توجه یکسان و شناور در آثار فروید

 Attention également flottante
* تعبیر «توجه یکسان و شناور» (1) ساخته و پرداخته ی فروید است و به معنی آن است که «شخصِ روان کاو باید وجهه ی نظری را برگزیند که به او اجازه دهد به نحوی به سخنان بیمار گوش فرا دهد که هیچ نکته ی خاصی را بر نکات دیگر ترجیح ندهد و پذیرای کامل آن ها باشد».
در اصطلاح فروید، مقوله ی «توجه» که عبارت از تمرکز حواس بر امری معین است، در رابطه با صفتی چون «شناور» قرار گرفته است. صفتی که ما آن را به شناور تعبیر می کنیم (gleichschweben) به طور تحت الفظی به معنای حالت متعلق پرنده ای است که با حداقل کوشش در بال زدن در حالت تعلیق باقی می ماند. با این تشبیه می توان حالت روانی فرد روان کاو را در موقع استماع سخنان بیمار حدس زد.
**این حداقل قاعده ای بود که فروید پس از ترک روش هیپنوتیسم بر خود تحمیل کرد. روش خاص روان کاو در کنار گذاردن هرگونه تشنجی در عطف توجه به امور و قطع نظر از هرگونه نیت و غایتی در استماع سخنان بیمار هدفی جز این ندارد که از انتخاب در این سخنان بپرهیزیم و نسبت به اهمیت چنین و چنان عنصری پیشداوری نکنیم. این روش به روان کاو اجازه می دهد متوجه حقانیت گفته ها شود، زیرا اهمیت هریک از این سخنان بعداً در جریان کار آشکار می شود. خلاصه آن که این روشی است که به روان کاو وضعیتی مناسب برای کشفیات بالینی می بخشد. این قاعده به روان کاو اجازه می دهد خود را در فعالیت ضمیر ناآگاه خویش «رها کند»، چرا که ضمیر ناآگاه روان کاو «منتقل کننده ی» ضمیر ناآگاه فرد مورد روان کاوی است.
*** این قاعده ورای خصوصیت فنی خود به ما اجازه می دهد تا به اهمیت تداعی تصورات و افکار بیمار پی ببریم و دریابیم که تداعی به ذات زبانِ تکلم تعلق دارد. این قاعده ما را بر آن می دارد که حالت«انفعالیِ فعالی» بر خود تحمیل کنیم، زیرا تنها چنین حالتی است که راه را برای استماع واقعی سخنان غیر می گشاید و کار روان کاوی را امکان پذیر می سازد.

پی‌نوشت‌:

1.gleichschwebende Aufmerksamkeit(به آلمانی)

مراجع:
-زیگموند فروید، توصیه به پزشکان در مورد درمان از طریق روان کاوی (1912).

منبع مقاله:
اسون، پل-لوران؛ (1386)، واژگان فروید، ترجمه: کرامت موللی، تهران: نشر نی، چاپ سوم.