تاثیر رنگ ها بر روی روان فرزند

پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):

شما وقتی کتاب قرآن را ورق می زنید و آیات نورانی آن را ملاحظه می فرمایید، می بینید که در بعضی از آیه ها به صورت مستقیم و در بعضی دیگر به صورت غیر مستقیم، به رنگ ها اشاره شده است؛ مثلاً در سوره ی مبارکه بقره آمده“إِنَّهابَقَرَهٌصَفْراءُفاقِعٌلَوْنُهاتَسُرُّالنَّاظِرین“[۱]یعنی وقتی به قوم بنی اسراییل خطاب می رسد که یک گاو بکشید، آنها می گویند که رنگ این گاو باید چه رنگی باشد؟ خداوند هم می فرماید: یک گاو زرد رنگ باشد که”تَسُرُّالنَّاظِرین” باشد؛ یعنی بیننده را وجد بیاورد.

دسته بندی رنگ ها
ما از همین جا رنگ ها را به دو دسته عمده تقسیم می کنیم. یک دسته، رنگ های گرم هستند؛ مثل:رنگ زرد، قرمز و نارنجی. اینها سه رنگ اصلی از رنگ های گرم هستند. در مقابل رنگ های گرم ما سه دسته از رنگ های سرد داریم، رنگ هایی مثل: سبز، آبی و بنفش. این ها جزء دسته رنگ های سرد هستند که خاصیّت هایی دارند.

خاصیّت رنگ های گرم
همیشه پشت رنگ های گرم هیجان و شور وجود دارد؛ برای همین وقتی در همان آیه شریفه بحث رنگ صفرا یعنی زرد، مطرح می شود، بعد از آن گفته می شود:” تَسُرُّالنَّاظِرین” یعنی بیننده را به وجد آورد. در اینجا معلوم می شود که رنگ زرددارای هیجان است.

خاصیّت رنگ های سرد
امّا رنگ های سرد این طور نیستند؛ چراکه آنها رنگ های آرام بخش هستند.رنگ های سرد دارایدسته های مختلفی است؛ مثلاً ما می گوییم که رنگ سبز، دارای آرامش همراه با آرامش است؛ یعنی آرامش آن دوچندان است. رنگ آبی نماد آرامش به همراه تفکّر است؛ چرا ما محراب های مساجد را آبی رنگ می کنیم؟ دلیلش آن است که ما می خواهیم در آنجا آرامش همراه با تفکّر وجود داشته باشد.
رنگ بنفش دارای آرامش است؛ ولی یک مقداربا ناامیدی همراه است؛ معمولاً کسانی که به صورت ناخودآگاه گرایشی به رنگ بنفش دارند،در زندگی نا آرام هستند.

رنگ های مناسب برای اتاق بچّه ها
حال سوال این است که والدین از کدام دسته از رنگ ها برای محیط اتاق بچّه ها، خصوصاً بچّه های زیر هفت سال استفاده کنند؟معمولاً توصیه ما به والدین این است که از رنگ هایی استفاده کنند که آرامش بیشتری در آنها باشد. ما نمی گوییم که والدین فقط از رنگ های سرد برای اتاق فرزندان استفاده کنند. آنها می توانند از رنگ های ترکیبی سرد و گرم استفاده کنند؛ ولی باید توجّه داشته باشند که رنگ اصلی، رنگ آرامش بخش باشد باشد؛مثلاً والدین رنگ اصلی اتاق بچّه ها را سبز انتخاب کنند و یک سری موج های نارنجی را هم به آن بدهند. این کار ایرادی ندارد؛ما باید برای بچّهها فضایی را ایجاد کنیم که آنها را به وجد نیاورد؛ زیرا بچّه ها در این سنّین پر جنب و جوش هستند و ما نباید بیشتر آنها را شارژ کنیم؛ پس ما باید یک محیط آرامش بخش برای آنها فراهم کنیم.

