امکان حفر چاه در روز عاشورا
پرسش :
آیا در روز عاشورا اصحاب امام حسین(علیه السلام) با حفر چاه امکان دسترسی به آب را نداشتند؟
پاسخ :
پلیدترین و ناجوانمردانه ترین حربه یزیدیان در برابر امام حسین(ع) محروم کردن اردوگاه امام، از عنصر ضروری حیات یعنی آب بوده است. آن حضرت (ع)، برای رفع این مشکل اقدامات زیادی انجام دادند که بسیار مؤثر واقع شد. یکی از این اقدامات حفر چاه بود که امام حسین (ع) و اصحاب نیز از این شیوه استفاده کردند به نحوی که دشمن از این امر مطلع شد و از آن به شدت جلو گیری کرد!.
روشن است که نهضت امام حسین(ع) در شرایطی ایجاد شد که قدرت در دست امویانی بود که در تحریف حقایق مشهور و معروف بودند به همین دلیل نهضت کربلا دچار یک توطئه کم نظیر تبلیغاتی شد. همینطور در روزگار بنی عباس؛ زیرا آنان نیز همان سیاست بنی امیه را دنبال می کردند بلکه در بعضی موارد آنان با علوی ها با شدت و قساوت بیشتری برخورد می کردند . به همین جهت بسیاری از وقایع نهضت امام حسین(ع) بویژه جزئیات آن بر ما پوشیده مانده است.
روشن است که نهضت امام حسین (ع) در فاصله زمانی طولانی قبل از روز عاشورا شروع شد. از زمانی که کاروان از مدینه منوره حرکت و با عبور از منزلگاه های متعددی به مکه رسید و سپس از آنجا به سوی عراق خارج شده و بعد از طی منازلی در کربلا مستقر شدند، اما ما وقتی به تاریخ نهضت مراجعه می کنیم گزارش قابل توجهی از حوادث و وقایع مسیر حرکت نمی یابیم بلکه بسیاری از وقایعی که در روز عاشورا اتفاق افتاده مخفی مانده است. یکی از این وقایع مسأله عطش امام حسین و اصحاب ایشان است. بله در منابع متعدد حدیثی و در کتب زیارات و تاریخ با سند صحیح و قابل اعتماد، اصل مسأله عطش امام حسین(ع) و اینکه آن حضرت با لب تشنه به شهادت رسیدند، آمده است که به بعضی از این موارد اشاره می کنیم:
۱ – علامه نوری و علامه مجلسی روایت کرده اند: حسین بن علی(ع) و اهل بیت و اصحاب ایشان مظلومانه و در حالی که جسم و جانشان، مقهور و مورد ستم قرار گرفته بود و با لب تشنه به قتل رسیدند. [۱]
۲ – صاحب مستدرک الوسائل از امام محمد باقر (ع) روایت کرده است که فرمود: “حضرت حسین علیه السّلام که صاحب کربلاء است در حالى که مظلوم و اندوهگین و تشنه و غصهدار بود شهید شد.” [۲]
۳ – علامه مجلسی روایت کرده است که جبرئیل وقایعی را که بر امام حسین (ع) اتفاق می افتد برای حضرت آدم (ع) نقل کرد از جمله این که : این پسر تو دچار یک مصیبتى خواهد شد که مصائب دیگر در مقابل آن کوچک خواهند بود: حضرت آدم فرمود: چه مصیبتى؟ جبرئیل گفت: حسین در حالى شهید مىشود که عطشان، غریب، تنها، بىیاور و بىمعین خواهد بود.” [۳]
علاوه بر روایاتی که ذکر شد روایات زیاد دیگری نیز وجود دارد [۴] که قضیه عطش امام حسین (ع) را برای ما مسلم می کند، اما بسیاری از جزئیات آن بر ما مجهول است در باره این که برای تهیه آب اقدام به حفر جاه کردند یا نه روایاتی وجود دارد که به آنها اشاره می کنیم:
۱ – بنا به نقل برخی از روایات “… امام کلنگی برداشت و پشت خیام زنان به فاصله نه گام به طرف جنوب زمین را کند آبی گوارا بیرون آمد و آن حضرت و همراهان همه آب آشامیدند و مشک ها را پر کردند … . [۵]
ممکن است با توجه به نزدیکی کربلا به رود خانه فرات و بالا بودن سطح آب اصحاب نیز از این شیوه استفاده کرده باشند ولی این امر موجب گردید که دشمن از این امر مطلع شود و از آن به شدت جلو گیری کند!.
