پرسش :

چه فرقي بين سني و سني ناصبي و ناصبي وجود دارد و كدام بدتر و در حد كافر است؟

پاسخ :
براي آگاهي از فرق بين سني و سني ناصبي و ناصبي لازم است هر كدام را جداگانه تعريف كنيم:
سني و اهل سنت به كسي گفته مي شود كه خود را پيرو سنت پيامبر گرامي اسلام(صلي الله عليه وآله)، صحابه و خلفاء راشدين بداند، كلمه «سنت» برگرفته از كلام نبي گرامي اسلام است كه فرموده: به سنّت من عمل كنيد[1] و منظور از آن قول يا عمل و يا سكوت آن حضرت در مقابل عمل ديگري (تقرير) مي باشد. البته اهل سنت در مقام عمل قول برخي افراد، همچون عمر را بر سنت پيامبر ترجيح مي دهند. مانند مسأله متعه و نماز تراويح و...
اهل سنّت از جهت احكام عملي به حنفيه، مالكيه، شافعيه و حنبليه تقسيم مي شوند. و از نظر اصول عقايد به اشاعره، معتزله، خوارج و... معتزله تقريباً منقرض شده اند، اكثر اهل سنت از اشاعره و ما تريديه مي باشند[2]، اما خوارج داراي فرقه هاي مختلفي بوده اند از جمله :
1- محكّمه 2- ازارقه 3- نجدات 4- اباضيه 5- بيهسيه 6- عجارده 7- ثعالبه 8- صُفريه.
اكثر اين فرقه ها، معتقد بودند كه حضرت امام علي(عليه السلام) كافر است و همچنين عثمان، عمروعاص، ابوموسي اشعري و عده اي ديگر، و همچنين كسي كه گناه كند كافر است.[3] [4].
به كساني كه دشمني و بغض حضرت امام علي(عليه السلام) داشته، و آن را اظهار مي كرده اند، ناصبي گويند. اگر به صورت فرقه اي باشند، از خوارج محسوب مي شوند، اما از غير خوارج بصورت فرقه اي ناصبي نداريم، مگر به صورت فردي.
اكثر اين فرقه هاي خوارج از بين رفته اند و تنها فرقه اباضيه از آنها موجود هستند كه بيشتر در كشور عمان زندگي مي كنند، همچنين در زنگبارِ تانزانيا، صحراي بزرگ آفريقا، غرب پايتخت الجزائر وجود دارند كه معتدل ترين فرقه خوارج هستند[5] اين گروه ادعا مي كنند كه دوست دار حضرت امام علي(عليه السلام) و حتي دشمن معاويه هستند، و چون معتقد به قيام و خروج امام با شمشير اند، خوارج خوانده شده اند.[6]
يك دسته از مسلمانان «سني» هستند صورت فردي و عقيده شخصي است كه او را سني ناصبي و يا ناصبي (بدون پيشوند سني) مي گويند. چنين افرادي، هر چند از نظر ظاهري مسلمان به حساب مي آيند، اما در حقيقت و بر طبق احاديث اهل بيت(عليهم السلام) بدترين خلق و در حدّ كفر و بلكه بدتر از هر كافري مي باشند، زيرا علاوه بر دلايل متقن از قرآن و روايات اهل بيت (ع) راجع به جايگاه و عظمت اهل بيت(ع) حتي و بعضي از علماء اهل سنت حب و بغض عترت طاهره را مفتاح بهشت و دوزخ و علامت ايمان و كفر دانسته اند. از جمله امام احمد ثعلبي كه از بزرگان اهل سنت است در تفسير خود ذيل آيه مودت (قل لا اسئلكم عليه اجراً الاّ المودّة في القربي) آورده كه محبت و مودّت اهل بيت طهارت از اصول دين و اركان اسلام است و هركس خلاف اين عقيده داشته باشد كافر و از دين اسلام خارج و ناصبي مي باشد.
دليل بر اين مطلب روايتي است كه رسول اكرم(صلي الله عليه وآله) فرموده و خود علماء اهل سنت آن را نقل كرده اند،[7] از جمله اين روايت است كه: (من مات علي حب آل محمد مات شهيداً الا و من مات علي حب آل محمد مات مغفوراً له الا و من مات علي حب آل محمد مات تائباً... الا و من مات علي بغض آل محمد جاء يوم القيامة مكتوباً بين عينيه آيس من رحمة الله الا و من مات علي بغض آل محمد مات كافراً و من مات علي بغض آل محمد لم يشمّ رائحة الجنة) «يعني آگاه باشيد كسي كه بميرد بر دوستي آل محمد شهيد مرده است و توبه كننده از گناه و آمرزيده شده (البته اينجا توضيحي دارد كه مجالش نيست)... آگاه باشيد و كسي كه بميرد بر دشمني آل محمد، روز قيامت بين دو چشم او نوشته شده است، از رحمت خدا نااميد است. آگاه باشيد و كسي كه بميرد بر دشمني آل محمد كافر مرده است، آگاه باشيد و كسي كه بميرد بر دشمني آل محمد، استشمام نمي كند بوي بهشت را[8]»


[1]. مشكور، محمدجواد، موسوعة الفرِ الاسلاميه، بيروت، مجمع البحوث الاسلامية للدرسات و النشر، چاپ اول، 1415 هـ ، 1995 م، ص290.
[2]. سبحاني جعفر، الملل و النحال، مركز مديريت حوزه علميه قم، چاپ سوم، 1408 ه‍. ق، ماده خرج، ج2، ص585.
[3]. رباني گلپايگاني، علي بحوث في تاريخ الكلام الاسلامي (جزوه آموزش موسسه امام صادق)، شماره 2، ص3.
[4]. محدث قمي، شيخ عباس، سفينه البحار، انتشارات اسوه چاپ اول، 1414 ه‍. ق ماده خرج، ج2 ص585.
[5]. رباني گلپايگاني، علي، بحوث في تاريخ الكلام الاسلامي، شماره 2، ص7.
[6]. معرفت، محمدهادي، طبق سؤال شفاهي كه از ايشان پرسيدم.
[7]. امام فخر رازي، تفسير كبير، ذيل آيه مودت از صاحب كشاف (زمخشري) و ثعلبي در تفسير خود.
[8]. شيرازي، سلطان الواعظين، شبهاي پيشاور، ص 66، دارالكتب الاسلاميه، چاپ 29، سال 1362 و محدث قمي، شيخ عباس، سفينة البحار، ج 2، ص 19، انتشارات اسوه، چاپ اول، 1414 ه‍ق، ماده حبب.
( اندیشه قم )