پرسش :
نصب فقها از سوي امام زمان (عج) چگونه است؛ آيا خود ايشان با دليل لفظي نصب فرمودهاند يا به دليل عقلي ثابت ميشود كه فقها منصوب ايشانند؟
پاسخ :
يك وقت است كه با دليل نقلي ولايت فقيه را ثابت ميكنيم؛ در اين حالت، خودشان اجازه دادهاند و نصب فرمودهاند. اگر مقبوله عمر بن حنظله تام بود، اگر چه سخن امام صادق (عليهالسلام) است، ولي سخن امام زمان (عج) نيز هست. بيان لطيفي فقهاي ما در اين زمينه دارند. مرحوم صاحب جواهر (رض) ميفرمايد: «لأنّ كلامهم جميعاً بمنزلة كلام واحد يفسّر بعضه بعضاً»(1)؛ يعني مجموعه سخنان امامان معصوم (عليهالسلام)، مانند كلام واحدي است كه اجزاء آن، با يكديگر هماهنگ ميباشند و هر يك، ديگري را تفسير ميكند. در بعضي نصوص نيز نقل شده كه از امام صادق (عليهالسلام) سؤال كردند كه اگر ما چيزي را از شما شنيديم، آيا ميتوانيم اين سخن را به آباء و اجداد گراميتان نسبت بدهيم و بگوئيم آنان چنين گفتهاند؟ آن حضرت فرمود: آري(2). بنابراين، اگر كسي خواست ولايت فقيه را به كمك دليل نقلي اثبات كند، ميشود گفت كه حضرت وليّ عصر (عج)، فقيهان را منصوب كردهاند؛ ولي اگر بخواهيم با دليل عقلي اثبات كنيم، چه از طريق قاعده حكمت باشد و چه از طريق قاعده لطف، چون اراده حتميِ الهي در آن است، اراده معصومين (عليهمالسلام) نيز كه تابع اراده الهي است، در آن خواهد بود.
(1) جواهرالكلام؛ ج 26، ص 67 (با اندكي توضيح).
(2) وسائل؛ ج 27، ص 104، ح 86.
مأخذ: ( آیةالله جوادی آملی ، ولايت فقيه، ص 396)
يك وقت است كه با دليل نقلي ولايت فقيه را ثابت ميكنيم؛ در اين حالت، خودشان اجازه دادهاند و نصب فرمودهاند. اگر مقبوله عمر بن حنظله تام بود، اگر چه سخن امام صادق (عليهالسلام) است، ولي سخن امام زمان (عج) نيز هست. بيان لطيفي فقهاي ما در اين زمينه دارند. مرحوم صاحب جواهر (رض) ميفرمايد: «لأنّ كلامهم جميعاً بمنزلة كلام واحد يفسّر بعضه بعضاً»(1)؛ يعني مجموعه سخنان امامان معصوم (عليهالسلام)، مانند كلام واحدي است كه اجزاء آن، با يكديگر هماهنگ ميباشند و هر يك، ديگري را تفسير ميكند. در بعضي نصوص نيز نقل شده كه از امام صادق (عليهالسلام) سؤال كردند كه اگر ما چيزي را از شما شنيديم، آيا ميتوانيم اين سخن را به آباء و اجداد گراميتان نسبت بدهيم و بگوئيم آنان چنين گفتهاند؟ آن حضرت فرمود: آري(2). بنابراين، اگر كسي خواست ولايت فقيه را به كمك دليل نقلي اثبات كند، ميشود گفت كه حضرت وليّ عصر (عج)، فقيهان را منصوب كردهاند؛ ولي اگر بخواهيم با دليل عقلي اثبات كنيم، چه از طريق قاعده حكمت باشد و چه از طريق قاعده لطف، چون اراده حتميِ الهي در آن است، اراده معصومين (عليهمالسلام) نيز كه تابع اراده الهي است، در آن خواهد بود.
(1) جواهرالكلام؛ ج 26، ص 67 (با اندكي توضيح).
(2) وسائل؛ ج 27، ص 104، ح 86.
مأخذ: ( آیةالله جوادی آملی ، ولايت فقيه، ص 396)