بررسي حديث « هم سنگي خلفا با امت »

اين حديث را طبرانى نقل مى كند. وى به نقل از معاذ بن جبل مى گويد: رسول خدا صلى اللّه عليه وآله فرمود:
در خواب ديدم كه من در يك كفّه ترازو و امّتم در كفّه ديگر آن قرار گرفته اند و من هم سنگ همه امّتم هستم. سپس ابوبكر در يك كفّه و امّتم در كفّه ديگر قرار گرفته اند كه ابوبكر هم سنگ همه آنان بود. آن گاه عمر در يك كفّه و امّتم در كفّه ديگر قرار گرفته اند كه عمر هم سنگ همه آنان بود. عثمان نيز در يك كفّه و امّتم در كفّه ديگر قرار گرفته اند كه عثمان، هم سنگ همه آنان بود. آن گاه ترازو برداشته شد.
هيثمى و متّقى هندى نيز اين حديث را از طبرانى نقل كرده اند.(1)

عمرو بن واقد از راويان اين حديث

هيثمى پس از نقل اين حديث مى گويد:
يكى از راويان اين حديث، عمرو بن واقد است و از نظر نقل حديث متروك است و همه علما او را تضعيف كرده اند.
اينك به بخشى از سخنان علماى اهل سنّت در مورد عمرو بن واقد مى پردازيم:
مروان هميشه درباره او مى گفت: عمرو بن واقد دروغ گوست.
يزيد بن محمّد بن عبدالصمد به نقل از ابومسهر مى گويد: عمرو بن واقد بى آن كه تعمّدى داشته باشد، دروغ مى گفت.
يعقوب بن سفيان به نقل از دحيم مى گويد: بزرگان ما از عمرو بن واقد حديث نقل نمى كردند.
يعقوب مى گويد: گويا دحيم در مورد دروغ گو بودن عمرو بن واقد ترديدى نداشت.
بخارى و ترمذى نيز درباره عمرو بن واقد سخن به ميان آورده اند. آن ها مى گويند: او احاديث ناشناخته روايت مى كند.
ابوحاتم مى گويد: عمرو بن واقد از نظر نقل حديث ضعيف است و احاديث ناشناخته روايت مى كند.
نسائى، دارقطنى و برقانى درباره عمرو بن واقد مى گويند: او متروك الحديث است.(2)
ذهبى در ميزان الاعتدال درباره عمرو بن واقد مطالبى را ذكر كرده و او را در زمره راويان ترمذى و ابن ماجه برشمرده است. او پس از بيان عباراتى در نكوهش و سرزنش عمرو بن واقد، به ذكر احاديثى ـ از جمله همين حديث ـ مى پردازد كه وى از راويان آن است.
ذهبى در ادامه مى گويد: اين گونه احاديث فقط از طريق عمرو بن واقد معروف شده اند و حال آن كه وى از درجه اعتبار ساقط است.(3)

پي نوشت ها :

1- مجمع الزوائد: 9 / 51 كتاب المناقب، باب فيما ورد من الفضل لأبي بكر و عمر و غيرهما من الخلفاء و غيرهم، حديث 14388، كنز العمّال: 11 / 295 كتاب الفضائل، باب ذكر الصحابة وفضلهم، حديث 33114.
2- تهذيب التهذيب: 8 / 97.
3- ميزان الاعتدال: 5 / 349 ـ 351.

منبع مقاله :
آيت الله حسيني ميلاني، سيد علي؛ (1390)، احاديث ساختگي، قم: انتشارات حقايق، چاپ سوم