مواضع کشورهای عربی و غربی در جنگ تحمیلی
پرسش :
کشورهای عربی طی جنگ تحمیلی ۸ ساله علیه ایران چه سوابقی از خود به جای گذاشتند؟ چه کشورهایی چه عرب و غیر عرب در جریان جنگ ۸ ساله تحمیلی به رژیم صدام کمک مالی و غیرمالی کردند؟ در طول این جنگ ۸ ساله چه کشورهایی و به چه دلیل از ایران دفاع کردند؟
پاسخ :
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یکی از جنایات نابخشودنی ای است که صدام و هم دستان او مرتکب شده و از این ناحیه آسیب های جبران ناپذیری بر ملت ایران وارد آوردند. در واقع نمی توان گفت این جنگ نابرابر تنها میان عراق و ایران اتفاق افتاده است بلکه از حمایت های جهانی نسبت به عملکرد صدام چنین بر می آید که این نبرد خونین میان ایران و تمام دنیا رخ داده و به تعبیر دیگر،در این جنگ،تمام اسلام در برابر تمام کفر، ظاهر و سر انجام ایران به مدد الهی سربلند و دشمن سرافکنده و خوار از میدان بدر آمدند.
در میان کشورهای بسیاری که از صدام حمایت و او را همه جانبه تقویت کرده اند ،می توان سابقه دنیای عرب را بسی تاسف بار و خسارت زا تلقی نمود چرا که آنان از یک سو همسایه و از طرفی خود را داعیه دار اسلام و همزیستی مسالمت آمیز می دانستند اما در عمل کاملا در تضاد با آن گام برداشتند.
در یک دور نمایی از همکاری های کشورهای عربی می توان گفت تمام این کشورها، بی دریغ از صدام پشتیبانی مالی و غیر مالی کرده و بر آتش جنگ، دامن زدند که می توان در این جا به برخی از این کشورها اشاره نمود:
بی شک تنها توجه به گوشه‌هایی از اظهارات ملک حسین در جریان برگزاری جلسه‌ی عادی کابینه‌ی اردن در تاریخ ۲/۱/۱۳۵۹ (۱۹۸۰) موضع آن کشور را در قبال جنگ در حال وقوع بین ایران و عراق، نشان می‌داد: وظیفه‌ی اعراب است که برای وحدت خود و جلوگیری از سرایت خطرات، هرکجا که باشد همکاری کنند، ما وظیفه داریم که جهان اسلام را آرام و قرین همبستگی داشته باشیم؛ ما به عنوان کشوری عربی نباید اجازه دهیم هیچگونه تجاوزی از هر مصدر که باشد به هیچ جزیی از خاک عراق صورت گیرد.
دوم. کویت: این کشور نه تنها خاک و پایگاههای هوایی خود را در اختیار عراق گذاشت بلکه ۱۵میلیارد دلار پول نقد به عنوان وام بلاعوض به عراق داد و این علاوه بر نفتی است که کویت برای عراق صادر می کرد.
سوم. مصر: در طول دهه ۸۰ حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر حدود ۵/۳ میلیار دلار موشک و تسلیحات به عراق فروخت.
چهارم. سودان: صدها تن از سربازان ارتش در سال ۶۱ به جبهه های جنگ علیه ایران اعزام شدند.
پنجم. یمن: تیپ پیاده العروبه به کمک عراق گسیل شد.
ششم. عربستان: کویت و عربستان توافق کردند که از سال ۱۹۸۲ عایدات صدور نفت از منطقه‌ی بی طرف روزانه ۳۰۰ الی ۳۵۰ هزار بشکه به حساب عراق ریخته شود.
دنیای غرب نیز بر حسب خوی درندگی و غارت گری خود در این نبرد ناجوانمردانه کوشید تا تمام امکانات خود را در کمک به صدام بکار گرفته و انقلاب نوپای ایران را به زانو درآورد.ما در این جا بر حسب اقتضا به چند کشور غربی حامی صدام اشاره می کنیم.
۱. آمریکا: این کشور اصلی‌ترین مشوق صدام برای حمله به ایران بود.وقتی در سال دوم جنگ ایرانی‌ها نیروهای اشغالگر را از خاک خود بیرون کردند، دولت آمریکا همزمان چهار عملیات را برای حمایت از صدام و بر علیه ایران آغاز کرد:
۱- عملیات استانچ شامل تلاشهای دیپلماتیک برای شناسایی مبادی ورود سلاح و جلوگیری از ارسال تجهیزات جنگی به ایران بود.
