تظاهرات ضد نژادپرستی و شکاف اجتماعی در آمریکا

پرسش :

بعد از شروع شدن ویروس کرونا و گسترش آن در آمریکا، یک‌سری حوادث مثل تظاهرات ضد نژادپرستی و شکاف اجتماعی بروز و ظهور کرد. آیا وضعیت آشفته ارزش‌های جامعه‌ی آمریکایی، یعنی سلامت، امنیت، عدالت و ... به‌خاطر کرونا بوده یا پیشینه‌ی بیشتری دارد و یک سلسله عواملی موجب شده که حالا بروز و ظهور داشته باشد؟

پاسخ :

پاسخ از آقای دکتر فؤاد ایزدی، عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران:

زمانی که کرونا آمد، تقریباً همه‌ی دنیا را در یک بازه‌ی زمانی یکی دو ماهه در بر گرفت. ایران جزو کشورهایی بود که بعد از چین زودتر به این ویروس مبتلا شد، ولی خیلی طول نکشید که اوّل به اروپا و بعد هم به آمریکا رسید.

آمریکا کشوری است که سالانه یک تریلیون دلار هزینه‌‌ی نظامی‌اش است. اگر مجموع‌ هزینه‌های نظامی همه‌ی کشورهای دنیا را جمع کنیم، یک تریلیون نمی‌شود. آمریکا کشور فقیری نیست. منتها چند مشکل است که این مشکلات اجازه نمی‌دهند ثروتی که در این کشور وجود دارد، تبدیل به شرایطی شود که اگر کرونا آمد، پرستار و پزشک مجبور نباشند کیسه‌ی پلاستیکی بپوشند. یعنی این زیرساخت ایجاد نشده که با بحرانی مثل بحران کرونا آمریکا بتواند مقابله کند با اینکه کشور فقیری نیست. یک دلیلش تفکر داروینیزم اجتماعی است که درصد قابل توجهی از سیاست‌مداران آمریکایی به این معتقدند.

داروین یک جمله‌ی مشهوری دارد و می‌گوید آن موجودی که توانمندتر است، می‌ماند و آن موجودی که ضعیف‌تر است، از بین می‌رود. می‌گوید دنیا هم این‌جوری است. عده‌ای این تفکر را ذیل مباحث اجتماعی آوردند که همان داروینیزم اجتماعی شد. یعنی یک بخش‌هایی از جامعه از بین خواهند رفت و جامعه و دولت در عمل وظیفه‌ی خاصی نسبت به بخش‌های ضعیف‌تر جامعه ندارند. در آمریکا پول هست، امّا قرار نیست در زیرساخت‌ها هزینه شود. اگر کرونا آمد، آن فردی که ثروتمند است به بیمارستان خصوصی می‌رود و بیمارستان خصوصی هم غالباً مشکل امکانات ندارد. این بیمارستان‌های دولتی و معمولی هستند که مشکل پیدا می‌کنند. افرادی هم که به این بیمارستان‌ها می‌روند، اگر از بین بروند هم اشکال ندارد، چون دولت وظیفه‌ای برای این قشر برای خودش نمی‌داند. کار دولت چیست؟ مثلاً‌ به سیاست‌ خارجی توجه کند یا توانمندی نظامی‌اش را افزایش دهد.

البته همه‌ی افرادی که در آمریکا در قدرت هستند به این تفکر معتقد نیستند. مثلاً یک جریان حزب دموکرات معتقد به داروینیزم اجتماعی نیست. منتها سیستم سیاسی آمریکا طوری طراحی شده که برای کارهای جدی‌تر دو سوم رأی نمایندگان نیاز دارد. ولی به اندازه‌ی کافی هم معتقد به داروینیزم اجتماعی است که اجازه ندهند رأی به دو سوم برسد. و این نگاه داروینیزم اجتماعی قرار نیست حل شود.

مشکل دیگری که وجود دارد و خیلی قابل حل هم نیست، خشونت پلیس در آمریکا است. چرا پلیس خشن است؟ چون اگر خشونت نکند سیستم به هم می‌ریزد و از هم می‌پاشد. آقای ویلیام بار، دادستان کل آمریکا به‌صراحت در جلسه‌ی استماع در کنگره گفت اگر ما با این تظاهرات برخورد نکنیم این‌ها گسترش پیدا می‌کند. راست هم می‌گوید. خشونت باید نسبت به تظاهرات و موارد دیگر وجود داشته باشد. چرا باید خشونت وجود داشته باشد؟ به‌خاطر همان داروینیزم اجتماعی است. چون نابرابری و تبعیض‌نژادی است، یک بخش قابل توجهی از جامعه‌ی آمریکا از وضعیت موجود ناراحت است. پس این‌ها باید سرکوب شوند. سخت هم باید سرکوب شوند. چه کسی باید سرکوب کند؟ پلیس. از این جهت در آمریکا قوانین مصونیت پلیس را قرار دادند. مصونیت پلیس هم به این معناست که اگر پلیس تعرضی کند، معمولاً‌ ذیل آن قوانین مصونیت، اتفاق خاصی برایش نمی‌افتد. از این جهت شما دیدید آن فرد سیاه‌پوستی که زیر زانوی آن پلیس سفیدپوست خفه شد و پلیس متوجه بود دارند از او فیلم می‌گیرند و اطرافیانش هم داشتند سروصدا می‌کردند، امّا پلیس به دوربین نگاه می‌کند و به کارش ادامه می‌دهد. چرا؟ چون مصونیت دارد. در عمل هم معلوم نیست که با او برخورد خاصی بکنند. حالا بعد از این همه تظاهرات آمدند و یک اتهامی به او وارد کردند، ولی معلوم نیست که محکوم شود. پس از این جهت این مصونیت هم درست بشو نیست، چون اختلاف طبقاتی و تبعیض و نگاه داروینیزم اجتماعی درست بشو نیست.

نتیجه‌ی این دو مورد، وضعیت فعلی در آمریکا می‌شود. وقتی هم که کرونا می‌آید، بخش قابل توجهی از افراد که بیشتر ضرر کردند، قشرهای ضعیف‌تر جامعه و رنگین‌پوستان هستند. این‌ها تلفات بیشتری می‌دهند و آمریکا رتبه‌ی یک را در تعداد تلفات کسب می‌کند و اتفاق خاصی هم در عمل نمی‌افتد.

منبع: پایگاه حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری