شعر نجاشى در رثای امام حسین (علیه السلام)

پرسش :

نجاشی کیست و چه شعری در رثای امام حسین (علیه السلام) گفته است؟

پاسخ :
قیس بن عمرو بن مالک بن معاویة بن خَدیج ـ که کنیه اش ابو حارث و ابو مخاشن بود ـ ، پیامبر صلّی الله علیه وآله را درک کرد. وى در شاعرى، به هجو، مشهور است و در جاهلیت و اسلام، شهره بود. او از پیروان امیر مؤمنان على (علیه السلام) و در جنگ صفّین، در شمارِ جنگاوران سپاه ایشان بود.

 امیر مؤمنان (علیه السلام)، وى را به خاطر مستى، در ماه رمضان، تازیانه زد. از این رو، به سوى معاویه گریخت و در هجو امام على (علیه السلام) و مدح معاویه، شعر سرود.

او سروده‌ای در رثای سید الشهدا (علیه السلام) دارد:
نسبُ قریش: قالَ النَّجاشِیُّ یَرثِی الحُسَینَ بنَ عَلِیٍّ(ع) [۱]:
 یا جَعدُ بَکّیهِ ولا تَسأَمی *** بُکاءَ حَقٍّ لَیسَ بِالباطِلِ
 عَلَى ابنِ بِنتِ الطّاهِرِ المُصطَفى *** وَابنِ ابنِ عَمِّ المُصطَفى الفاضِلِ
 لَن تَغلِقی بابا عَلى مِثلِهِ *** فِی النّاسِ مِن حافٍ ولا ناعِلِ [۲]
 
نسب قریش: نجاشى، در رثاى حسین بن على (علیه السلام) چنین سروده است[۳]: 
 اى جَعد! بر او گریه کن و هرگز خسته [و سست] مشو *** گریه اى که بر حق است ، نه بر باطل؛
 بر پسر دختر [پیامبرِ] پاکِ برگزیده *** و پسرِ پسرعموى برگزیده برتر.
 هرگز در را بر کسى همچون او نبند *** که او برتر از هر کسى است، چه برهنه پا باشد و چه پوشیده پا.

پی‌نوشت‌ها:
[۱] جاء فی بعض النقول أنّه فی رثاء الإمام الحسن (علیه السلام).
[۲] نسب قریش: ص ۴۱، تاریخ دمشق: ج ۱۳ ص ۲۸۴ و ۲۹۸ وفیه ستة أبیات، مروج الذهب: ج ۳ ص ۵ نحوه وفیه ستة أبیات، تهذیب الکمال: ج ۶ ص ۲۵۳، البدایة والنهایة: ج ۸ ص ۴۳ نحوه وفیه «قال کثیر نمرة ...».
[۳] در برخى منابع ، آمده است که این شعر در رثاى امام حسن مجتبى (علیه السلام) سروده شده است. 

منبع: دانشنامه امام حسین (علیه السلام)، ج ۱۰، صص ۲۵7 ـ ۲۵6