۲ – در تاریخ آمده است: “چون این خبر به عبیدالله زیاد رسید در ضمن نامه ای به عمرسعد، از او خواست که نگذارند اهل بیت امام حسین (ع) به آبی دست پیدا کنند و در نامه اش نوشت: به من چنان رسانیده اند که حسین (ع) و یاران او چاه ها حفر کرده و آب بر می دارند، به همین جهت امکان هیچ شکستی برای ایشان نیست، چون بر مضمون نامه مطلع شوی باید که حسین بن علی (ع) و یاران او را از کندن چاه منع کنی و نگذاری که دنبال آب بگردند. [۶]
۳ – از مناقب نقل شده که اهل بیت امام حسین (ع) در سه شبانه روزی که از آب ممنوع بودند، گاهی برای استعمال آب غیر شرب چاه حفر می کردند که دشمنان آنرا پر کردند (ممکن است آب چنین چاهایی با عمق بسیار کم مناسب نوشیدن نبوده است)، و گاهی حضرت ابوالفضل (ع) شجاعانه محاصره شریعه فرات را شکسته و آب می آوردند. در شب عاشورا، حضرت علی اکبر (ع) با ۵۰ نفر به شریعه رفت و آب آورد ولی از صبح عاشورا دیگر ممکن نشد که آبی به حرم امام حسین (ع) [۷] برسد که هدف دشمن هم این بود که اهل بیت (ع) بر اثر شدت تشنگی از پا درآیند چرا که از شجاعت آنان با خبر بوده و می دانستند که اگر تشنگی بر آنان اثر نگذارد، هرگز قادر بر غلبه بر اهل بیت (ع) نیستند و در نهایت هم با این حربه غیر انسانی توان جسمی لشکریان امام حسین را گرفته و آنان را به شهادت رساندند [۸].
پی‌نوشت‌ها:
[۱] مستدرکالوسائل ج : ۱۰ ص : ۲۳۸، بحارالأنوار ج : ۹۸ ص : ۲۷ .
[۲] مستدرکالوسائل ج : ۱۰ ص : ۲۴۰.
[۳] بحارالأنوار ج : ۴۴ ص : ۲۴۶.
[۴] بحارالأنوار ج : ۴۴ ص : ۲۴۶٫، بحارالأنوار ج : ۹۸ ص : ۴۶، کامل الزیارات الباب الثامن و الأربعون کیف یحب أن یکون زائر الحسین بن علی ص ۱۳۱٫، ثوابالأعمال ص : ۸۹٫، بحارالأنوار ج : ۴۴ ص : ۳۰۴،الکافی ج : ۶ ص : ۳۹۲، کاملالزیارات ص : ۱۰۷٫، دیوان دعبل الخزاعی ، القصیده التائیه.
[۵] مدینه المعاجز، الباب الثالث فی معاجز الامام ابی عبدالله الحسین (ع)، ص ۲۴۵.
[۶] الفتوح، ابومحمد احمد بن علی اعثم کوفی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۷۲، بخش دوم، فصل ششم امام حسین (ع)، یزید، قیام، ص ۸۹۳.
[۷] منتهی الآمال، شیخ عباس قمی (ره)، انتشارات بهزاد، چاپ دوم، ۱۳۸۱، باب پنجم، مقصد سوم، فصل اول، ص ۴۲۷، حاشیه.
[۸] نک: زندگانی امام حسین (ع)، سید هاشم رسولی محلاتی، چاپ چهارم، نقد نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۸، ص ۳۸۷.
