سیمای سوره مسد

پرسش :

ویژگی ها، اهداف و محتوای سوره مسد چیست؟

پاسخ :
نام ها: نام های این سوره عبارتند از: «مَسَد» به معنای ریسمانی از لیف خرما و «تبَّت» به معنای زیانکار و هلاکت بار و «لَهَب» به معنای شعله آتش و «اَبولَهب» که نام یکی از مشرکان و دشمنان سرسخت اسلام است. همه این اسامی از آیات این سوره گرفته شده است.

شمارگان: دارای 5 آیه و 20 کلمه و 77 حرف است.

نزول: سوره مَسَد در مکه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرود آمد. این سوره بعد از سوره مدّثّر و قبل از تکویر به عنوان پنجمین سوره قرآن بر پیامبر صلی الله علیه و آله فرود آمده است. اما در چینش کنونی قرآن صد و یازدهمین سوره بشمار می آید.

فضایل: در حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله حکایت شده که: «هر کس سوره مَسَد را بخواند من امید دارم که خدا او را با ابولهب در یک خانه جمع نکند. (و در دوزخ همنشین او نشود.)»(1)

البته اینگونه نتایج برای کسانی است که این سوره را بخوانند و در راستای محتوای آن حرکت کنند یعنی از خط ابولهب ها و دشمنان اسلام فاصله بگیرند.

ویژگی: خصوصیت سوره مَسَد آن است که بر خلاف روش معمولی قرآن که از دشمنان اسلام نام نمی برد در این سوره از ابولهب صریحاً نام برده شده و به او نفرین شده است، چرا که او از دشمنان لجوج اسلام بود که پیامبر صلی الله علیه و آله را بسیار آزار داد.

اهداف: هدف اصلی این سوره هشدار به دشمنان اسلام است که فرجام عذاب آلودی دارند.

مطالب: مهمترین مطالب این سوره عبارتند از:
1. حمله شدید و نفرین به یکی از دشمنان سرسخت اسلام یعنی ابولهب. (آیه 1)
2. پیشگویی فرجام عذاب آلود و کفرآمیز ابولهب و همسرش. (آیات 3-5)
3. اعلام اینکه مال و ثروت در آخرت مایه نجات کافران نخواهد بود. (آیه 2)
4. اشاره ای به سرگذشت همسر ابولهب. (آیات 4 و 5)

پی‌نوشت‌:
(1) مجمع البیان، ج 10، ص 558.

منبع: سیمای سوره های قرآن (برگرفته از تفسیر قرآن مهر)، محمدعلی رضایی اصفهانی، انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1389 ش.