پرسش :
آسیه، همسر فرعون، از چه جهاتی برای بانوان زنان و دختران مسلمان الگو است؟
پاسخ :
الگوپذیری انسان و معرفی الگو توسط قرآن
گرایش به الگو و تأثیر پذیری از آن در امور مختلف زندگی فردی و اجتماعی، از گرایش های فطری انسان است. قرآن کریم، که کتاب هدایت و پاسخ گو به نیازها و خواسته‌های فطری انسان هاست، به این نیاز مهم پاسخ گفته است
یکی از الگوهایی که در مورد ارزش هایی مثل صبر و ایستادگی و مبارزه با طالمین برای همه جهانیان الگو می باشد حضرت آسیه(س) می باشد.
جهات الگو بودن آسیه
«و ضرب الله مثلا للذین آمنوا امرات فرعون اذ قالت رب ابن لی عندک بیتا فی الجنه و نجنی من فرعون و عمله و نجنی من القوم الظالمین؛ و خدا برای کسانی که ایمان آورده اند، مثلی می زند، زن فرعون زمانی که عرض کرد: پروردگار من، برای من در نزد خودت در بهشت خانه ای بنا کن و مرا از فرعون و کارش نجات مرحمت فرما و مرا از مردم ستمگر نجات ده.»[1]
در این آیه حضرت آسیه به عنوان الگو برای افراد باایمان معرفی شده است، آسیه با وجود امکانات خوب زندگی پر از ناز و نعمت در قصر فرعون، به قرب الهی دل بست و به غیب ایمان آورد و در برابر چنین ایمانی تا مرز شهادت ایستادگی نمود. و این‌گونه شایسته جایگاه رفیع بهشت و نعمت عظیم پروردگار گشت.
حضرت آسیه نمونه ای است از یک زن صالحه که با جدیت و پشتکار زیاد و با قلبی پر از ایمان به خدای یکتا توانست یکی از بانوان برجسته ای شود که نامش در کتاب جاودانی قران ماندگار شود.
ایشان الگویی است از صبر و استقامت در راه هدف، برای رسیدن به هدف، برای خدا زیستن و برای خدا نفس کشیدن آن هم نه در مسجد و یا در کنار ولی خدایی، بلکه در کاخ فرعون، در کنار کافری که ادعای خدایی می کرد.
الگو بودن او، به آن علت است كه ایمان خود را در كنار فرعون حفظ كرد و از همه جاذبه هاى زندگى دنیا گذشت و جوار رحمت خداوند را بر زندگى در قصر فرعون ترجیح داد و در دعاى خود، كرامت معنوى (قرب خداوند) و صورى (بهشت) را طلبید.[2]
اما برخی از ویژگی هایی که موجب الگو شدن ایشان می شود به صورت خلاصه عبارتند از:
1ـ اعتقاد محكم و خلل‌ناپذیر
آسیه پس از شنیدن جریان معجزۀ عصای حضرت موسی(ع)، به وی ایمان آورد، اما همسرش فرعون وی را شدیداً مورد شکنجه قرار می داد تا دست از آیین موسی بردارد، ولى آسیه در برابر این فشارها و تهدیدها با استقامت تمام ایستاد و هرگز تسلیم خواستۀ فرعون نشد، چرا که او تقرب به درگاه خدا را بر نزدیکی به فرعون و دستگاهش ترجیح می داد و در برابر این تهدیدها، با کلمات توحیدی حقیقت خویش را هویدا ساخت: «رَبِّ ابْنِ لىِ عِندَكَ بَیتًا فىِ الْجَنَّةِ...»[3] انسان های مؤمن نیز در هر روزگاری باید چنین باشند و در مقابل هرآنچه که به دین و ایمان آنها خللی وارد می کند ایستادگی و مقاومت نمایند.
از امام صادق(علیه السّلام) نقل شده که فرمودند: «إِنَّ الْمُؤْمِنَ أَشَدُّ مِنْ زُبَرِالْحَدِیدِ إِنَّ الْحَدِیدَ إِذَا دَخَلَ النَّارَ تَغَیّر وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَوْ قُتِلَ وَ نُشِرَ ثُمَّ قُتِلَ لَمْ یتَغَیرْ قَلْبُه؛ مؤمن سختتر از پاره آهن است، بدرستى كه پاره آهن وقتى داخل آتش شود، تغییر می كند؛ ولی مؤمن اگر كشته شود و زنده شود، بعد كشته شود، قلب او از حق تغییر نكند.»[4]
2ـ بیزارى از ظالمان و فرعونیان
آسیه از تمام لذت هایی که در دربار فرعون وجود داشت، با تمام وجود چشم پوشید و در برابر فرعون ظالم سر تسلیم فرود نیاورد، بلکه توجه خویش را به كرامات و رضایت الهی سوق داد و با اتصال به قرب الهی، در ایمان خود استقامت ورزید تا اینکه از دنیا رخت بربست:[5] «...وَ نَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نجَِّنىِ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِین»
یکی از فروع دین اسلام هم تبری از ظالمان است و مؤمنان می توانند با الگو قرار دادن آسیه در هر شرایطی از ظالمان ابراز برائت کنند.
