پنج نظریه در مورد مصداق جمرات
پرسش :
علما و فقها در مورد مصداق «جمرات» چند نظریه ارائه نموده اند؟
پاسخ :
همه علماى اسلام اجماع دارند که «رمى جمرات» یکى از واجبات حج است. ولى سخن در موضوع جمرات است؛ یعنى محلى که سنگ بر آن انداخته مى شود.(1) توضیح این که، تعبیرات علماى اسلام در این مسأله مختلف است و مى توان آنان را به چند گروه تقسیم کرد:
گروه اول: کسانى که با صراحت مى گویند «جمرات» همان قطعه زمین است و سنگ را باید بر آن پرتاب کرد.
گروه دوم: از این هم فراتر رفته و تصریح کرده اند ستونها فقط علامت مى باشند و سنگ زدن به آنها کافى نیست و باید سنگ را بر محلّ اجتماع سنگریزه ها انداخت، آنها حتّى مقدار وسعت آن زمین را نیز با ذراع معین کرده اند.
گروه سوم: کسانى که گفته اند «جمرات»، «مجتمع الحصى» (محلّ اجتماع سنگریزه ها) است.
گروه چهارم: کسانى که سخنى با صراحت نگفته اند ولى تعبیراتى دارند که به دلالت التزامى اشاره روشنى به همان محلّ اجتماع سنگریزه ها دارد؛ مثلا گفته اند: حاجى مى تواند روى یک طرف جمرات بایستد و طرف دیگر را سنگ بزند. حال اگر جمره همان زمین باشد، ایستادن روى یک طرف و زدن طرف دیگر کاملاً ممکن است ولى اگر مراد ستون باشد، هیچ عاقلى بالاى ستون نمى رود تا در یک طرف ستون بایستد و طرف دیگر را سنگ بزند. بعضى نیز تعبیر به «فى الجمرة» (انداختن سنگ در درون جمره) یا «على الجمرة» (انداختن روى جمره) و امثال آن دارند که اشاره خوبى به همان قطعه زمین است.
گروه پنجم: افراد معدودى که قائل به تخییر شده و گفته اند هم مى توان سنگ به اطراف ستونها انداخت و هم مى توان به خود ستونها زد.
پی نوشت:
(1). ذکر این نکته لازم است که اختلاف میان علماى شیعه و اهل سنّت در «احکام حج» بسیار کم است و در «موضوعات حج» تقریبا اختلافى وجود ندارد؛ یعنى در اصل منى، عرفات، مشعر، مقام ابراهیم، جمرات و مانند آن اختلافى وجود ندارد.
منبع: رمى جمرات در گذشته و حال، مکارم شیرازى، ناصر، مدرسة امام على بن ابى طالب (علیه السلام)، قم، 1424 ق، چاپ دوم، ص 25.
همه علماى اسلام اجماع دارند که «رمى جمرات» یکى از واجبات حج است. ولى سخن در موضوع جمرات است؛ یعنى محلى که سنگ بر آن انداخته مى شود.(1) توضیح این که، تعبیرات علماى اسلام در این مسأله مختلف است و مى توان آنان را به چند گروه تقسیم کرد:
گروه اول: کسانى که با صراحت مى گویند «جمرات» همان قطعه زمین است و سنگ را باید بر آن پرتاب کرد.
گروه دوم: از این هم فراتر رفته و تصریح کرده اند ستونها فقط علامت مى باشند و سنگ زدن به آنها کافى نیست و باید سنگ را بر محلّ اجتماع سنگریزه ها انداخت، آنها حتّى مقدار وسعت آن زمین را نیز با ذراع معین کرده اند.
گروه سوم: کسانى که گفته اند «جمرات»، «مجتمع الحصى» (محلّ اجتماع سنگریزه ها) است.
گروه چهارم: کسانى که سخنى با صراحت نگفته اند ولى تعبیراتى دارند که به دلالت التزامى اشاره روشنى به همان محلّ اجتماع سنگریزه ها دارد؛ مثلا گفته اند: حاجى مى تواند روى یک طرف جمرات بایستد و طرف دیگر را سنگ بزند. حال اگر جمره همان زمین باشد، ایستادن روى یک طرف و زدن طرف دیگر کاملاً ممکن است ولى اگر مراد ستون باشد، هیچ عاقلى بالاى ستون نمى رود تا در یک طرف ستون بایستد و طرف دیگر را سنگ بزند. بعضى نیز تعبیر به «فى الجمرة» (انداختن سنگ در درون جمره) یا «على الجمرة» (انداختن روى جمره) و امثال آن دارند که اشاره خوبى به همان قطعه زمین است.
گروه پنجم: افراد معدودى که قائل به تخییر شده و گفته اند هم مى توان سنگ به اطراف ستونها انداخت و هم مى توان به خود ستونها زد.
پی نوشت:
(1). ذکر این نکته لازم است که اختلاف میان علماى شیعه و اهل سنّت در «احکام حج» بسیار کم است و در «موضوعات حج» تقریبا اختلافى وجود ندارد؛ یعنى در اصل منى، عرفات، مشعر، مقام ابراهیم، جمرات و مانند آن اختلافى وجود ندارد.
منبع: رمى جمرات در گذشته و حال، مکارم شیرازى، ناصر، مدرسة امام على بن ابى طالب (علیه السلام)، قم، 1424 ق، چاپ دوم، ص 25.