منبع: اسلام کوئست
پلیدترین و ناجوانمردانه ترین حربه یزیدیان در برابر امام حسین(ع) محروم کردن اردوگاه امام، از عنصر ضروری حیات یعنی آب بوده است. آن حضرت (ع)، برای رفع این مشکل اقدامات زیادی انجام دادند که بسیار مؤثر واقع شد. یکی از این اقدامات حفر چاه بود که امام حسین (ع) و اصحاب نیز از این شیوه استفاده کردند به نحوی که دشمن از این امر مطلع شد و از آن به شدت جلو گیری کرد!.
روشن است که نهضت امام حسین(ع) در شرایطی ایجاد شد که قدرت در دست امویانی بود که در تحریف حقایق مشهور و معروف بودند به همین دلیل نهضت کربلا دچار یک توطئه کم نظیر تبلیغاتی شد. همینطور در روزگار بنی عباس؛ زیرا آنان نیز همان سیاست بنی امیه را دنبال می کردند بلکه در بعضی موارد آنان با علوی ها با شدت و قساوت بیشتری برخورد می کردند . به همین جهت بسیاری از وقایع نهضت امام حسین(ع) بویژه جزئیات آن بر ما پوشیده مانده است.
روشن است که نهضت امام حسین (ع) در فاصله زمانی طولانی قبل از روز عاشورا شروع شد. از زمانی که کاروان از مدینه منوره حرکت و با عبور از منزلگاه های متعددی به مکه رسید و سپس از آنجا به سوی عراق خارج شده و بعد از طی منازلی در کربلا مستقر شدند، اما ما وقتی به تاریخ نهضت مراجعه می کنیم گزارش قابل توجهی از حوادث و وقایع مسیر حرکت نمی یابیم بلکه بسیاری از وقایعی که در روز عاشورا اتفاق افتاده مخفی مانده است. یکی از این وقایع مسأله عطش امام حسین و اصحاب ایشان است. بله در منابع متعدد حدیثی و در کتب زیارات و تاریخ با سند صحیح و قابل اعتماد، اصل مسأله عطش امام حسین(ع) و اینکه آن حضرت با لب تشنه به شهادت رسیدند، آمده است که به بعضی از این موارد اشاره می کنیم:
۱ – علامه نوری و علامه مجلسی روایت کرده اند: حسین بن علی(ع) و اهل بیت و اصحاب ایشان مظلومانه و در حالی که جسم و جانشان، مقهور و مورد ستم قرار گرفته بود و با لب تشنه به قتل رسیدند. [۱]
۲ – صاحب مستدرک الوسائل از امام محمد باقر (ع) روایت کرده است که فرمود: “حضرت حسین علیه السّلام که صاحب کربلاء است در حالى که مظلوم و اندوهگین و تشنه و غصهدار بود شهید شد.” [۲]
۳ – علامه مجلسی روایت کرده است که جبرئیل وقایعی را که بر امام حسین (ع) اتفاق می افتد برای حضرت آدم (ع) نقل کرد از جمله این که : این پسر تو دچار یک مصیبتى خواهد شد که مصائب دیگر در مقابل آن کوچک خواهند بود: حضرت آدم فرمود: چه مصیبتى؟ جبرئیل گفت: حسین در حالى شهید مىشود که عطشان، غریب، تنها، بىیاور و بىمعین خواهد بود.” [۳]
علاوه بر روایاتی که ذکر شد روایات زیاد دیگری نیز وجود دارد [۴] که قضیه عطش امام حسین (ع) را برای ما مسلم می کند، اما بسیاری از جزئیات آن بر ما مجهول است در باره این که برای تهیه آب اقدام به حفر جاه کردند یا نه روایاتی وجود دارد که به آنها اشاره می کنیم:
۱ – بنا به نقل برخی از روایات “… امام کلنگی برداشت و پشت خیام زنان به فاصله نه گام به طرف جنوب زمین را کند آبی گوارا بیرون آمد و آن حضرت و همراهان همه آب آشامیدند و مشک ها را پر کردند … . [۵]
ممکن است با توجه به نزدیکی کربلا به رود خانه فرات و بالا بودن سطح آب اصحاب نیز از این شیوه استفاده کرده باشند ولی این امر موجب گردید که دشمن از این امر مطلع شود و از آن به شدت جلو گیری کند!.