3ـ دفاع از مظلومان و بی گناهان
یکی از مواردی که از ایشان در این زمینه نقل شده نجات حضرت موسی(ع) در دوران کودکی است، زمانی که ایشان را از رود نیل پیدا کردند، دیگری زمانی است که حزقیل مؤمن آل فرعون را کشتند و آسیه به این عمل آنها اعتراض کرد. و موارد دیگری که شاید بتوان با مطالعۀ کتب تاریخی بدانها دست یافت. انسان های مؤمن هم می توانند با الگو قرار دادن این رفتار حضرت آسیه مدافع مطلومان باشند.
نتیجه:
حضرت آسيه زني که در نهايت ثروت مادي و متمول بودن، برای رسیدن به خداوند همان جاني را که داشت فداي خداي عزيزش کرد و خدا هم او را عزيز و ماندگار کرد، اگر هر خانمي که در شرايط خاص خود براي رسيدن به رضايت خداي مهربان خودش را خالص کند يقيناً خدا نيز از او در دنيا و آخرت پذيرايی می کند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.جوادی آملی، عبد الله، زن در آیینۀ جلال و جمال، تهران: نشر فرهنگی رجا، 1371.
2.فهیم کرمانی، مرتضی، زن و پیام آوری، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374.
3.طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمۀ سید محمد باقر موسوی همدانی، ج 19، قم: جامعۀ مدرسین، 1374.
پی نوشت ها:
[1]. سورۀ تحریم، آیۀ 11.
[2]. طوسی، محمد بن حسن، التبیان، ج 10، ص 54، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، و طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج 19، ص 344 و 345، قم، انتشارات جامعۀ مدرسین، 1374 ش.
[3]. زحيلى، وهبة بن مصطفى، التفسير المنير فى العقيدة و الشريعة و المنهج، ج 28، ص 326، بيروت ـ دمشق، دارالفكر المعاصر، 1418 ق، طوسى، محمد بن حسن، پیشین و مکارم، ناصر، تفسیر نمونه، ج 24، ص 303، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1374 ش.
[4]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 67، ص 178، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404 ق.
[5]. طباطبایی، سید محمد حسین، پیشین، ج 19، ص 344.
منبع: اندیشه قم
الگوپذیری انسان و معرفی الگو توسط قرآن
گرایش به الگو و تأثیر پذیری از آن در امور مختلف زندگی فردی و اجتماعی، از گرایش های فطری انسان است. قرآن کریم، که کتاب هدایت و پاسخ گو به نیازها و خواسته‌های فطری انسان هاست، به این نیاز مهم پاسخ گفته است
یکی از الگوهایی که در مورد ارزش هایی مثل صبر و ایستادگی و مبارزه با طالمین برای همه جهانیان الگو می باشد حضرت آسیه(س) می باشد.
جهات الگو بودن آسیه
«و ضرب الله مثلا للذین آمنوا امرات فرعون اذ قالت رب ابن لی عندک بیتا فی الجنه و نجنی من فرعون و عمله و نجنی من القوم الظالمین؛ و خدا برای کسانی که ایمان آورده اند، مثلی می زند، زن فرعون زمانی که عرض کرد: پروردگار من، برای من در نزد خودت در بهشت خانه ای بنا کن و مرا از فرعون و کارش نجات مرحمت فرما و مرا از مردم ستمگر نجات ده.»[1]
در این آیه حضرت آسیه به عنوان الگو برای افراد باایمان معرفی شده است، آسیه با وجود امکانات خوب زندگی پر از ناز و نعمت در قصر فرعون، به قرب الهی دل بست و به غیب ایمان آورد و در برابر چنین ایمانی تا مرز شهادت ایستادگی نمود. و این‌گونه شایسته جایگاه رفیع بهشت و نعمت عظیم پروردگار گشت.
حضرت آسیه نمونه ای است از یک زن صالحه که با جدیت و پشتکار زیاد و با قلبی پر از ایمان به خدای یکتا توانست یکی از بانوان برجسته ای شود که نامش در کتاب جاودانی قران ماندگار شود.
ایشان الگویی است از صبر و استقامت در راه هدف، برای رسیدن به هدف، برای خدا زیستن و برای خدا نفس کشیدن آن هم نه در مسجد و یا در کنار ولی خدایی، بلکه در کاخ فرعون، در کنار کافری که ادعای خدایی می کرد.
