پرسش :
ما شیعیان معتقدیم که پیامبری حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) قبل از حضرت آدم(صلی الله علیه و آله و سلم) مقرر و ثابت بوده است. و خداوند جهان را به خاطر پنج تن خلق کرده است. لذا پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) قبل از این که اولین سوره قرآن نازل شود، باید می‌دانست که پیامبر است. اگر چنین است دلیل این که پیامبر از حضرت جبرئیل (که به او گفت: اقرأ )پرسید:"چه چیزی باید بخوانم"چیست؟
پاسخ :
امی بودن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در زمان بعثت آن حضرت، امری مسلم است. زیرا قرآن می فرماید: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) "امی" بودند و خواندن و نوشتن را نمی دانستند.(1)
این مسأله به عنوان یکی از معجزات و دلیل حقانیت مکتب آن حضرت مطرح است. چرا که یک فرد امی هرگز نمی تواند از طرف خود حتی یک سوره مانند سوره های قرآن بیاورد و امی بودن پیامبر بهترین دلیل بر الهی بودن قرآن است.
همچنین در روایات زیادی آمده است که خلقت نور آن حضرت قبل از خلقت همه موجودات و ازجمله حضرت آدم (ع)بوده است.(2) پیامبری حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) نیز قبل ازخلقت حضرت آدم(صلی الله علیه و آله و سلم) در علم خدا مقرر و ثابت بوده است.
اما اینکه: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌دانست که در آینده به پیامبری مبعوث می شود هیچ دلیلی بر آن نداریم و آن حضرت هیچ ادعایی در این رابطه نداشته اند. حتی اگر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) چنین علمی داشته و آن را از دیگران کتمان کرده باشد، علم پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به نبوت خود معنایش این نخواهد بود که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)از همان کودکی همه چیز و از جمله خواندن و نوشتن را هم می‌دانسته است. زیرا آن حضرت در جواب جبرئیل فرموده است من خواندن نمی دانم واین دو مطلب هیچ گونه منافاتی با هم ندارد بالأخره با این که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ، از قبل برای این منصب برگزیده شده است و علم به این مطلب داشته است با این حال دلیل نمی شود که او خواندن و نوشتن را هم باید بداند.
پی نوشتها:
1. سوره اعراف،آیه157
2. بحارالأنوار 25 22 باب 1- بدو أرواحهم و أنوارهم و طینت
ِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوَّلُ مَا خَلَقَ اللَّهُ نُورِی ابْتَدَعَهُ مِنْ نُورِهِ وَ اشْتَقَّهُ مِنْ جَلَالِ عَظَمَتِهِ فَأَقْبَلَ یَطُوفُ بِالْقُدْرَةِ حَتَّی وَصَلَ إِلَی جَلَالِ الْعَظَمَةِ فِی ثَمَانِینَ أَلْفَ سَنَةٍ ثُمَّ سَجَدَ لِلَّهِ تَعْظِیماً فَفَتَقَ مِنْهُ نُورَ عَلِیٍّ ع فَکَانَ نُورِی مُحِیطاً بِالْعَظَمَةِ وَ نُورُ عَلِیٍّ مُحِیطاً بِالْقُدْرَةِ ثُمَّ خَلَقَ الْعَرْشَ وَ اللَّوْحَ وَ الشَّمْسَ وَ ضَوْءَ النَّهَارِ وَ نُورَ الْأَبْصَارِ وَ الْعَقْلَ وَ الْمَعْرِفَةَ وَ أَبْصَارَ الْعِبَادِ وَ أَسْمَاعَهُمْ وَ قُلُوبَهُمْ مِنْ نُورِیالْمَثَلُ الْأَعْلَی وَ الْحُجَّةُ الْعُظْمَی وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی الَّتِی مَنْ تَمَسَّکَ بِهَا نَجَا
بحارالأنوار ج : 54 ص : 170-117- وَ عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوَّلُ مَا خَلَقَ اللَّهُ نُورِی فَفَتَقَ مِنْهُ نُورَ عَلِیٍّ ثُمَّ خَلَقَ الْعَرْشَ وَ اللَّوْحَ وَ الشَّمْسَ وَ ضَوْءَ النَّهَارِ وَ نُورَ الْأَبْصَارِ وَ الْعَقْلَ وَ الْمَعْرِفَةَ الْخَبَرَ
امی بودن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در زمان بعثت آن حضرت، امری مسلم است. زیرا قرآن می فرماید: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) "امی" بودند و خواندن و نوشتن را نمی دانستند.(1)
این مسأله به عنوان یکی از معجزات و دلیل حقانیت مکتب آن حضرت مطرح است. چرا که یک فرد امی هرگز نمی تواند از طرف خود حتی یک سوره مانند سوره های قرآن بیاورد و امی بودن پیامبر بهترین دلیل بر الهی بودن قرآن است.
