عزاداری موجب حفظ مکتب اهل بیت علیهم السلام

پرسش :

گریه و عزاداری برای امام حسین (علیه السلام) تا چه حدّی در حفظ مکتب اهل بیت (علیهم السلام) موثّر بوده است؟

پاسخ :
به اعتراف دوست و دشمن، مجالس عزاى امام حسین(علیه السلام) عامل فوق العاده نیرومندى براى بیدارى مردم است و راه و رسمى است که آن حضرت آن را به پیروان خود آموخته تا ضامن تداوم و بقاى اسلام باشد.

اهمّیّت برپایى این مجالس و رمز تأکید ائمّه اطهار(علیهم السلام) بر حفظ آن، آنگاه روشن تر مى شود که ملاحظه کنیم شیعیان در عصر صدور این روایات به شدّت در انزوا به سر مى بردند و تحت فشارهاى گوناگون حکومت امویان و عبّاسیان چنان گرفتار بودند که قدرت بر انجام کوچکترین فعّالیّت و حرکت سیاسى و اجتماعى نداشتند و چیزى نمانده بود که به کلّى منقرض شوند ولى مجالس عزاى امام حسین(علیه السلام) آنان را نجات داد و در پناه آن، تشکّل و انسجام تازه اى یافتند و به صورت قدرتى چشمگیر در صحنه جامعه اسلامى ظاهر شده و باقى ماندند.

به همین دلیل، از برپایى این مجالس در روایات به عنوان «احیاى امر اهل بیت(علیهم السلام)» تعبیر شده است. امام صادق(علیه السلام) در مورد این گونه مجالس فرمودند: «إِنَّ تِلْکَ الْمـَجالِسَ أُحِبُّها فَأَحْیُوا أمْرَنا»; (این گونه مجالس (شما) را دوست دارم، از این طریق مکتب ما را زنده بدارید!).(1)

امام خمینى(قدس سره) بنیانگذار نظام جمهورى اسلامى در تعبیر جامعى مى فرماید:
«همه ما باید بدانیم که آنچه موجب وحدت بین مسلمین است، این مراسم سیاسى، مراسم عزادارى ائمّه اطهار(علیهم السلام) به ویژه سیّد مظلومان و سرور شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام) است که حافظ ملّیّت مسلمین به ویژه شیعیان ائمّه اثنى عشر ـ علیهم صلوات اللّه و سلّم ـ مى باشد».(2)

«ژوزف فرانسوى» در کتاب «اسلام و مسلمانان» ضمن اشاره به اندک بودن شمار شیعیان در قرون اوّلیّه اسلام، به خاطر عدم دسترسى آنان به حکومت، و ظلم و ستم حاکمان بر آنان و قتل و غارت اموالشان در تحلیل جالبى مى نویسد:  «یکى از امامان شیعه، آنان را دستور تقیّه داد تا جانشان از گزند بیگانگان محفوظ باشد و همین امر باعث شد که شیعیان کم کم قدرت پیدا کنند و این بار دشمن بهانه اى نیافت تا به واسطه آن شیعیان را بکشد و اموالشان را غارت نماید. شیعیان مجالس و محافل مخفیانه اى را تشکیل دادند و بر مصائب حسین(علیه السلام) گریه مى کردند. این عاطفه و توجّه قلبى در دلهاى شیعیان استحکام یافت و کم کم زیاد شد و پیشرفت کردند... بزرگترین عامل این پیشرفت برپا کردن عزادارى حسین(علیه السلام) مى باشد که دیگران را به سوى مذهب شیعه دعوت مى کند... هر یک از شیعیان در حقیقت مردم را به سوى مذهب خود مى خوانند بى آن که مسلمانان دیگر متوجّه بشوند. بلکه خود شیعیان هم (شاید) به فایده اى که در این کارهایشان وجود دارد متوجّه نیستند و گمان مى کنند تنها ثواب اخروى کسب مى کنند».(3)

«ماربین» مورّخ آلمانى نیز در کتاب «سیاست اسلامى» مى گوید: «من معتقدم رمز بقا و پیشرفت اسلام و تکامل مسلمانان به سبب شهید شدن حسین(علیه السلام) و آن رویدادهاى غم انگیز مى باشد و یقین دارم که سیاست عاقلانه مسلمانان و اجراى برنامه هاى زندگى ساز آنان به واسطه عزادارى حسین(علیه السلام) بوده است».(4)

پی‌نوشت‌ها:
(1). وسائل الشیعة، ج 10، ص 391-392، ح 2.
(2). وصیّت نامه الهى ـ سیاسى امام خمینى(قدس سره) ـ صحیفه نور، ج 21، ص 173.
(3). به نقل از فلسفه شهادت و عزادارى حسین بن على(علیه السلام)، علاّمه سید عبدالحسین شرف الدین، ترجمه على صحت، ص 92.
(4). فلسفه شهادت و عزادارى حسین بن على(علیه السلام)، ص 109.

منبع: عاشورا ریشه‏ ها، انگیزه‏ ها، رویدادها، پیامدها، سعید داودی ومهدی رستم نژاد،(زیر نظر آیت الله العظمى ناصر مکارم شیرازى)، انتشارات امام على بن ابى طالب علیه السلام‏ ، قم‏ ، 1388 ش‏، ص 72.