پرسش :

درباره وجوب نماز و فوايد آن توضيح دهيد؟

پاسخ :

«أقم الصَّلاة لذكرى»(1) «نماز رابه ياد من به پاى داريد».
نماز تنها در شريعت اسلام تشريع نشده است بلكه اين عبادت در اديان پيشين نيز به شكل‏هاى مختلفى وجود داشت. قرآن مجيد، آن را از وصاياى چند تن از پيامبران(2) و امام صادق‏عليه السلام، آن را آخرين و مهم‏ترين سفارش‏هاى پيامبران دانسته است.(3) نماز ستون دين و مهم‏ترين و با ارزش‏ترين عبادت‏ها است كه اگر در درگاه خداوند پذيرفته شود، عبادت‏هاى ديگر نيز قبول مى‏شود و اگر پذيرفته نشود، اعمال ديگر نيز ارزش نخواهد داشت. از اين رو ترك آن، از بزرگ‏ترين گناهان كبيره است. پيامبرصلى الله عليه وآله فرمود: «كسى كه به نماز اهميت ندهد و آن را سبك بشمارد، سزاوار عذاب آخرت است». نماز داراى آثار و بركاتى است از جمله:
1. احياى ذكر خدا در فرد و جامعه (أقم الصَّلاة لذكرى)
2. كسب آرامش درونى (ألا بذكر اللَّه تطمئنُّ القلوب)
3. بهترين عامل باز دارنده از فحشا و منكر (إنَّ الصَّلاة تنهى عن الفحشاء و المنكر)
4. بهترين وسيله تقوا و پرهيزكارى (يا أيُّها النَّاس اعبدوا لعلَّكم تتَّقون).
نماز يازده جزء واجب دارد: نيت، تكبيرة الاحرام، قيام (ايستادن هنگام تكبيرة الاحرام و قيام متصل به ركوع)، ركوع، سجود، قرائت، ذكر، تشهد، سلام، ترتيب، موالات. بعضى از اين اجزا ركن نماز محسوب مى‏شود يعنى، اگر انسان آنها را به‏جا نياورد يا در نماز اضافه كند، نمازش باطل مى‏شود خواه از روى عمد باشد يا به طور اشتباه (پنج مورد اول) بر خلاف باقى اجزا كه اگر انسان آنها را از روى اشتباه و فراموشى به‏جا نياورد يا اضافه كند، نمازش باطل نمى‏شود. رعايت بعضى از امور نيز حضور قلب را زياد مى‏كند و در نتيجه نماز در پيشگاه حق پذيرفته‏تر خواهد بود مانند:
الف. نمازگزار چشم‏ها را نبندد.
ب. با انگشتان، دست‏ها و موى سر يا صورت بازى نكند.
ج. در هنگام خواندن حمد يا سوره و يا ذكر، براى شنيدن حرف كسى سكوت نكند.
د. از هر كارى كه خضوع و خشوع را از بين مى‏برد، اجتناب ورزد.
نماز يك تركيب و هيئت خاصى دارد كه اگر نمازگزار به شكل و صورت آن خلل وارد سازد، نماز از بين رفته و در نتيجه باطل مى‏شود. اين موارد عبارت است از: سخن گفتن، خنديدن با صدا (نه لبخند)، گريستن براى كار دنيايى، روى از قبله بر گرداندن، خوردن و آشاميدن، بر هم زدن صورت نماز و كم و زياد كردن اركان نماز. اينها را مبطلات نماز نيز مى‏گويند.
پى‏نوشت‏
(1) طه (20)، آيه 14.
(2) پيامبران ياد شده عبارت‏اند از: اسماعيل، لقمان، موسى، عيسى و پيامبر اسلام.
(3)» احبُّ الاعمال الى اللَّه عزَّ وجلَّ الصَّلاة و هى آخر وصايا الانبياء «: كافى، ج 3.