الگو بودن او، به آن علت است كه ایمان خود را در كنار فرعون حفظ كرد و از همه جاذبه هاى زندگى دنیا گذشت و جوار رحمت خداوند را بر زندگى در قصر فرعون ترجیح داد و در دعاى خود، كرامت معنوى (قرب خداوند) و صورى (بهشت) را طلبید.[2]
اما برخی از ویژگی هایی که موجب الگو شدن ایشان می شود به صورت خلاصه عبارتند از:
1ـ اعتقاد محكم و خلل‌ناپذیر
آسیه پس از شنیدن جریان معجزۀ عصای حضرت موسی(ع)، به وی ایمان آورد، اما همسرش فرعون وی را شدیداً مورد شکنجه قرار می داد تا دست از آیین موسی بردارد، ولى آسیه در برابر این فشارها و تهدیدها با استقامت تمام ایستاد و هرگز تسلیم خواستۀ فرعون نشد، چرا که او تقرب به درگاه خدا را بر نزدیکی به فرعون و دستگاهش ترجیح می داد و در برابر این تهدیدها، با کلمات توحیدی حقیقت خویش را هویدا ساخت: «رَبِّ ابْنِ لىِ عِندَكَ بَیتًا فىِ الْجَنَّةِ...»[3] انسان های مؤمن نیز در هر روزگاری باید چنین باشند و در مقابل هرآنچه که به دین و ایمان آنها خللی وارد می کند ایستادگی و مقاومت نمایند.
از امام صادق(علیه السّلام) نقل شده که فرمودند: «إِنَّ الْمُؤْمِنَ أَشَدُّ مِنْ زُبَرِالْحَدِیدِ إِنَّ الْحَدِیدَ إِذَا دَخَلَ النَّارَ تَغَیّر وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَوْ قُتِلَ وَ نُشِرَ ثُمَّ قُتِلَ لَمْ یتَغَیرْ قَلْبُه؛ مؤمن سختتر از پاره آهن است، بدرستى كه پاره آهن وقتى داخل آتش شود، تغییر می كند؛ ولی مؤمن اگر كشته شود و زنده شود، بعد كشته شود، قلب او از حق تغییر نكند.»[4]
2ـ بیزارى از ظالمان و فرعونیان
آسیه از تمام لذت هایی که در دربار فرعون وجود داشت، با تمام وجود چشم پوشید و در برابر فرعون ظالم سر تسلیم فرود نیاورد، بلکه توجه خویش را به كرامات و رضایت الهی سوق داد و با اتصال به قرب الهی، در ایمان خود استقامت ورزید تا اینکه از دنیا رخت بربست:[5] «...وَ نَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نجَِّنىِ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِین»
یکی از فروع دین اسلام هم تبری از ظالمان است و مؤمنان می توانند با الگو قرار دادن آسیه در هر شرایطی از ظالمان ابراز برائت کنند.
3ـ دفاع از مظلومان و بی گناهان
یکی از مواردی که از ایشان در این زمینه نقل شده نجات حضرت موسی(ع) در دوران کودکی است، زمانی که ایشان را از رود نیل پیدا کردند، دیگری زمانی است که حزقیل مؤمن آل فرعون را کشتند و آسیه به این عمل آنها اعتراض کرد. و موارد دیگری که شاید بتوان با مطالعۀ کتب تاریخی بدانها دست یافت. انسان های مؤمن هم می توانند با الگو قرار دادن این رفتار حضرت آسیه مدافع مطلومان باشند.
نتیجه:
حضرت آسيه زني که در نهايت ثروت مادي و متمول بودن، برای رسیدن به خداوند همان جاني را که داشت فداي خداي عزيزش کرد و خدا هم او را عزيز و ماندگار کرد، اگر هر خانمي که در شرايط خاص خود براي رسيدن به رضايت خداي مهربان خودش را خالص کند يقيناً خدا نيز از او در دنيا و آخرت پذيرايی می کند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.جوادی آملی، عبد الله، زن در آیینۀ جلال و جمال، تهران: نشر فرهنگی رجا، 1371.
2.فهیم کرمانی، مرتضی، زن و پیام آوری، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374.
3.طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمۀ سید محمد باقر موسوی همدانی، ج 19، قم: جامعۀ مدرسین، 1374.
پی نوشت ها:
[1]. سورۀ تحریم، آیۀ 11.
[2]. طوسی، محمد بن حسن، التبیان، ج 10، ص 54، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، و طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج 19، ص 344 و 345، قم، انتشارات جامعۀ مدرسین، 1374 ش.
[3]. زحيلى، وهبة بن مصطفى، التفسير المنير فى العقيدة و الشريعة و المنهج، ج 28، ص 326، بيروت ـ دمشق، دارالفكر المعاصر، 1418 ق، طوسى، محمد بن حسن، پیشین و مکارم، ناصر، تفسیر نمونه، ج 24، ص 303، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1374 ش.
[4]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 67، ص 178، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404 ق.
[5]. طباطبایی، سید محمد حسین، پیشین، ج 19، ص 344.
منبع: اندیشه قم
