با عرض سلام و تقدیم احترام خدمت شما مادر محترم! ارتباط مجدد شما با ما گویای این است که در صدد انتخاب مسیر صحیح هستید و امیدواریم ما نیز راهنمای خوبی برایتان باشیم.
بسیار خوشحالیم که در امر از شیر گرفتن فرزندتان کاملا درست و منطقی عمل نموده اید و اگر هم الان فرزندتان پرخاشگری هایی دارد اولا طبیعی است چون به هر حال در وضعیت نوعی ترک عادت است و این موضوع برای او و اساسا همه ی کودکان قدری دردناک است.  و ثانیا می تواند پرخاشگری او علل دیگری داشته باشد که عرض می نماییم البته خوردن شیر پاستوریزه در این وضعیت بسیار مفید است ولی اگر بتوانید آن را با عسل شیرین نمایید بسیار بهتر است شکلات مضر است که خودش علت پرخاشگری در کودک است.  مسئله ی دیگر در مورد شاغل بودن شما و نبودن در کنار اوست که این موضوع بسیار مهم است و اگر واقعا چاره ای جز کار کردن ندارید باید دیگر وقت های روز را برای او وقت بگذارید و تا می توانید تنها  نباشد. البته از تأثیر معجزه آسا بودن بازی های هیجانی روزانه به مدت حتی نیم ساعت غافل نشوید زیرا همین بازی ها تأثیر فراوانی در خواب و خستگی او دارد. به احتمال قوی فرزند شما خسته نیست که نمی خوابد و در این سن باید با او بازی کنید تا واقعا خسته شود و به خواب برود. پس به نظر ما فعلا وضعیت فرزندتان طبیعی است و بهتر است خودتان را نگران نسازید.
اما در مورد پرخاشگری های او قبل از هر چیز از شما می خواهم صحنه زیر را تصور کنید: فرزندتان از شما خواسته ای دارد اما شما به دلائلی از برآورده کردن خواسته او امتناع می کنید.او بیشتر پافشاری می کند اما شما هنوز مقاومت می کنید. او شروع به گریه کردن می کند، اما شما به خواسته او بی توجه هستید تا اینکه او شروع به گریه می کند، شما هم که خسته هستید مجبور می شوید علیرغم میلتان با این کار شما یک دفعه از موضع خود عقب نشینی می کنید. شما مجبور می شوید کاری را بکنید که به آن راضی نیستید. به نظر شما با این رفتارتان چه چیزی به کودک خود یاد می دهید؟ کودک شما از رفتارتان یاد می گیرد که هر چیزی را می تواند با گریه بدست آورد و حال آنکه چنانچه در همان اولین درخواست کودک بدون هیچ مقاومتی برای او اسباب بازی می خریدید، چنین عادتی در کودک شما شکل نمی گرفت. تکرار این زنجیره رفتاری باعث می شود تا کودک شما عادت کند که هر چیزی را با این روش غلط بدست آورد. آری چنانچه شما در همان مرحله اول خواسته او را بر طرف می کردید، به مراتب آسیب آن کمتر از این بود که بعد از چندین مرتبه اصرار فرزندتان خواسته او را بر آورده کنید.بنابراین از همان ابتدای زندگی، هنگامی که کودک از شما درخواستی داشت و احساس کردید برای وی ضرری ندارد، بلافاصله آن را در اختیار کودک قرار دهید و نگذارید با گریه یا لجبازی به خواسته خود برسد و اگر به هر دلیلی فکر می‌کنید نباید با درخواستش موافقت کنید، دلیل عدم اجرای خواسته اش را فقط یک بار توضیح دهید. حین توضیح لازم نیست زیاد وارد جزئیات شوید و هربار که طلب کرد، با گفتن کلماتی نظیر "ندارم"، "نیست" یا "تمام شد" سعی نکنید کودک را توجیه کنید چراکه هر بار که شما این کلمات را بگوئید، او درخواستش را تکرار می‌کند و این ماجرا ادامه دارد؛ حتی اگر لجبازی کرد، به گریه افتاد و با جیغ و داد و غلطیدن روی زمین توجه شما را برانگیخت، تحت هیچ شرایطی به خواسته‌اش توجه نکنید چرا که یاد می‌گیرد اگر چیزی می‌خواهد باید گریه کند و این رفتارها را نشان دهد. متاسفانه بسیاری از خانواده‌ها با رسیدن کودک به این مرحله، از روی دلسوزی و برای آرام کردن وی سعی در اجابت خواسته‌هایش دارند و این نکته بسیار مهم را از یاد می‌برند که با گریه و لجبازی هیچ اتفاقی برای کودک نمی‌افتد و با گذشت زمان آرام می‌شود.  