۲- عملیات مالی در این عملیات تلاش می‌شد نیازهای مالی عراق از طریق شرکتهای آمریکایی تأمین شود.
۳- عملیات اطلاعاتی در این عملیات، اطلاعات نظامی مورد نیاز عراق از ایران تأمین و در اختیار عراق قرار می‌گرفت.
۴- عملیات ضد ایرانی در سازمانهای بین المللی: شامل محکومیت ایران در این سازمانها و جلوگیری از انتقال صحبت های به حق مسئولین ایرانی به دیگر کشورها و سازمانهای بین المللی.
و نیز همین آمریکا بود که تحویل بمبهای خوشه ای و مواد بیولوژیکی و میکروبی به عراق را تضمین نمود.
۲. آلمان: این کشور در رأس کشورهای اروپایی حامی جنایات جنگی صدام قرار دارد.
۳. انگلیس، ۴. سوئیس، ۵.ایتالیا، ۶. فرانسه و ۷. سوئد نیز حامی جنایات جنگی صدام بودند.
اما نسبت به بخش پایانی سوال شما دانشجوی محترم باید چنین گفت که در آغاز جنگ، سه کشور کره شمالی، سوریه و لیبی حمایت خود را از ایران اعلام کردند ولی در اواسط جنگ کشور لیبی از حمایت خود منصرف شد و به ایران اعلام جنگ داد.
کره شمالی به جهت حضور نیروهای امریکایی در کره جنوبی و ژاپن و دشمنی با این کشورها و آمریکا، امکان حمایت و پشتیبانی از ایران را نداشت و درگیر مشکلات خود با آمریکا و همپیمانان آن بود.
سوریه هم به دلیل اینکه بخشی از سرزمین آن کشور در اشغال اسرائیل است و تعدادی از نیروهای مسلح آن نیز در لبنان با اسرائیل در حال جنگ بودند، امکان اینکه حمایت شایانی از ایران بنماید را، نداشت.
در حقیقت سوریه بخاطر تجاوز نظامی به ایران و بخطر افتادن استقلال و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی و ... از ایران حمایت ننمود، بلکه بنا به دلایلی خود نیازمند به حمایت و همدلی با ایران در جنگ با عراق بود و اهم دلایل فوق عبارتند از:
۱- در صورت پیروزی عراق بر ایران و وجود عراقی نیرومند و قوی در منطقه خطر جدی برای سوریه به حساب می‌آمد.
۲- با توجه به شواهد و قرائن بسیار احتمال اقدام نظامی عراق علیه سوریه در صورت پیروزی بر ایران بسیار محتمل به نظر می رسید.
۳- جلوگیری از پیروزی عراق سبب تضعیف صدام حسین در منطقه و بی‌اعتباری او در جهان عرب می‌گردید.
۴- برکناری صدام حسین اختلافات دیرینه دو کشور را از بین می‌برد.
۵- اهرم نیرومندی چون جمهوری اسلامی ایران باعث تقویت بنیه روحی و نظامی سوریه در برابر اسرائیل ومسائل داخلی لبنان و مبارزه بر علیه حضور بیگانه در این کشور می‌گردید.
جهت مطالعه بیشتر ر.ک: پایان جنگ: سیری در جنگ ایران و عراق، محمد درودیان، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۸۰.
منبع: پرسمان
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران یکی از جنایات نابخشودنی ای است که صدام و هم دستان او مرتکب شده و از این ناحیه آسیب های جبران ناپذیری بر ملت ایران وارد آوردند. در واقع نمی توان گفت این جنگ نابرابر تنها میان عراق و ایران اتفاق افتاده است بلکه از حمایت های جهانی نسبت به عملکرد صدام چنین بر می آید که این نبرد خونین میان ایران و تمام دنیا رخ داده و به تعبیر دیگر،در این جنگ،تمام اسلام در برابر تمام کفر، ظاهر و سر انجام ایران به مدد الهی سربلند و دشمن سرافکنده و خوار از میدان بدر آمدند.
