تفاوت جهان بینی «مذهبی» و «مادی»
پرسش :
چه تفاوتی بین جهان بینی «مذهبی» و «ماتریالیست ها» نسبت به جهان آفرینش وجود دارد؟
پاسخ :
«جهان بینى مذهبى» به پیروان خود تعلیم مى دهد که عالَم هستى آن چنان نظام حساب شده اى دارد که اگر پَرِ کاهى از آن کم یا بر آن افزوده شود، کمبود و نقص در آن آشکار خواهد شد، در حقیقت چیزى در آن یافت نمى شود که از قانون عمومى نظام احسن، بر کنار باشد و تصادف هاى حساب نشده و موجودات فاقد نظام، در مجموعه جهان جایى ندارند؛ زیرا این تعلیمات مى گوید: آفریدگار جهان داراى علم و قدرت بى انتهایى است و آفرینش جهان از آن سرچشمه گرفته و سیراب شده است.
کسى که داراى چنین جهان بینى است خود را ملزم مى بیند که در هر موجودى از این جهان به عنوان محصول یک علم و قدرت بزرگ بیندیشد و در ذرّات کائنات دقّت کند، براى یافتن اسرار موجودات تلاش نماید و به هیچ حدّ و مرزى در این زمینه قانع نشود، چرا که علم ما هر چه باشد محدود، و این نظام نتیجه علم نامحدودى است و به این ترتیب شعله عشق به علم و دانش را تا مرحله بى نهایت در وجود او زنده نگاه مى دارد؛ در حالى که یک «ماتریالیست» براى خود الزامى نمى بیند که همه حوادث جهان را حساب شده و اسرارآمیز و داراى نظام بداند؛ زیرا همه چیز را مولود مبدئى مى داند که فاقد علم و دانش است. «انیشتین» یکى از معروفترین دانشمندان معاصر مى گوید: «در میان مغزهاى متفکّر جهان، کسى را نمى توان پیدا کرد، که بالمآل داراى یک ایمان مذهبى نباشد، ایمانى به یک نظام متقن که از عقل کلّى سرچشمه گرفته و همین ایمان است که در تلاش هاى خستگى ناپذیر علمى، به آنان توان مى دهد و الزام مى کند که همواره براى کشف قوانین و روابط منظّم پدیده هاى جهان بیندیشند».(1)
تأثیر این جهان بینى در جنبش هاى علمى، قابل انکار نیست همان طور که نمى توان انکار کرد مذاهب خرافى و استعمارى درست در نقطه مقابل این هدف گام برمى دارند.
پی نوشت:
(1). این، عصاره سخنى است که در کتاب دنیائی که من می بینم، آلبرت انیشتین، مترجم: فریدون سالکى، پیروز، تهران، 1339 شمسی، بی نا، ص 57 آمده است.
منبع: پیدایش مذاهب، مکارم شیرازى، ناصر، مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1384 شمسی، چاپ: اول، ص 178.
«جهان بینى مذهبى» به پیروان خود تعلیم مى دهد که عالَم هستى آن چنان نظام حساب شده اى دارد که اگر پَرِ کاهى از آن کم یا بر آن افزوده شود، کمبود و نقص در آن آشکار خواهد شد، در حقیقت چیزى در آن یافت نمى شود که از قانون عمومى نظام احسن، بر کنار باشد و تصادف هاى حساب نشده و موجودات فاقد نظام، در مجموعه جهان جایى ندارند؛ زیرا این تعلیمات مى گوید: آفریدگار جهان داراى علم و قدرت بى انتهایى است و آفرینش جهان از آن سرچشمه گرفته و سیراب شده است.
کسى که داراى چنین جهان بینى است خود را ملزم مى بیند که در هر موجودى از این جهان به عنوان محصول یک علم و قدرت بزرگ بیندیشد و در ذرّات کائنات دقّت کند، براى یافتن اسرار موجودات تلاش نماید و به هیچ حدّ و مرزى در این زمینه قانع نشود، چرا که علم ما هر چه باشد محدود، و این نظام نتیجه علم نامحدودى است و به این ترتیب شعله عشق به علم و دانش را تا مرحله بى نهایت در وجود او زنده نگاه مى دارد؛ در حالى که یک «ماتریالیست» براى خود الزامى نمى بیند که همه حوادث جهان را حساب شده و اسرارآمیز و داراى نظام بداند؛ زیرا همه چیز را مولود مبدئى مى داند که فاقد علم و دانش است. «انیشتین» یکى از معروفترین دانشمندان معاصر مى گوید: «در میان مغزهاى متفکّر جهان، کسى را نمى توان پیدا کرد، که بالمآل داراى یک ایمان مذهبى نباشد، ایمانى به یک نظام متقن که از عقل کلّى سرچشمه گرفته و همین ایمان است که در تلاش هاى خستگى ناپذیر علمى، به آنان توان مى دهد و الزام مى کند که همواره براى کشف قوانین و روابط منظّم پدیده هاى جهان بیندیشند».(1)
تأثیر این جهان بینى در جنبش هاى علمى، قابل انکار نیست همان طور که نمى توان انکار کرد مذاهب خرافى و استعمارى درست در نقطه مقابل این هدف گام برمى دارند.
پی نوشت:
(1). این، عصاره سخنى است که در کتاب دنیائی که من می بینم، آلبرت انیشتین، مترجم: فریدون سالکى، پیروز، تهران، 1339 شمسی، بی نا، ص 57 آمده است.
منبع: پیدایش مذاهب، مکارم شیرازى، ناصر، مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1384 شمسی، چاپ: اول، ص 178.
