تلاش و برنامه ریزی برای کسب روزی
پرسش :
با توجه به اینکه خدا روزی رسان است، آیا تلاش و برنامه ریزی برای کسب روزی دخالت در کار خدا نیست؟
پاسخ :
اگر ما معنی روزی‌رسان بودن خدا را درست بفهمیم، دیگر این سؤال برایمان پیش نمی‌آید که آیا تلاش و برنامه‌ریزی برای کسب روزی دخالت در کار خدا حساب می شود یا نه.
بله، خدا روزی‌رسان است، اما معنی این سخن این نیست که خدا هر روز خودش به خانه‌ی آفریده هایش می‌آید و لقمه لقمه غذا در دهان آنها می گذارد، بلکه به این معنی است که خدا برای روزی رساندن به مخلوقاتش از سویی غذای مناسب آنها را آفریده و از سوی دیگر اسباب و امکانات به دست آوردن آن غذا و استفاده از آن را به انسان داده است؛ مثلاً برای سیر کردن کبوتر، هم دانه‌های گوناگون را آفریده و هم به او بال پرواز داده است تا کبوتر برای یافتن دانه‌ها پرواز کند. همچنین خدا به کبوتر نوک داده است تا دانه را بردارد و چینه‌دانی داده است تا دانه‌ها را برای جذب بدنش آماده کند. پس اگر چه این پرنده است که در پی دانه به پرواز در می‌آید و این پرنده است که دانه را با نوکش بر می‌دارد و می‌خورد، اما همه کاره خداست؛ زیرا اوست که دانه‌ها را آفریده و بال، نوک و چینه‌دان به کبوتر داده و راه رسیدن به روزی را به او آموخته است.
خدا غذای مناسب انسان را هم آفریده و امکانات رسیدن به آن و استفاده از آن را به او عنایت کرده است. تلاش انسان برای رسیدن به این نعمت‌ها نه تنها دخالت در کار خدا محسوب نمی‌شود، بلکه حرکت در مسیر خواست خدا و طرح او برای زندگی انسان است.
همان بزرگوارانی که برای مردم از روزی رسانی خدا سخن گفته‌اند، هم زمان مردم را به تلاش و برنامه‌ریزی برای کسب روزی سفارش کرده‌اند.
رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمودند: «عبادت ده جزء دارد که نُه جزء آن طلب روزی حلال است.»(1)
آن حضرت همچنین می‌فرمودند: «کسی که برای کسب هزینه‌ی خانواده‌اش زحمت بکشد، مانند مجاهد در راه خداست.»
اهل بیت (علیهم السلام) هم اهل کسب و کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال بودند. آنها به بهانه‌ی روزی‌رسان بودن خدا از کار و تلاش کوتاهی نمی‌کردند.
پی‌نوشت:
1. میزان الحکمه، حدیث 7202.
منبع: هفتاد و شش پرسش و پاسخ درباره اخلاق و رفتار، غلامرضا حیدری ابهری، انتشارات قدیانی، 1393.
اگر ما معنی روزی‌رسان بودن خدا را درست بفهمیم، دیگر این سؤال برایمان پیش نمی‌آید که آیا تلاش و برنامه‌ریزی برای کسب روزی دخالت در کار خدا حساب می شود یا نه.
بله، خدا روزی‌رسان است، اما معنی این سخن این نیست که خدا هر روز خودش به خانه‌ی آفریده هایش می‌آید و لقمه لقمه غذا در دهان آنها می گذارد، بلکه به این معنی است که خدا برای روزی رساندن به مخلوقاتش از سویی غذای مناسب آنها را آفریده و از سوی دیگر اسباب و امکانات به دست آوردن آن غذا و استفاده از آن را به انسان داده است؛ مثلاً برای سیر کردن کبوتر، هم دانه‌های گوناگون را آفریده و هم به او بال پرواز داده است تا کبوتر برای یافتن دانه‌ها پرواز کند. همچنین خدا به کبوتر نوک داده است تا دانه را بردارد و چینه‌دانی داده است تا دانه‌ها را برای جذب بدنش آماده کند. پس اگر چه این پرنده است که در پی دانه به پرواز در می‌آید و این پرنده است که دانه را با نوکش بر می‌دارد و می‌خورد، اما همه کاره خداست؛ زیرا اوست که دانه‌ها را آفریده و بال، نوک و چینه‌دان به کبوتر داده و راه رسیدن به روزی را به او آموخته است.
خدا غذای مناسب انسان را هم آفریده و امکانات رسیدن به آن و استفاده از آن را به او عنایت کرده است. تلاش انسان برای رسیدن به این نعمت‌ها نه تنها دخالت در کار خدا محسوب نمی‌شود، بلکه حرکت در مسیر خواست خدا و طرح او برای زندگی انسان است.
همان بزرگوارانی که برای مردم از روزی رسانی خدا سخن گفته‌اند، هم زمان مردم را به تلاش و برنامه‌ریزی برای کسب روزی سفارش کرده‌اند.
رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمودند: «عبادت ده جزء دارد که نُه جزء آن طلب روزی حلال است.»(1)
آن حضرت همچنین می‌فرمودند: «کسی که برای کسب هزینه‌ی خانواده‌اش زحمت بکشد، مانند مجاهد در راه خداست.»
اهل بیت (علیهم السلام) هم اهل کسب و کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال بودند. آنها به بهانه‌ی روزی‌رسان بودن خدا از کار و تلاش کوتاهی نمی‌کردند.
پی‌نوشت:
1. میزان الحکمه، حدیث 7202.
منبع: هفتاد و شش پرسش و پاسخ درباره اخلاق و رفتار، غلامرضا حیدری ابهری، انتشارات قدیانی، 1393.
