از روش «پیش بینی» استفاده کنید!

راه کارهای موفقیت تحصیلی
شما حتماً « پینوکیو» را می شناسید، او شخصیت محبوب و مورد علاقه ی همه ی کودکان دنیا است. پینوکیو موجود دوست داشتنی و جذابی است که تمایل زیادی به خوب بودن و درست رفتار کردن دارد ولی در ضمن کمی هم به لجبازی و خودخواهی تمایل دارد. « پدر ژپتو» نماینده ی گذشت و مهربانی است و پینوکیو بسیاری از اوقات تصمیم می گیرد که حرف های او را بشنود و کاری انجام دهد که او راضی شود اما، هر بار « گربه نره» و « روباه مکار» سر راه او سبز می شوند و او را فریب می دهند و اگر کمک های « فرشته مهربان» نباشد او دچار مشکلات جدی می شود. و این تجربه، بارها در زندگی پینوکیو تکرار می شود. یعنی او از تجربیات خود درس نمی گیرد و هر دفعه اشتباهات خود را تکرار می کند.
همه ی ما ممکن است بیش از آنچه فکرش را می کنیم مثل پینوکیو عمل کنیم. یعنی ممکن است بخواهیم کار درستی را انجام دهیم ولی شرایط باعث شود جور دیگری عمل کنیم یعنی:
- ممکن است برنامه ریزی خوبی داشته باشیم و لی به آن عمل نکنیم.
- ممکن است بارها تصمیم گرفته باشیم که « شب امتحانی» نباشیم و در طول سال تحصیلی درس بخوانیم، ولی هر بار می بینیم شب امتحان شده و ما همان کار را کرده ایم.

اما اگر بررسی کنیم که:
- چه شد؟
- دقیقاً چه اتفاقی افتاد که ما طبق هدفمان عمل نکردیم؟
- چه شد که ما برنامه خودمان را اجرا نکردیم؟
- چرا به تصمیم خودمان پایبند نبودیم؟

و اگر:
- شرایط را بشناسیم و بدانیم که همان شرایط تکرار می شود.
- رفتارمان را بشناسیم و به یاد آوریم که همان رفتارها را تکرار می کنیم.
متوجه می شویم که بهتر است شرایط را پیش بینی کنیم و برای اشتباهات خودمان راه حل هایی پیدا کنیم.
به عنوان مثال در بررسی ها متوجه می شوید که:
- وقتی دوستان دور هم جمع می شوند و برنامه ای ترتیب می دهند من هم با جمع آن ها می روم.
- وقتی تلویزیون برنامه ی خوبی داره نمی تونم درس بخونم.
- اگر یک روز درس نخونم، بعدش خیلی خسته برم سراغ درس.

به این نتیجه می رسید که:
1- بهتر است رفتار مناسب خود را تعریف کنید.
2- شرایطی که باعث می شود رفتار مناسب خود را انجام ندهید بشناسید.
3- رفتاری را که باید در پیش بگیرید مشخص کنید و از قبل آماده باشید که به آن عمل کنید.
4- دائم و به روش های مختلف مسائل را به خود یادآوری کنید.
5- اگر توانستید طبق رفتار پیش بینی شده ی خود عمل کنید خودتان را تشویق کنید.
6- اگر نتوانستید طبق رفتار پیش بینی شده ی خود عمل کنید، علت را بیابید و آن را برطرف کنید.

آن قدر این روش را تکرار کنید تا در آن مسلط شوید یعنی به مرحله ای برسید که براساس رفتار گذشته ی خود و بازخورد آن بتوانید موقعیت هایی را که در پیش رو دارید پیش بینی کنید و تصمیم بگیرید، نه براساس خواست های دیگران و شرایط محیطی.

وقتی به این مهارت برسید با موقعیت های مختلف این گونه برخورد خواهید کرد:
- دوستان قرار سینما گذاشته اند و از من خواسته اند با آن ها بروم.
- اما من امروز باید درس هایم را بخوانم و تکالیف را انجام بدهم، هرچند اگر با آن ها بروم خیلی خوش می گذرد، ولی نمی توانم به کارهایم برسم.
- دفعه ی قبل که آن ها اصرار کردند و من تسلیم شدم و با آن ها رفتم، خیلی خوش گذشت، اما بعدش پشیمان شدم و خودم را سرزنش کردم که چرا طبق قرار خودم عمل نکردم و از برنامه هایم عقب افتادم.
- پس بهتر است با این که دلم می خواهد و آن ها هم اصرار می کنند، عواقب تسلیم شدن را فراموش نکنم و به برنامه خودم برسم.
- باید به آنها بگویم وقتی روال خود را به می زنم بعدش چه قدر عذاب می کشم. باید قاطعتر عمل کنم و تسلیم خواسته دیگران نشوم.
- حالا که موفق شدم و با وجود این که خیلی دلم می خواست با دوستانم به سینما بروم و آن ها هم خیلی اصرار می کردند، توانستم به کار خودم برسم، پس آفرین به خودم.
- به خودم جایزه می دهم و آخر هفته به سینما می روم و همان فیلم را تماشا می کنم.

آن قدر تمرین کنید تا بالاخره بتوانید طبق برنامه ریزی خودتان عمل کنید، نه برنامه ریزی دیگران!
منبع مقاله: موسوی، شکوفه؛ (1386) موفقیت تحصیلی برای دانش آموزان و دانشجویان، تهران: نشر قطره