۲ – در تاریخ آمده است: “چون این خبر به عبیدالله زیاد رسید در ضمن نامه ای به عمرسعد، از او خواست که نگذارند اهل بیت امام حسین (ع) به آبی دست پیدا کنند و در نامه اش نوشت: به من چنان رسانیده اند که حسین (ع) و یاران او چاه ها حفر کرده و آب بر می دارند، به همین جهت امکان هیچ شکستی برای ایشان نیست، چون بر مضمون نامه مطلع شوی باید که حسین بن علی (ع) و یاران او را از کندن چاه منع کنی و نگذاری که دنبال آب بگردند. [۶]
۳ – از مناقب نقل شده که اهل بیت امام حسین (ع) در سه شبانه روزی که از آب ممنوع بودند، گاهی برای استعمال آب غیر شرب چاه حفر می کردند که دشمنان آنرا پر کردند (ممکن است آب چنین چاهایی با عمق بسیار کم مناسب نوشیدن نبوده است)، و گاهی حضرت ابوالفضل (ع) شجاعانه محاصره شریعه فرات را شکسته و آب می آوردند. در شب عاشورا، حضرت علی اکبر (ع) با ۵۰ نفر به شریعه رفت و آب آورد ولی از صبح عاشورا دیگر ممکن نشد که آبی به حرم امام حسین (ع) [۷] برسد که هدف دشمن هم این بود که اهل بیت (ع) بر اثر شدت تشنگی از پا درآیند چرا که از شجاعت آنان با خبر بوده و می دانستند که اگر تشنگی بر آنان اثر نگذارد، هرگز قادر بر غلبه بر اهل بیت (ع) نیستند و در نهایت هم با این حربه غیر انسانی توان جسمی لشکریان امام حسین را گرفته و آنان را به شهادت رساندند [۸].
پی‌نوشت‌ها:
[۱] مستدرکالوسائل ج : ۱۰ ص : ۲۳۸، بحارالأنوار ج : ۹۸ ص : ۲۷ .
[۲] مستدرکالوسائل ج : ۱۰ ص : ۲۴۰.
[۳] بحارالأنوار ج : ۴۴ ص : ۲۴۶.
[۴] بحارالأنوار ج : ۴۴ ص : ۲۴۶٫، بحارالأنوار ج : ۹۸ ص : ۴۶، کامل الزیارات الباب الثامن و الأربعون کیف یحب أن یکون زائر الحسین بن علی ص ۱۳۱٫، ثوابالأعمال ص : ۸۹٫، بحارالأنوار ج : ۴۴ ص : ۳۰۴،الکافی ج : ۶ ص : ۳۹۲، کاملالزیارات ص : ۱۰۷٫، دیوان دعبل الخزاعی ، القصیده التائیه.
[۵] مدینه المعاجز، الباب الثالث فی معاجز الامام ابی عبدالله الحسین (ع)، ص ۲۴۵.
[۶] الفتوح، ابومحمد احمد بن علی اعثم کوفی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۷۲، بخش دوم، فصل ششم امام حسین (ع)، یزید، قیام، ص ۸۹۳.
[۷] منتهی الآمال، شیخ عباس قمی (ره)، انتشارات بهزاد، چاپ دوم، ۱۳۸۱، باب پنجم، مقصد سوم، فصل اول، ص ۴۲۷، حاشیه.
[۸] نک: زندگانی امام حسین (ع)، سید هاشم رسولی محلاتی، چاپ چهارم، نقد نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۸، ص ۳۸۷.
منبع: اسلام کوئست
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
