پرسش :
درباره اهمیت اعتکاف و چگونگی آن توضیح دهید؟
پاسخ :
«و عهدنا إلی إبراهیم و إسماعیل أن طهرا بیتی للطائفین و العاکفین و الرکع السجود»؛ و «و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید.»
اعتکاف، در لغت به معنای توقف در جایی است و در اصطلاح فقه، عبارت است از: «ماندن حداقل سه روز در مسجد، به قصد عبادت خداوند، با شرایطی خاص».
مراسم اعتکاف، به زمان حضرت ابراهیم (ع) بر می گردد و بعد از او در بعضی از شریعت ها و در زندگی برخی از صالحان- از جمله حضرت مریم و زکریا- به چشم می خورد. با ظهور دین اسلام این امر، شکل تازه ای به خود گرفت و در میان مسلمانان به عنوان یک عبادت مستحب با آداب و شرایط خاص، رایج شد.
اعتکاف عبادتی است که استحاب و فضیلت فراوان دارد و صفای خاصی به روح و جان می بخشد. پیامبر اسلام (ص) همه ساله در ماه رمضان- به ویژه دهه ی آخر آن- اعتکاف می کرد و دستور می داد رختخوابش را برچینند و چادری در مسجد بر پا کنند و همیشه می فرمود: «ده روز اعتکاف در ماه رمضان، برابر با دو حج و دو عمره است».
اعتکاف حکمت ها و فواید فراوانی دارد که بخشی از آنها عبارت است از:
الف- ایجاد زمینه مناسب برای اندیشه و تفکر و خردورزی؛
ب- فراهم آمدن زمینه توبه و بازگشت؛
ج- فراهم شدن فرصت نیایش، نماز و تلاوت قرآن؛
د- به وجود آمدن دوره ای کوتاه برای محاسبه نفس و خودسازی که حداقل سه روز طول می کشد و انسان را از حاکمیت غریزه ها، عادت ها و اشتغالات معمول زندگی آزاد می سازد.
در زمینه اعتکاف توجه به چند امر ضروری می نماید:
1- اصل اعتکاف مستحب است؛ ولی گاهی به واسطه ی نذر، عهد، قسم و مانند آن واجب می شود.
2- اعتکاف باید در یکی از مساجد چهارگانه و یا در مسجد جامع شهر باشد و در غیر آن صحیح نیست.
3- حداقل اعتکاف سه روز است و کمتر از آن صحیح نیست؛ ولی بیش از آن اشکال ندارد.
4- این عبادت را می توان به نیابت از مردگان انجام داد.
5- اعتکاف زمان خاصی ندارد و در هر زمان که روزه صحیح باشد، اعتکاف نیز صحیح است. بنابراین کسی که نمی تواند روزه بگیرد (مانند مسافر، مریض، حائض و کسی که به عمد روزه گیرد)؛ اعتکافش صحیح نیست. بهترین زمان برای انجام دادن آن، ماه رمضان و دهه ی آخر آن است.
6- اگر اعتکاف با حق شوهر منافات داشت، با اجازه ی او باشد.
7- اگر اعتکاف باعث اذیت و آزار پدر و مادر شود، با اجازه ی آن دو باشد.
«و عهدنا إلی إبراهیم و إسماعیل أن طهرا بیتی للطائفین و العاکفین و الرکع السجود»؛ و «و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید.»
اعتکاف، در لغت به معنای توقف در جایی است و در اصطلاح فقه، عبارت است از: «ماندن حداقل سه روز در مسجد، به قصد عبادت خداوند، با شرایطی خاص».
مراسم اعتکاف، به زمان حضرت ابراهیم (ع) بر می گردد و بعد از او در بعضی از شریعت ها و در زندگی برخی از صالحان- از جمله حضرت مریم و زکریا- به چشم می خورد. با ظهور دین اسلام این امر، شکل تازه ای به خود گرفت و در میان مسلمانان به عنوان یک عبادت مستحب با آداب و شرایط خاص، رایج شد.
اعتکاف عبادتی است که استحاب و فضیلت فراوان دارد و صفای خاصی به روح و جان می بخشد. پیامبر اسلام (ص) همه ساله در ماه رمضان- به ویژه دهه ی آخر آن- اعتکاف می کرد و دستور می داد رختخوابش را برچینند و چادری در مسجد بر پا کنند و همیشه می فرمود: «ده روز اعتکاف در ماه رمضان، برابر با دو حج و دو عمره است».
اعتکاف حکمت ها و فواید فراوانی دارد که بخشی از آنها عبارت است از:
الف- ایجاد زمینه مناسب برای اندیشه و تفکر و خردورزی؛
ب- فراهم آمدن زمینه توبه و بازگشت؛
ج- فراهم شدن فرصت نیایش، نماز و تلاوت قرآن؛
د- به وجود آمدن دوره ای کوتاه برای محاسبه نفس و خودسازی که حداقل سه روز طول می کشد و انسان را از حاکمیت غریزه ها، عادت ها و اشتغالات معمول زندگی آزاد می سازد.
در زمینه اعتکاف توجه به چند امر ضروری می نماید:
1- اصل اعتکاف مستحب است؛ ولی گاهی به واسطه ی نذر، عهد، قسم و مانند آن واجب می شود.
2- اعتکاف باید در یکی از مساجد چهارگانه و یا در مسجد جامع شهر باشد و در غیر آن صحیح نیست.
3- حداقل اعتکاف سه روز است و کمتر از آن صحیح نیست؛ ولی بیش از آن اشکال ندارد.
4- این عبادت را می توان به نیابت از مردگان انجام داد.
5- اعتکاف زمان خاصی ندارد و در هر زمان که روزه صحیح باشد، اعتکاف نیز صحیح است. بنابراین کسی که نمی تواند روزه بگیرد (مانند مسافر، مریض، حائض و کسی که به عمد روزه گیرد)؛ اعتکافش صحیح نیست. بهترین زمان برای انجام دادن آن، ماه رمضان و دهه ی آخر آن است.
6- اگر اعتکاف با حق شوهر منافات داشت، با اجازه ی او باشد.
7- اگر اعتکاف باعث اذیت و آزار پدر و مادر شود، با اجازه ی آن دو باشد.