خاطره ای از یک پیش دبستانی
به خاطر دارم که روزی به یک مرکز پیش دبستانی برای سخنرانی رفته بودم. با توجّه به این که جنب و جوش پسرها بیشتر از دخترها است، امّا در آنجا دیدم که جمعیّت پسر ها آرام تر از دختر ها هستند. مربّی دختر ها به من  گفت: ما مانده ایم که چرا پسرها این قدر آرام تر از دخترها هستند!وقتی من موضوع را از محورهای مختلف مورد بررسی قرار دادم، یک دفعه بحث وضعیّت کلاس به ذهنم آمد؛ برای همیناز مربّی پرسیدم: فضای کلاسبچّه ها چه طور است؟ آن مربّی گفت: ما در مدرسه چهار کلاس داریم و در هر کدام از کلاس ها فصول سال را برای بچّه ها ترسیم کرده ایم.من به مربّی گفتم کهکلاس دختر خانم ها در کدام یک از فصول سال است؟ او در جواب گفت پاییز. بعد از ایشان خواستم کهکلاس دخترها را توصیف کند؛ بنده از توصیفات این مربّی متوجّه شدم که در کلاس دختر خانم ها از رنگ های گرم استفاده شده است؛ بعد گفتم کهکلاس پسرها در چه فصلی است؟ گفتند: تابستان. به آنها گفتم که دلیل جنب و جوش دختر خانم ها، رنگ آمیزی کلاس های آنها است و این رنگ آمیزی باعث شده است که  دخترها پر جنب و جوش باشند؛ لذا نوع رنگ ها می تواند بر ایجاد هیجانتاثیرگذار باشد.

رنگ مناسب برای پوشش فرزندان
حتّی والدین باید در پوشش بچّه ها دقّت کنند.ما به والدین توصیه می کنیم که در پوشش بچّه ها از رنگ های تند و گرم استفاده نکنند؛ بلکه از رنگ هایی استفاده کنند که دارای یک هارمونی آرامش است؛ البته نیازی نیست که تمام لباس ها رنگ سرد داشته باشد؛ همان طور که عرض کردم، اگر از طیف ها و رگه های رنگ گرم هم در لباس وجود داشته باشد، اشکالی ندارد؛ ولی مدل لباس باید به گونه ای باشد که در بچّه ها آرامش ایجاد کند تا بچّه ها دچارهیجان های کاذب نشوند.پس والدین باید در رنگ اتاق و لباس بچّه ها این موارد را رعایت کنند.
برای رنگ اتاق بچّه ها رنگ آبی و سبز خوب است و اگر بخواهیم می توانیم از رگه های رنگ گرم هم در آن اتاق استفاده کنیم؛ ولی باید توجّه داشته باشیم کهمحور رنگ اتاق بچّه ها از رنگ هایی مثل: قرمز و نارنجی نباشد.

تاثیر پوشش مادر، بر شیر خوردن فرزند
حتّی پوشش مادران در حضور بچّه ها در سنّین مختلف، تأثیر گذار است و خیلی مهم است که از چه رنگی استفاده می کنند؛مثلاً ما به مادرانی که فرزندان شیرخوار دارند و به آنها شیر می دهند، توصیه می کنیم که از لباس های دارای رنگ گرم استفاده نکنند؛ چراکه خود این موضوع روی کودک تاثیر می گذارد؛ ولو به مقدار کم.
ما نمی خواهیم بگوییم که این تاثیرات خیلی زیاد است؛ ولی ممکن است بچّه ها بد غذا شوند، اگر مادر لباس رنگ قرمز، زرد یا نارنجی پوشیده باشد؛ باعث می شود که بچّه ها خوب غذا نخورند یا آن هیجانات باعث شود که خود را از مادر جدا کنند؛ مثلاً بیشتر دست و پا بزنند یا حرکات چشمی بیشتری داشته باشند.
ما برای این که بچّه ها هنگام شیر خوردن آرامش بیشتری داشته باشند، به مادران توصیه می کنیم که وقتی می خواهند به بچّه شیر بدهند، در جایی قرار بگیرند که دارای رنگ های آرامش بخش باشدیا لباسی بر تنکنند که دارای طیف های رنگ سرد باشد. این امر باعث می شود که تغذیّه فرزندشان بهتر شود.

پی نوشت:
[۱]. بقره؛۶۹_گاو زرد زرّینى باشد که بینندگان را فرح بخشد.