنند و دست در دهان خود نگذارند.
58- به آنها یاد بدهید تا چیزی از بقایای غذا هرچند اندک در ظرف خود باقی نگذارند.
59- به کودکان آموزش دهید تا بدون شستن دستها بر سر سفره ننشینند و پا روی سفره نگذارند.
60- کودک را به نظم و خوب غذا خوردن تشویق کنید.
61- به کودکانتان بیاموزید با دهان انباشته از غذا سخن نگویند و در غذاخوردن حرص نورزند.
62- غذا خوردن باید توأم با آرامش و گشاده روئی باشد.
63- کودکانتان را به رعایت اعتدال در خوردن و آشامیدن عادت دهید.
64- باید توجه داشته باشید که کودک بعد از صرف غذا ورزش شدید ننماید زیرا خونی که برای هضم غذا باید متوجه دستگاه گوارش گردد به طرف عضلات منحرف می شود و در نتیجه اختلال در عمل هضم غذا پیش می آید.
65- برای بازداشتن نوجوان از پرخوری غیرمعمولی باید او را از به خطر افتادن سلامتش که امری مشهود است هشدار دهید همچنین عوارض معنوی و روانی شکم پرستی را باید به او تشریح کنید و از فواید کم خوری مانند صفای روحی و رقت قلب، روشنی ذهن و لذت مناجات سخن گویید و سپس از او بخواهید تا تدریجاً غذایش را کم کند تا به اعتدال در خوردن برسد.
66- در مهمانی ها، در مراسم و در مساجد اگر احسان یا نذری می دهید حتماً‌ ابتدا به بچه ها بدهید سپس به بزرگترها.
منبع مقاله :
شیخ الاسلامی، جعفر؛ (1375)، 2222 نکته در تربیت، تهران: اسلامی، چاپ سوم