اکنون با توجه به مطلب بالا به بررسی بیشتر به مشکل شما می پردازم: مهم ترین کار در بر طرف کردن مشکلات رفتاری کودکان، بر قرار کردن ارتباط عاطفی با کودک می باشد. ممکن است بگوئید هر مادری فرزند خود را دوست دارد و به او عشق می ورزد، بله این مطلب درست است اما منظور من رعایت کردن نکات ریزی است که ممکن است از دید شما مخفی بماند. برای اینکه بهتر به اهمیت این ارتباط پی ببرید، مثالی برای شما ذکر می کنم، تصور کنید نخی را به یک ماشین اسباب بازی بسته اید و با این نخ قصد دارید این ماشین را جا به جا کنید؛ تا زمانی که اتصال نخ به ماشین بر قرار است، شما به راحتی ماشین را جا به جا می کنید، ناگهان نخ پاره می شود؛ هر چه انرژی وارد می کنید فایده ای ندارد، چرا که اتصال شما با ماشین قطع شده است. دقیقاً ایجاد ارتباط عاطفی با کودک، نقش این نخ را بازی می کند، نقش پلی بین شما و کودکتان را دارد. تا زمانی این پل بین شما و کودک ایجاد نشده است، تلاش های تربیتی شما فایده ای ندارد و به هیچ نتیجه ای نمی رسد. پس در اولین گام باید تلاش کنید که این پل بین شما و کودکتان بر قرار شود. به این روش : - با کیفیت ترین زمانی را که در آن حوصله ارتباط و بازی با کودک خود را دارید انتخاب کنید. - با کودک خود گفتگو کنید و همراه او بازی مورد علاقه او را انتخاب کنید. - در طول روز در طول زمانی که در بند یک انتخاب کرده اید با کودک خود بازی کنید (حداقل یک ساعت). شاید این مطالب به نظر شما ساده بیاید اما در حل مشکلات رفتاری کودکان این تکنیک کارایی زیادی دارد. در گام های بعدی: 1. زمانی که کودکتان عصبی شده و شروع به جیغ زدن می کند، صبور بوده و زود از کوره در نروید. از چنین فرصت هایی برای آموزش کودک خود بهره گیرید. با آرامش با او صحبت کنید و به او بگوئید چگونه برای به دست آوردن خواسته های خود باید عمل کند. 2.کودکان از نوع برخورد اطرافیان، واکنش بعدی را انجام می دهند؛ بنابراین شایسته است گاه در مقابل برخی از رفتارها و واکنش های او بی تفاوت باشید تا آن رفتار در وی خاموش گردد؛ زیرا چه بسا توجّه شما خود به خود باعث تقویت رفتار در کودک گردد؛ به عنوان مثال وقتی کودک می بیند شما در برابر جیغ زدن او برآشفته شدید تازه یاد می گیرد که برای آشفته شدن شما باید چه کند. 3. محرک ها را بشناسید . همه آدم ها نسبت به چیزهای حساس هستند و باعث عصبانیت و اذیت آنها می شود و کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. شاید کودکان به اندازه بزرگسالان نتوانند ناراحتی های خود را به خوبی ابراز کنند، اما چیزهایی مثل دیر شدن غذا، ندیدن یک کارتون، یا حتی فراموش کردن داستان قبل از خواب، می تواند محرک خوبی برای بروز عصبانیت و انجام رفتارهای نادرست در آنها باشد. وقتی بدانید که کودکتان تحت برخی شرایط خیلی زود ناراحت می شود، باعث می گردد بتوانید از بروز این عصبانیت ها جلوگیری کنید یا حداقل خودتان را برای آن آماده کنید. 4. با توجّه به موقعیّتی که او اقدام به پرخاشگری می کند، سعی نمایید در برخی از مواقع از روش محروم سازی به جای تنبیه کلامی و رفتاری برای کاهش رفتار نادرست فرزند خود بهره گیرید. به این صورت که پس از اقدام وی به جیغ زدن، به او اجازه ندهید با اسباب بازی، بازی نماید. به او توضیح دهید که چرا او را از اسباب بازی هایش محروم کردید. او را از اسباب بازی هایش دور کنید تا مهلت یابد که دریابد چرا او را از اسباب بازی هایش، دور نموده اید ( برای مدت زیاد او را از اسباب بازی ها دور نکنید؛ زیرا در این صورت فراموش می کند که چرا چنین رفتاری با او داشته اید). به وی بگویید که اگر به شما قول دهد که دیگر این کار را تکرار نکند او را به محل بازی باز می گردانید. 5. در تصمیم خود قاطع باشید؛ قبل از اینکه کودک را از کاری و یا شیئی منع کنید کمی تأمل نمایید و بیاندیشید که آیا انجام این کار برای کودک یا اطرافیانش ضرر و خطری دارد یا نه؟ اگر انجامش بلامانع بود اجازه دهید تا کودک به خواسته اش عمل کند قبل از اینکه با قشقرق و گریه مجوز انجامش را به زور از شما بگیرد. اما اگر تشخیصتان این بود که این کار به صلاح کودک نیست تصمیم خود را با صبر و قاطعیت عملی کنید و به هیچ وجه تسلیم گریه های کودک و یا پادرمیانی اطرافیان نشوید. 6.از امرو نهی زیاد و بی مورد بپرهیزید؛ در مواقعی که انجام فعالیتی برای کودک ضرر یا خطری ندارد به کودک آزادی عمل بدهید و او را محدود نکنید البته ممکن است بعضی از کارهای کودک در عین بی خطر بودن کمی مایه مشقت شما شود که در این موارد با صبرو بردباری باید با کودک مدارا کرد. 7. در مواقعی که تصمیمتان بر منع کودک می باشد برای اینکه به کودک آسیبی نرسد حواس او را با چیزهای دیگر پرت کنید در این سن کودک به راحتی از مسئله ای به مسئله دیگر ذهنش معطوف می شود کافی است ابتکار عمل را به دست گرفته و با چیزهایی که برای کودک جذابیت دارد او را سرگرم نمایید. 8.اگر بد رفتاری کودک نشانه اعتراض وی است؛ به او و اعتراضش گوش دهید؛ زیرا گاه بد رفتاری در بچه ها نشانه اعتراض آنهاست. این نوعی رفتار تلافی جویانه است که برخی از کودکان در پیش می گیرند؛ زیرا احساس می کنند فقط با اینگونه رفتارها است که می توانند نارضایتی خود را نشان دهند. 9. در موارد عدم جیغ زدن ، رفتارهای مثبت کودک مورد تشویق و توجه قرار گیرد. جهت تقویت رفتارهای مثبت می توان از جدول رفتاری و امتیاز دادن بهره برد. البته با توجه به سن او باید بیشتر بصورت دیداری باشد تا بتواند بفهمد. یعنی قرار گرفتن و بالا رفتن امتیازات را ببیند. 10.آنچه می گویید واقعی و درست باشد؛ مثلاْ اگر بچه کار خوبی انجام داد و به او قول هدیه دادید ، باید سر موقع هدیه اش را به او تحویل دهید. این کار باعث می شود که فرزند روی حرف والدینش حساب باز کند و برای تقویت رفتارهای خود و جلب رضایت پدر و مادرش ، تمام تلاش خود را به کار گیرد. اما اگر به او قول دهید و در عمل به قولتان ، سستی به خرج دهید ، کودک به حرفتان اعتماد نمی کند و کم کم نسبت به انجام کارهای مفید و خوب بی رغبت می گردد. در مقابل اگر بچه کار اشتباه و عمدی را انجام داد و او را تنبیه محرومیتی کردید، باید حتماْ تنبیه محرومیتی خود را عملی کنید . اگر این کار را نکنید ، کودکتان این برداشت را می کند که انجام کارهای اشتباه تنبیهی را برایش به همراه ندارد و تنبیه های ذکر شده توسط والدین ، هرگز عملی نخواهد شد. 11. برای اینکه در برنامه تربیتی خود موفق باشید، لازم است اعضای خانواده به صورت هماهنگ عمل کنید، چرا که عدم هماهنگی افرادی که در تربیت کودک نقش دارند تاثیرات بسیار منفی در تربیت کودک دارد. 12.توقعات خود را بر اساس توانایی های کودک تنظیم کنید. برای این کار لازم است ویژگی های روانی کودک را به طور کامل شناسایی کنید. مطالعه کتاب هایی که در زمینه روان شناسی رشد نگاشته شده است در این مورد بسیار مفید است. 13 .هنگام بروز رفتارهای نادرست کودک، به گونه ای رفتار نمایید که مشخص شود شما شخصیت کودک خود را از رفتار ناصحیح او جدا می دانید؛ یعنی شما رفتار او را دوست ندارید و نمی پسندید، نه خود او را. 14.از آنجا که کودکتان به این رفتارها عادت کرده است، برای از بین بردن این رفتار باید به صورت تدریجی عمل کنید.
 
این کتاب ها را نیز مطالعه نمایید:
 1.رفتار والدین و تربیت فرزندان ،عباس خورشیدی 2.نحوه رفتار والدین با فرزندان،یدالله جهانگرد 3.والدین و بد رفتاری فرزندان،جفری کلی،ترجمه مینا ملکی معیری 4.مشکلات تربیتی را چگونه حلکنیم؟ محمد رضا شرفی 5.آموزش اخلاق، رفتار اجتماعی، قانون پذیری به کودکان، جان بزرگی مسعود و همکاران، تهران:ارجمند 6. خانواده و دشواری های رفتاری کودکان، دکتر علی قائمی، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان 7. آزادی کودک و حدود آن، دکتر علی قائمی
باز هم با ما سخن بگویید.
موفق باشید.

بیشتر بخوانید:
والدین و پرخاشگری کودکان