در میان کشورهای بسیاری که از صدام حمایت و او را همه جانبه تقویت کرده اند ،می توان سابقه دنیای عرب را بسی تاسف بار و خسارت زا تلقی نمود چرا که آنان از یک سو همسایه و از طرفی خود را داعیه دار اسلام و همزیستی مسالمت آمیز می دانستند اما در عمل کاملا در تضاد با آن گام برداشتند.
در یک دور نمایی از همکاری های کشورهای عربی می توان گفت تمام این کشورها، بی دریغ از صدام پشتیبانی مالی و غیر مالی کرده و بر آتش جنگ، دامن زدند که می توان در این جا به برخی از این کشورها اشاره نمود:
الف: کشورهای عربی
یکم. اردن: اردن که از پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روابطه حسنه‌ای با ایران نداشت، روابط بسیار نزدیکی با عراق برقرار کرده بود. پس از کنفرانس سران کشورهای عربی در بغداد و تونس، روابط بین عراق و اردن روز به روز نزدیکتر و عمیق‌تر شد؛ تا آنجا که ملک حسین صراحتا به نفع عراق و علیه ایران موضع‌گیری کرده و با کمکهای سیاسی، اقتصادی و نظامی فراوان‌اش از جمله اعطای وامهای چند میلیون دلاری به عراق، حمایت و پشتیبانی‌اش را از این کشور اعلام کرد. در طول جنگ هشت ساله بین ایران و عراق، تنها سیستم حمل و نقل به عراق از طریق اردن صورت می‌گرفت. در این چهارچوب شبکه‌ی حمل و نقل وسیعی بین دو کشور ایجاد شد و بندر عقبه این کشور برای حمل و نقل سلاح و تجهیزات نظامی سبک و سنگین در اختیار عراق قرار گرفت. به علاوه ملک حسین که نطامیان اردن را برای سرکوبی مردم مسلمان ایران به عراق گسیل داشته بود، در نطقی اظهار داشته بود: ”اگر ضرورت ایجاب کند نیروهای بیشتری را به عراق اعزام خواهیم کرد.
بی شک تنها توجه به گوشه‌هایی از اظهارات ملک حسین در جریان برگزاری جلسه‌ی عادی کابینه‌ی اردن در تاریخ ۲/۱/۱۳۵۹ (۱۹۸۰) موضع آن کشور را در قبال جنگ در حال وقوع بین ایران و عراق، نشان می‌داد: وظیفه‌ی اعراب است که برای وحدت خود و جلوگیری از سرایت خطرات، هرکجا که باشد همکاری کنند، ما وظیفه داریم که جهان اسلام را آرام و قرین همبستگی داشته باشیم؛ ما به عنوان کشوری عربی نباید اجازه دهیم هیچگونه تجاوزی از هر مصدر که باشد به هیچ جزیی از خاک عراق صورت گیرد.
دوم. کویت: این کشور نه تنها خاک و پایگاههای هوایی خود را در اختیار عراق گذاشت بلکه ۱۵میلیارد دلار پول نقد به عنوان وام بلاعوض به عراق داد و این علاوه بر نفتی است که کویت برای عراق صادر می کرد.
سوم. مصر: در طول دهه ۸۰ حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر حدود ۵/۳ میلیار دلار موشک و تسلیحات به عراق فروخت.
چهارم. سودان: صدها تن از سربازان ارتش در سال ۶۱ به جبهه های جنگ علیه ایران اعزام شدند.
پنجم. یمن: تیپ پیاده العروبه به کمک عراق گسیل شد.
ششم. عربستان: کویت و عربستان توافق کردند که از سال ۱۹۸۲ عایدات صدور نفت از منطقه‌ی بی طرف روزانه ۳۰۰ الی ۳۵۰ هزار بشکه به حساب عراق ریخته شود.
