احکام | اجتهاد و تقلید: سوال هفتاد و نه
پرسش :
آیا بدون تقلید مى‌شود فرایض دینى را انجام داد (بدون مراجعه به رسالۀ عملیه)؟ برخى بر این عقیده‌اند و تبلیغ مى‌کنند که تقلید یک امر سنتى و قدیمى بوده و در جامعۀ امروزى نیازى به تقلید نیست و هر کس مى‌تواند خود مستقیما به منابع اسلامى مراجعه کند و وظیفۀ خود را انجام دهد. چنانچه افرادى از بدو بلوغ و براى همیشه بخواهند بدون تقلید از مراجع معظم فرایض دینى خود را انجام دهند، فرایض آنها چه حکمى دارد؟
پاسخ :
بسمه تعالى؛ استنباط احکام شرعى از مدارک آن احتیاج به تحصیل علم و صرف عمر در یادگیرى روش استنباط و آشنایى با منابع و تهیۀ مقدمات و طىّ مراحل بسیارى دارد که از عهدۀ همه افراد ساخته نیست، و از افراد زیادى که براى تحصیل وارد حوزه‌هاى علمیه مى‌شوند و سالهایى را به تحصیل علم مشغول بوده و مراحلى را هم ممکن است طى نمایند فقط افراد نادرى به مقام اجتهاد و استنباط احکام شرعى نائل مى‌شوند، با این وصف چطور ممکن است همۀ افراد مستقیما به منابع اسلامى رجوع کرده و وظیفۀ شرعى خود را تشخیص دهند؟
کسى که مجتهد نیست و متمکّن از احتیاط هم نیست به جهت اینکه تشخیص موارد احتیاط و کیفیت احتیاط در وقایع هم احتیاج به طىّ مراحلى از علم دارد، باید از مجتهد عادل اعلم یا محتمل الاعلمیّه تقلید کند و این امرى نیست که اختصاص به زمان یا مکان خاصى داشته باشد.
و کسى که در برهه‌اى از زمان اعمالش را بدون تقلید از مجتهد جامع الشرائط انجام دهد اعمالى که انجام داده مجزى نیست و حکم به صحت آنها نمى‌شود مگر اینکه به مجتهدى که وظیفه‌اش تقلید از او است رجوع نماید و اعمالش با فتاواى او مطابق باشد، و اللّه العالم.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد دوم، قم: نشر سرور، 1385.
بسمه تعالى؛ استنباط احکام شرعى از مدارک آن احتیاج به تحصیل علم و صرف عمر در یادگیرى روش استنباط و آشنایى با منابع و تهیۀ مقدمات و طىّ مراحل بسیارى دارد که از عهدۀ همه افراد ساخته نیست، و از افراد زیادى که براى تحصیل وارد حوزه‌هاى علمیه مى‌شوند و سالهایى را به تحصیل علم مشغول بوده و مراحلى را هم ممکن است طى نمایند فقط افراد نادرى به مقام اجتهاد و استنباط احکام شرعى نائل مى‌شوند، با این وصف چطور ممکن است همۀ افراد مستقیما به منابع اسلامى رجوع کرده و وظیفۀ شرعى خود را تشخیص دهند؟
کسى که مجتهد نیست و متمکّن از احتیاط هم نیست به جهت اینکه تشخیص موارد احتیاط و کیفیت احتیاط در وقایع هم احتیاج به طىّ مراحلى از علم دارد، باید از مجتهد عادل اعلم یا محتمل الاعلمیّه تقلید کند و این امرى نیست که اختصاص به زمان یا مکان خاصى داشته باشد.
و کسى که در برهه‌اى از زمان اعمالش را بدون تقلید از مجتهد جامع الشرائط انجام دهد اعمالى که انجام داده مجزى نیست و حکم به صحت آنها نمى‌شود مگر اینکه به مجتهدى که وظیفه‌اش تقلید از او است رجوع نماید و اعمالش با فتاواى او مطابق باشد، و اللّه العالم.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد دوم، قم: نشر سرور، 1385.
.jpg "نحوه برخورد و رفتار امام رضا علیه السلام با مردم چگونه بوده است؟")
