پرسش :

قرآن چه معيارهايي را براي گزينش مديران و كاركنان حكومت اسلامي معرفي مي‏كند؟

پاسخ :
در سه سوره قرآن مجيد به سه گونه معيار براى سه گونه پذيرش مسؤوليّت اشاره شده است.
در سورة بقره درداستان «طالوت و جالوت» و انتخاب طالوت به عنوان فرماندهى بنى اسرائيل به وسيلة پيامبر آن زمان، «اشموئيل) براى پيكار با «جالوت» كه سلطان جبّار آن زمان بود، روى دو ويژگى مهم، يعنى گستردگى علم و جسم تكيه شده است آنجا كه مى‏فرمايد
«انَّ الله اصطفاه عليكم وزاده بسطةً فى العلم و الجسم و الله يؤتى ملكه من يشاء و الله واسعٌ عليمٌ(1) خداوند او را بر شما برگزيده و به او توانائى جسمانى و علمى بخشيده و خداوند حكومت را به هر كس بخواهد (شايسته ببيند) مى‏بخشد و احسان خداوند وسيع است و (از لياقت افراد براى منصب ها) آگاه است».
روشن است كه قدرت جسمانى و فكرى دو شرط اساسى براى پيكار با دشمن سرسخت است.
2 در سورة يوسف به هنگامى كه پيشنهاد سرپرستى خزانه دارى مصر از سوى يوسف مطرح شد، او روى امانت و آگاهى خويش تكيه كرده و مى‏گويد: «اجعلنى على خزائن الارض انّى حفيظٌ عليمٌ»(2) مرا سرپرست خزائن سرزمين (مصر) قرار ده، كه نگهدارنده و آگاهم».
قابل توجه اين كه، در معيارهاى قرآنى در هر مورد روى صفاتى متناسب با همان پست و مقام تكيه شده است).
در مورد فرماندهان روى عنوان «زادَهُ بَسْطَهً فِى الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ». در مورد كاركنان روى عنوان «القَوِىُّ الامينُ» در مورد حافظان مديريّت و بيت المال روى عنوان «حَفيظٌ عَليمٌ»
3 در داستان موسى و شعيب به هنگامى كه يكى از دختران شعيب پيشنهاد انتخاب موسى را براى سرپرستى اموال خانواده شعيب و چوپانى گوسفندان مى‏دهد، روى «قوّت» و «امانت» او تكيه مى‏كند و مى‏گويد: «يا أبت استاجره انَّ خير من استاجرت القوىُّ الامين(3) پدرم او را استخدام كن زيرا بهترين كسى را كه مى‏توانى استخدام كنى آن كس است كه قوى و امين باشد (و او همين مرد است)».
پى‏نوشت‏
(1) بقره/ 247
(2) يوسف/ 55
(3) قصص/ 36
مديريت و فرماندهى در اسلام، حضرت آيت الله العظمى مكارم شيرازى