ب : کشورهای غربی
دنیای غرب نیز بر حسب خوی درندگی و غارت گری خود در این نبرد ناجوانمردانه کوشید تا تمام امکانات خود را در کمک به صدام بکار گرفته و انقلاب نوپای ایران را به زانو درآورد.ما در این جا بر حسب اقتضا به چند کشور غربی حامی صدام اشاره می کنیم.۱. آمریکا: این کشور اصلی‌ترین مشوق صدام برای حمله به ایران بود.وقتی در سال دوم جنگ ایرانی‌ها نیروهای اشغالگر را از خاک خود بیرون کردند، دولت آمریکا همزمان چهار عملیات را برای حمایت از صدام و بر علیه ایران آغاز کرد:
۱- عملیات استانچ شامل تلاشهای دیپلماتیک برای شناسایی مبادی ورود سلاح و جلوگیری از ارسال تجهیزات جنگی به ایران بود.
۲- عملیات مالی در این عملیات تلاش می‌شد نیازهای مالی عراق از طریق شرکتهای آمریکایی تأمین شود.
۳- عملیات اطلاعاتی در این عملیات، اطلاعات نظامی مورد نیاز عراق از ایران تأمین و در اختیار عراق قرار می‌گرفت.
۴- عملیات ضد ایرانی در سازمانهای بین المللی: شامل محکومیت ایران در این سازمانها و جلوگیری از انتقال صحبت های به حق مسئولین ایرانی به دیگر کشورها و سازمانهای بین المللی.
و نیز همین آمریکا بود که تحویل بمبهای خوشه ای و مواد بیولوژیکی و میکروبی به عراق را تضمین نمود.
۲. آلمان: این کشور در رأس کشورهای اروپایی حامی جنایات جنگی صدام قرار دارد.
۳. انگلیس، ۴. سوئیس، ۵.ایتالیا، ۶. فرانسه و ۷. سوئد نیز حامی جنایات جنگی صدام بودند.
ج: سایر کشورها
علاوه بر این، کشورهایی مثل برزیل و آرژانتین که در صنعت نظامی در آن زمان تقریباً پیشرفته بودند، تسلیحاتی را در اختیار عراق قرار می‌دادند. سایر کشورها هم یا توانایی کمک به عراق رانداشتند، مثل کشورهای آمریکای لاتین و آفریقایی یا آنکه بی‌طرف بودند: مثل ترکیه و پاکستان.
کشور های حامی ایران
اما نسبت به بخش پایانی سوال شما دانشجوی محترم باید چنین گفت که در آغاز جنگ، سه کشور کره شمالی، سوریه و لیبی حمایت خود را از ایران اعلام کردند ولی در اواسط جنگ کشور لیبی از حمایت خود منصرف شد و به ایران اعلام جنگ داد.کره شمالی به جهت حضور نیروهای امریکایی در کره جنوبی و ژاپن و دشمنی با این کشورها و آمریکا، امکان حمایت و پشتیبانی از ایران را نداشت و درگیر مشکلات خود با آمریکا و همپیمانان آن بود.
سوریه هم به دلیل اینکه بخشی از سرزمین آن کشور در اشغال اسرائیل است و تعدادی از نیروهای مسلح آن نیز در لبنان با اسرائیل در حال جنگ بودند، امکان اینکه حمایت شایانی از ایران بنماید را، نداشت.
در حقیقت سوریه بخاطر تجاوز نظامی به ایران و بخطر افتادن استقلال و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی و ... از ایران حمایت ننمود، بلکه بنا به دلایلی خود نیازمند به حمایت و همدلی با ایران در جنگ با عراق بود و اهم دلایل فوق عبارتند از:
۱- در صورت پیروزی عراق بر ایران و وجود عراقی نیرومند و قوی در منطقه خطر جدی برای سوریه به حساب می‌آمد.
۲- با توجه به شواهد و قرائن بسیار احتمال اقدام نظامی عراق علیه سوریه در صورت پیروزی بر ایران بسیار محتمل به نظر می رسید.
۳- جلوگیری از پیروزی عراق سبب تضعیف صدام حسین در منطقه و بی‌اعتباری او در جهان عرب می‌گردید.
۴- برکناری صدام حسین اختلافات دیرینه دو کشور را از بین می‌برد.
۵- اهرم نیرومندی چون جمهوری اسلامی ایران باعث تقویت بنیه روحی و نظامی سوریه در برابر اسرائیل ومسائل داخلی لبنان و مبارزه بر علیه حضور بیگانه در این کشور می‌گردید.
جهت مطالعه بیشتر ر.ک: پایان جنگ: سیری در جنگ ایران و عراق، محمد درودیان، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۳۸۰.
منبع: پرسمان
