نهى از غلوّ در کلام اهل بیت(ع)
پرسش :
چه سخنانى از اهل بیت(علیهم السلام) درباره نهى از غلوّ نقل شده است؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
حضرت علی(ع) فرمود: مبادا درباره ما غلوّ کنید، بلکه بگویید ما بنده خداییم، از حدّ بندگى ما را بلاتر نبرید آنگاه هر چه خواستید درباره ما بگوئید ولى غلوّ نکنید. امام صادق(ع) فرمود:به خدا سوگند ما بندگان، مخلوق خدائیم که براى ما پروردگارى است که او را پرستش مى کنیم و اگر دست از پرستش او برداریم ما را دچار عذاب خود خواهد کرد... ما را مخلوق خدا بدانید و درباره (مناقب) ما هر چه مى خواهید بگویید که به نهایت آن نخواهید رسید.
پاسخ تفصیلی:
از امیرمؤمنان(علیه السلام) نقل شده که حضرت فرموده است: «إیّاکم والغلوّ فینا، قولوا إنّا عبید مربوبون، وقولوا فی فضلنا ماشئتم»(1)؛ ( مبادا درباره ما غلوّ کنید، بلکه بگویید ما بنده و پرورده خداییم در این صورت هر چه درباره فضیلت ما مى خواهید بگویید) .
همچنین حضرت مى فرماید: «لا تتجاوزوا بنا العبودیة ثمّ قولوا ما شئتم و لا تغلوُا و ایّاکم و الغلوّ کغلوّ النصارى فإنى برىءٌ من الغالین» «از حدّ بندگى ما را بلاتر نبرید آنگاه هر چه خواستید درباره ما بگوئید ولى غلوّ نکنید همانند مسیحیان که (درباره عیسى بن مریم) غلوّ کردند، بدرستیکه من از کسانى که غلوّ کنند بیزارم».(2)
و نیز حضرت فرمودند: «الکُفر على أربع دعائم: على الفسق و الغلوّ و الشکّ و الشُّبهة»(3)؛ «کفر بر چهار پایه استوار است: برفسق و غلوّ و شک و شبهه».
از صالح بن سهل نقل شده که گفت: من همواره درباره امام صادق(علیه السلام) آنچه را که اهل غلوّ درباره ایشان مى گفتند قائل بودم تا اینکه روزى امام صادق(علیه السلام) به من نگاهى کردند و فرمودند: «وَیْحَکَ یا صالح! إنا والله عبیدٌ مخلوقون لنا ربٌّ نعبده و إنْ لم نعبده عَذَّبَنا»(4) «واى بر تو اى صالح! بخدا سوگند ما بندگان، مخلوق خدائیم که براى ما پروردگارى است که او را پرستش مى کنیم و اگر دست از پرستش او برداریم ما را دچار عذاب خود خواهد کرد».
و نیز حضرت مى فرماید : «اجعل لنا ربّاً نؤوب إلیه وقولوا فینا ما شئتم»(5)؛ (براى ما پروردگارى قرار دهید که بازگشت ما به سوى اوست، آنگاه هر چه درباره فضیلت ما مى خواهید بگویید).
و مى فرماید: «اجعلونا مخلوقین وقولوا فینا ما شئتم فلن تبلغوا»؛ (ما را مخلوق خدا بدانید و درباره (مناقب) ما هر چه مى خواهید بگویید که به نهایت آن نخواهید رسید) .
پی نوشت:
(1). الخصال شیخ صدوق [ص 614] .
(2). بحارالانورا ج 4 ص 303؛الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، ج2 ، ص438 ،احتجاجه ص فیما یتعلق بالإمامة و صفات من خصه الله تعالى بها و بیان الطریق إلى من کان علیها و ذم من یجوز اختیار الإمام و لؤم من غلا فیه و أمر الشیعة بالتوریة و التقیة عند الحاجة إلیهما و حسن التأدب .
(3). کافی (ط - دار الحدیث)، ج4 ، ص 153 ، باب دعائم الکفر و شعبه .
(4). بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج47 ،ص 125، باب 5 معجزاته و استجابة دعواته و معرفته بجمیع اللغات و معالی أموره صلوات الله علیه .
(5). بصائر الدرجات صفّار [ص236 و 507] .
منبع: گزیده ای جامع از الغدیر، محمد حسن شفیعی شاهرودی، قلم مکنون، قم، 1428 ه.ق ، ص 591.
پرسش‌های مرتبط:
پاسخ کسانی که در باب توسل راه افراط و تفریط را پیموده اند، چیست؟
علت پیدایش گروه غلات در عصر امام هادی(علیه السلام) چه بود؟
امام هادی(علیه السلام) چگونه با غلات مبارزه می کرد؟
آیا ویژگى‌هایى که شیعه براى ائمه قائل است غلو در حق آنان محسوب مى شود؟
با توجّه به این نکته که ازدواج یکی از عوامل کمال و خودسازی است، چرا حضرت عیسی(ع) ازدواج نکردند؟!
حضرت علی(ع) فرمود: مبادا درباره ما غلوّ کنید، بلکه بگویید ما بنده خداییم، از حدّ بندگى ما را بلاتر نبرید آنگاه هر چه خواستید درباره ما بگوئید ولى غلوّ نکنید. امام صادق(ع) فرمود:به خدا سوگند ما بندگان، مخلوق خدائیم که براى ما پروردگارى است که او را پرستش مى کنیم و اگر دست از پرستش او برداریم ما را دچار عذاب خود خواهد کرد... ما را مخلوق خدا بدانید و درباره (مناقب) ما هر چه مى خواهید بگویید که به نهایت آن نخواهید رسید.
پاسخ تفصیلی:
از امیرمؤمنان(علیه السلام) نقل شده که حضرت فرموده است: «إیّاکم والغلوّ فینا، قولوا إنّا عبید مربوبون، وقولوا فی فضلنا ماشئتم»(1)؛ ( مبادا درباره ما غلوّ کنید، بلکه بگویید ما بنده و پرورده خداییم در این صورت هر چه درباره فضیلت ما مى خواهید بگویید) .
همچنین حضرت مى فرماید: «لا تتجاوزوا بنا العبودیة ثمّ قولوا ما شئتم و لا تغلوُا و ایّاکم و الغلوّ کغلوّ النصارى فإنى برىءٌ من الغالین» «از حدّ بندگى ما را بلاتر نبرید آنگاه هر چه خواستید درباره ما بگوئید ولى غلوّ نکنید همانند مسیحیان که (درباره عیسى بن مریم) غلوّ کردند، بدرستیکه من از کسانى که غلوّ کنند بیزارم».(2)
و نیز حضرت فرمودند: «الکُفر على أربع دعائم: على الفسق و الغلوّ و الشکّ و الشُّبهة»(3)؛ «کفر بر چهار پایه استوار است: برفسق و غلوّ و شک و شبهه».
از صالح بن سهل نقل شده که گفت: من همواره درباره امام صادق(علیه السلام) آنچه را که اهل غلوّ درباره ایشان مى گفتند قائل بودم تا اینکه روزى امام صادق(علیه السلام) به من نگاهى کردند و فرمودند: «وَیْحَکَ یا صالح! إنا والله عبیدٌ مخلوقون لنا ربٌّ نعبده و إنْ لم نعبده عَذَّبَنا»(4) «واى بر تو اى صالح! بخدا سوگند ما بندگان، مخلوق خدائیم که براى ما پروردگارى است که او را پرستش مى کنیم و اگر دست از پرستش او برداریم ما را دچار عذاب خود خواهد کرد».
و نیز حضرت مى فرماید : «اجعل لنا ربّاً نؤوب إلیه وقولوا فینا ما شئتم»(5)؛ (براى ما پروردگارى قرار دهید که بازگشت ما به سوى اوست، آنگاه هر چه درباره فضیلت ما مى خواهید بگویید).
و مى فرماید: «اجعلونا مخلوقین وقولوا فینا ما شئتم فلن تبلغوا»؛ (ما را مخلوق خدا بدانید و درباره (مناقب) ما هر چه مى خواهید بگویید که به نهایت آن نخواهید رسید) .
پی نوشت:
(1). الخصال شیخ صدوق [ص 614] .
(2). بحارالانورا ج 4 ص 303؛الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، ج2 ، ص438 ،احتجاجه ص فیما یتعلق بالإمامة و صفات من خصه الله تعالى بها و بیان الطریق إلى من کان علیها و ذم من یجوز اختیار الإمام و لؤم من غلا فیه و أمر الشیعة بالتوریة و التقیة عند الحاجة إلیهما و حسن التأدب .
(3). کافی (ط - دار الحدیث)، ج4 ، ص 153 ، باب دعائم الکفر و شعبه .
(4). بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج47 ،ص 125، باب 5 معجزاته و استجابة دعواته و معرفته بجمیع اللغات و معالی أموره صلوات الله علیه .
(5). بصائر الدرجات صفّار [ص236 و 507] .
منبع: گزیده ای جامع از الغدیر، محمد حسن شفیعی شاهرودی، قلم مکنون، قم، 1428 ه.ق ، ص 591.
پرسش‌های مرتبط:
پاسخ کسانی که در باب توسل راه افراط و تفریط را پیموده اند، چیست؟
علت پیدایش گروه غلات در عصر امام هادی(علیه السلام) چه بود؟
امام هادی(علیه السلام) چگونه با غلات مبارزه می کرد؟
آیا ویژگى‌هایى که شیعه براى ائمه قائل است غلو در حق آنان محسوب مى شود؟
با توجّه به این نکته که ازدواج یکی از عوامل کمال و خودسازی است، چرا حضرت عیسی(ع) ازدواج نکردند؟!
