پرسش :

در روستایی حدود دویست خانواده هستند که مالک نسل اندر نسل باغات، بیشه‌ها و املاک مزروعی می‌باشند که دارای اسناد محضری و قباله‌های قدیمی دویست و سیصد ساله هستند و بین آنان خرید و فروش می‌شود و مهریه زنان می‌باشد. 1) آیا کسی با ارایه کپی وقف نامه می‌تواند مدّعی وقفیت این باغات و املاک شود؟ 2) وقفیت در چه حالتی به اثبات می‌رسد؟ 3) آیا وقتی هیچ کدام از پیرمردها، ریش سفیدان و اهالی محل هیچ گونه اطلاعی از ایام قدیم نداشته‌اند و به یاد نمی‌آورند که این املاک وقف باشد، چگونه می‌توان وقفیت را ثابت کرد؟ 4) آیا مالک و کشاورز که روی این باغات تصرف دارند و از ایام قدیم درختان فراوانی را غرس نموده‌اند، می‌توان محصول آنان را توقیف کرد؟ 5) آیا می‌توان این املاک و باغات را از تصرف و مهریه زنان خارج نمود؟ 6) مالکیت در اسلام که از راه شرعی و عرف محل به دست آمده باشد، آیا می‌توان از تصرف تعداد زیادی از مردم خارج کرد؟

پاسخ :
وقفیت ملکی باید به حجّت شرعیه، مثل قیام بینه ثابت شود و الّا در مالکیت ذو الید باقیست و تعرّض به آنها جایز نیست و همچنین است اگر از مصادیقی بوده که بیع وقف جایز بوده و فروخته شده و دوباره به وقفیت بر نمی‌گردد.

منبع: استفتائات از محضر حضرت آیت‌الله العظمی بهجت (دوره 4 جلدی)، ناشر: دفتر حضرت آیت‌الله العظمی محمدتقی بهجت، قم، 1386.