مهد کودک یا تبعیدگاه!

پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):

اصلاً ما چیزی به عنوان مهد کودک را به والدین توصیه نمی‌کنیم؛ امّا پیش دبستانی از دو سال قبل از دبستان می‌تواند مفید باشد؛ آن هم با شرایط خاصّ خودش.
سؤالی که باید از خانواده ها بپرسیم این است که حقیقتاً چند درصد از والدین دوست دارند بچّه های خود را به مهد کودک بفرستند؟ روشن است که معمولاً مادرانی که شاغل هستند، درس دارند، حوصله ی بچّه را ندارند یا به دلیل این که بچّه ی بعدی به دنیا آمده است و فرصت ندارند، فرزند خود را به مهد کودک می‌فرستند؛ لذا امروزه مهدهای کودک به محلّ تبعید بچّه ها تبدیل شده است.

انتقاد به مهد کودک
البته من خیلی با احتیاط این را می‌گویم و نقد ما به مهد کودک خیلی بیش از این هاست؛ چراکه اصلاً ما مهد کودک را یکی از سلطه های غرب بر روی کودکان می دانیم و دلیل این سلطه نیز استثمار مادران است؛ وگرنه مهد اصلاً جایگاهی در نگرش دینی ما ندارد. نهایت نگرشی که دین دارد، این است که مادر به دلایل مشکلاتش برای فرزند خود، دایه بگیرد.

ما امروزه در مهدهای کودک می بینیم که یک دختر خانم مجرّد است که سابقه ی حسّ مادری ندارد، می بایست از تعداد زیادی کودک ۳ ساله مراقبت کند؛ در حالی که مادری که خودش دو تا بچّه داشته و تجربه و حس مادری عن دارد، نمی‌تواند بچّه ی خود را در خانه خوب نگه داری کند؛ لذا گاهی در مهد کودک ها زور است و گاهی برنامه های خارج از توان بچّه ها به آن ها تحمیل می‌شود.

یک خاطره
من چند وقت پیش در شهرستانی بودم. وقتی برای بازدید به مجموعه ای رفتیم و بچّه های کوچک را در این مهد کودک دیدم، یک لحظه حسّ ترحّم من خیلی نسبت به این بچه ها برانگیخته شد؛ وقتی دیدم که آن ها الان باید در کنار مادرانشان باشند، ولی در مجموعه ای دور از مادران خود هستند، اشک در چشم های من جمع شد.

اولویّت پرستار است!
برای کودکان زیر ۴ سال، مهد کودک را هیچ گاه توصیه نمی‌کنیم؛ الّا در موارد خاص. مثلاً مادر شاغل است و نمی‌تواند به سر کارش نرود؛ حتّی در اینجا نیز می گوییم اولویّت اوّل این است که برای بچّه ها پرستار بگیرند، یا نزدیکان، او را نگه داری کنند و اگر نشد، او را به مهد بسپارند.
در اینجا نیز بهتر است که تعداد بچّه ها در مهد، محدودیت داشته باشد؛ یعنی این طور نباشد که مثلاً تعداد ۲۰ بچّه را یک مربّی نگه دارد؛ چراکه اصلاً در عهده ی او نیست و نمی تواند این کار را به خوبی و بدون تندی و محدودیت و سلب آزادی از بچّه ها انجام دهد.

سنّ مناسب کدام است؟
دو سال قبل از دبستان که روحیات بچّه ها جمعی می شود و به هم سالانشان علاقمند می شوند، می‌توان آن ها را به مهد یا پیش دبستانی فرستاد؛ آن هم نه برای این که در آن جا آموزش ببینند؛ بلکه به آنجا بروند تا با یکدیگر باشند و بتوانند یک سری فعالیت های جمعی و گروهی را با همدیگر انجام بدهند و مهارت آموزی کنند.