آرزومندی در آثار فروید

 Désir
* ترجمه ی Wunsch که مرکز ثقل نظریه ی فروید را در باب آرزومندی(1) تشکیل می دهد، کار آسانی نیست و نمی توان آن را به سادگی به الفاظی چون میل و خواهش برگرداند. زیرا اگر آن را به معنای اخیر بگیریم، در آن صورت کلمات مناسب تری را که Begehr (حرص و تقاضای مبرم) یا Verlangen (درخواست، میل و رغبت) از جمله ی آنهاست، در زبان آلمانی می یابیم. Wunsch در آلمانی به معنای اخص «آرزو» است اما فروید آن را به معنای قوی آن یعنی «آرزویِ حاصل از تمنا می گیرد» که درواقع آرزویی ناآگاه است. تمامی فراورده های ناآگاه به حول تجربه ی ارضای رانش و به انجام رساندن آرزومندی می چرخند. در نظر فروید، آرزومندی یا تمنا تحرکی نفسانی می باشد که در پی برقراری مجدد اولین تجربه ی ارضای رانش در طفولیت است.
** اصل ارضای آرزومندی را در فعالیت موجود در رؤیا می توان دید. «تصویر خاطره آمیز ادراکات در خواب با خاطره ی تحریکات ناشی از نیازهای فرد پیوندی نزدیک دارد. همین که نیاز موردنظر مجدداً در فرد ظاهر شود، به جهت روابط و پیوندهای موجود در نفسانیات تحرکی روانی در او ایجاد می کند و وی را به سوی تصویر خاطره آمیز ادراک اولیه می راند و موجب بیداری ادراک آن می شود بدین معنی که موقعیت اولین تجربه ی ارضا را مجدداً برقرار می سازد. ما چنین تحرک نفسانی را آرزومندی می خوانیم».
همین تحرک روانی است که در رؤیا*، فانتسم*، عوارض نفسانی و آن چه مربوط به اعمال نابهنگام روزمره (اشتباهات لفظی، اعمال سهوی و غیره) می شوند، کارگزاری دارد. همین امر در مورد لطیفه و بذل گویی نیز صادق است، زیرا این دو مقوله از آن جا موجب خنده و مسرت افراد می شوند که حامل آرزومندی های ناآگاه آن ها هستند.
*** برخلاف نظریه هایی که آرزومندی را تظاهری فعال در تحقق واقعی ارضای امیال می دانند، فروید اساس را بر تصرف قلبی* و مجدد ارضای اولیه ی آرزومندی می گذارد، بدین معنی که تمنا را اساساً کوششی در باز یافتن مطلوب گمشده ی نخستین در ایام طفولیت می داند.

پی‌نوشت‌:

1.Wunsch (به آلمانی).

مراجع:
-زیگموند فروید، تعبیر خواب (1900).

منبع مقاله:
اسون، پل-لوران؛ (1386)، واژگان فروید، ترجمه: کرامت موللی، تهران: نشر نی، چاپ سوم