همچنین در روایات زیادی آمده است که خلقت نور آن حضرت قبل از خلقت همه موجودات و ازجمله حضرت آدم (ع)بوده است.(2) پیامبری حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) نیز قبل ازخلقت حضرت آدم(صلی الله علیه و آله و سلم) در علم خدا مقرر و ثابت بوده است.
اما اینکه: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌دانست که در آینده به پیامبری مبعوث می شود هیچ دلیلی بر آن نداریم و آن حضرت هیچ ادعایی در این رابطه نداشته اند. حتی اگر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) چنین علمی داشته و آن را از دیگران کتمان کرده باشد، علم پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به نبوت خود معنایش این نخواهد بود که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)از همان کودکی همه چیز و از جمله خواندن و نوشتن را هم می‌دانسته است. زیرا آن حضرت در جواب جبرئیل فرموده است من خواندن نمی دانم واین دو مطلب هیچ گونه منافاتی با هم ندارد بالأخره با این که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ، از قبل برای این منصب برگزیده شده است و علم به این مطلب داشته است با این حال دلیل نمی شود که او خواندن و نوشتن را هم باید بداند.
پی نوشتها:
1. سوره اعراف،آیه157
2. بحارالأنوار 25 22 باب 1- بدو أرواحهم و أنوارهم و طینت
ِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوَّلُ مَا خَلَقَ اللَّهُ نُورِی ابْتَدَعَهُ مِنْ نُورِهِ وَ اشْتَقَّهُ مِنْ جَلَالِ عَظَمَتِهِ فَأَقْبَلَ یَطُوفُ بِالْقُدْرَةِ حَتَّی وَصَلَ إِلَی جَلَالِ الْعَظَمَةِ فِی ثَمَانِینَ أَلْفَ سَنَةٍ ثُمَّ سَجَدَ لِلَّهِ تَعْظِیماً فَفَتَقَ مِنْهُ نُورَ عَلِیٍّ ع فَکَانَ نُورِی مُحِیطاً بِالْعَظَمَةِ وَ نُورُ عَلِیٍّ مُحِیطاً بِالْقُدْرَةِ ثُمَّ خَلَقَ الْعَرْشَ وَ اللَّوْحَ وَ الشَّمْسَ وَ ضَوْءَ النَّهَارِ وَ نُورَ الْأَبْصَارِ وَ الْعَقْلَ وَ الْمَعْرِفَةَ وَ أَبْصَارَ الْعِبَادِ وَ أَسْمَاعَهُمْ وَ قُلُوبَهُمْ مِنْ نُورِیالْمَثَلُ الْأَعْلَی وَ الْحُجَّةُ الْعُظْمَی وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی الَّتِی مَنْ تَمَسَّکَ بِهَا نَجَا
بحارالأنوار ج : 54 ص : 170-117- وَ عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوَّلُ مَا خَلَقَ اللَّهُ نُورِی فَفَتَقَ مِنْهُ نُورَ عَلِیٍّ ثُمَّ خَلَقَ الْعَرْشَ وَ اللَّوْحَ وَ الشَّمْسَ وَ ضَوْءَ النَّهَارِ وَ نُورَ الْأَبْصَارِ وَ الْعَقْلَ وَ الْمَعْرِفَةَ الْخَبَرَ
