پرسش :

آيا عشق در همه عالم جريان دارد يا مختص به آدمي است؟

پاسخ :
از آنجا كه همه هستي داراي حيات و شعور و كمال جو است، عشق در تمام عالم وجود، سريان دارد. اين عشق در انسان ـ كه داراي حيات و شعور برتر است ـ از شدت بيشتري برخوردار است؛ ولي بر اساس ارتباط معرفت و عشق و اسباب آن، عشق در همه عالم جريان دارد. (1)
آتش ني،جوشش مي، بدايع طبيعت، كشش اجزاي هم جنس به يكديگر و پيوند و تركيب اضداد از جلوه هاي عشق است؛ جاذبه اي كه جزء را به سوي كل مي راند و ميان اشيا و پديده ها، تناسب، هم سنخي و انضمام مي آفريند.
عشق جوشد بحر را مانند ريگ
عشق سايد كوه را مانند ريگ
عشق بشكافد فلك را صد شكاف
عشق لرزاند زمين را از گزاف (2)
داستان عشق انسان، داستان ديگري است، زيرا به رغم ژرفا و گستردگي ادراكش، داعيه هاي خيالي و وهمي او همواره با عقل و ذات او درگير است و مزاحماني از قواي شهوي و غضبيه بر سر راه قرار دارد. بايد دستي از غيب برون آيد و عشق انسان را هدايت كند و راه وصول عشق را به او بنماياند. فرستادن رسولان و كتاب هاي آسماني براي همين جهت است تا عشق حقيقي و راستين را از عشق مجازي و دروغين باز شناساند و آدمي را در عشق و عاشقي اش مدد رساند. (3) كلام پيامبران، بوي گلي است كه انسان را به سمت گلستان مي برد.
اين سخن هايي كه از عقل كل است
بوي گلزار و سرو و سنبل است
بوي گل ديدي كه آنجا گل نبود
جوش مل ديدي كه آنجا مل نبود (4)
پی نوشتها:
1- ر. ك: اسفار الاربعة، ج 7، فصل 15.
2- مثنوي معنوي، دفتر 5، ابيات 2735 و 2736.
3- ر. ك: صدرالدين محمد شيرازي: عرفان و عارف نمايان، ص 120.
4- مثنوي معنوي، دفتر 1، ابيات 1898-1900.