احکام وقف/ اجاره وقف: سوال بیست و یک

پرسش :

‏‏1. قریه ای است موسوم به گاوزن کلا در محلات درون کلای غربی، دارای‏ جمعیتی در حدود صد خانوار که در گذشته از حمام محل مجاور که تقریباً نیم کیلومتر‏‎ ‎‏فاصله دارد و یا از حمام محلات دیگر که دو تا سه کیلومتر فاصله دارد، استفاده‏‎ ‎‏می نمودند. مدتی است به خاطر خرابی حمام محل مجاور، اهالی ناچارند به حمام‏‎ ‎‏محل های مجاور رود بروند. طی مسافت، به خصوص در فصل زمستان برای زنان‏‎ ‎‏باردار مشکل و برای شیخ و شیخه و بیماران، مشکل تر و از این حیث ساکنان قریۀ‏‎ ‎‏مزبوره در زحمت و ناراحت هستند. در نظر گرفته شده در ضلع جنوبی قطعه زمین‏‎ ‎‏موقوفۀ مزروعی ـ شالیزاری به مساحت تقریبی چهارده هزار متر مربع ـ ، که به گاوزن‏‎ ‎‏کلا متصل است، چهارصد متر با رعایت غبطۀ وقف و اجور نسبی سالانه و با موافقت‏‎ ‎‏متولی شرعی و آسایش سکنۀ قریۀ یاد شده، برای حمام و احداث آن تخصیص یابد.‏‎ ‎‏اشکالی دارد یا خیر؟‏ 2. در موقع اجرای صیغۀ وقف که از تاریخ آن نود سال می گذرد، تمام محلات درون کلا فقط یک تکیه‏‎ ‎‏و مسجد بود. و افراد همۀ محلات که در آن وقت شاید از پنجاه خانوار تجاوز نمی کرد از جمله اهالی‏‎ ‎‏گاوزن کلا در این تکیه که واقف درآمد زمین موقوفه را به نحو مقرر در وقف نامه به آن تخصیص داد در‏‎ ‎‏ایّام سوگواری و غیره اجتماع می نمودند. پس از افزایش جمعیت، در گاوزن کلا هم تکیه ای احداث شد‏‎ ‎‏و اهالی این محل که سابقاً در تکیۀ قدیمی درون کلا شرکت و به سوگ می نشستند. اکنون آن ها و یا‏‎ ‎‏اعقابشان در تکیۀ مستحدثه در مواقع عزاداری جمع شده و به سوگ می نشینند. آیا می توان از درآمد‏‎ ‎‏زمین مورد بحث، در ایام سوگواری به تکیۀ احداثی داد یا خیر؟‏ 3. راه مواصلاتی و ارتباطی بین درون کلای غربی و محلات دیگر و قریۀ گاوزن کلا در قدیم وجود‏‎ ‎‏داشته و دارد. اهالی و وسایل نقلیه موتوری و مواشی و دوابّ و غیره از این راه استفاده نموده و عبور و‏‎ ‎‏مرور می نمایند. ضمناً در گذشته مردم دو محل از حاشیۀ بی روح زمین موقوفۀ مذکوره که حد فاصل دو‏‎ ‎‏قریه بوده ـ از لحاظ نزدیکی ـ رفت و آمد می نمودند. حال می خواهند (با وجود جاده و راه قدیمی‏‎ ‎‏موجود که مورد استفاده بوده و هست) آن را وسعت داده و در زمین زرعی موقوفه یاد شده راه و‏ جاده ای که وسایط نقلیه موتوری نیز از آن عبور نماید احداث نمایند، آیا احداث جاده در آن جایز و‏‎ ‎‏عبور و مرور افراد از راه احداثی اشکال دارد یا خیر؟ حکم مسأله چیست؟‏

پاسخ :

پاسخ سوال 1:

‏‏بسمه تعالی، اگر منافاتی با جهت وقف ندارد از متولی شرعی برای ساختن‏‎ ‎‏حمام اجاره کنند و اجرت آن در جهت وقف صرف شود.‏

پاسخ سوال 2:

‏‏بسمه تعالی، باید عواید وقف در همان تکیه ای که برای آن وقف شده مصرف شود.‏

پاسخ سوال 3:

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، جلد 7، ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران، 1392 ش.