پرسش :
چرا حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) این همه زن داشته اند؟
پاسخ :
1- رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) با بعضی از همسرانش به منظور کسب نیرو و به دست آوردن اقوام بیشتر و در نتیجه به خاطر جمع آوری یار و هوادار بیشتر ازدواج کرد و با بعضی دیگر به منظور جلب نمودن و دلجوئی و در نتیجه ایمن شدن از شر خویشاوند آن همسر ازدواج فرمود و با بعضی دیگر به این انگیزه ازدواج کرد که هزینه زندگیش را تکفل نماید و به دیگران بیاموزد که در حفظ ارامل و پیر زنان از فقر و مسکنت و بی کسی کوشا باشند ، و مؤمنین رفتار آن جناب را در بین خود سنتی قرار دهند و با بعضی دیگر به این منظور ازدواج کرد که با یک سنت جاهلیت مبارزه نموده و عملا آن را باطل سازد که ازدواجش با زینب دختر جحش به همین منظور بوده است ، چون او نخست همسر زید بن حارثه ( پسر خوانده رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) بود و زید او را طلاق داد و از نظر رسوم جاهلیت ازدواج با همسر پسر خوانده ممنوع بود ، چون پسر خوانده در نظر عرب جاهلی حکم پسر را داشت ، همان طور که یک مرد نمیتواند همسر پسر صلبی خود را بگیرد ، از نظر اعراب ازدواج با همسر پسر خوانده نیز ممنوع بود ، رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) با زینب ازدواج کرد تا این رسم غلط را بر اندازد ، و آیاتی از قرآن در این باب نازل گردید.
و ازدواجش با سوده دختر زمعه به این جهت بوده که وی بعد از بازگشت از هجرت دوم از حبشه همسر خود را از دست داد و اقوام او همه کافر بودند و او اگر به میان اقوامش بر میگشت، یا به قتلش میرساندند و یا شکنجهاش میکردند و یا بر گرویدن به کفر مجبورش میکردند، لذا رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) برای حفظ او از این مخاطرات با او ازدواج نمود.
و ازدواجش با زینب دختر خزیمه این بود که همسر وی عبد الله بن جحش در جنگ احد کشته شد و او زنی بود که در جاهلیت به فقرا و مساکین بسیار انفاق و مهربانی میکرد و به همین جهت یکی از بانوان آبرومند و سرشناس آن دوره بود و او را مادر مساکین نامیده بودند ، رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) خواست با ازدواج با وی آبروی او را حفظ کند ( و فضیلت او را تقدیر نماید )
و انگیزه ازدواجش با ام سلمه این بود که وی نام اصلیش هند بود و قبلا همسر عبد الله بن ابی سلمه پسر عمه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و برادر شیری آن جناب بود.و اولین کسی بود که به حبشه هجرت کرد ، زنی زاهده و فاضله و دین دار و خردمند بود ، بعد از آنکه همسرش از دنیا رفت رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) به این جهت با او ازدواج کرد که زنی پیر و دارای ایتام بود و نمیتوانست یتیمان خود را اداره کند.
ازدواجش با حفصه دختر عمر نیز بدین جهت بود که شوهر او خنیس بن خداقه در جنگ بدر کشته شد و او بیوه زن ماند.
بنا بر این اگر در این خصوصیات و در سیره آن جناب و در زهدی که آن جناب نسبت به دنیا و زینت دنیا داشت و حتی همسران خود را نیز بدان دعوت میکرد دقت شود ، هیچ شکی باقی نمیماند در این که ازدواجهای رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نظیر ازدواجهای مردم نبوده ، به اضافه این که رفتار آن جناب با زنان و احیای حقوق از دست رفته آنان در قرون جاهلیت و تجدید حرمت به باد رفتهشان و احیای شخصیت اجتماعیشان ، دلیل دیگری است بر این که آن جناب زن را تنها یک وسیله برای شهوترانی مردان نمیدانسته و تمام همّش این بوده که زنان را از ذلت و بردگی نجات داده و به مردان بفهماند که زن نیز انسان است حتی در آخرین نفس عمرش نیز سفارش آنان را به مردان کرده و فرمود:«الصلوة الصلوة و ما ملکت ایمانکم لا تکلفوهم ما لا یطیقون ، الله الله فی النساء فانهن عوان فی ایدیکم ، ( تا آخر حدیث»[1]
2- و تنها همسری که در دختریش با آن جناب ازدواج کرد عایشه دختر ابی بکر بود.
ازدواج پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با عائشه بر اساس مصالحی که بیان شد صورت گرفت و بعد از بلوغ و رشد عائشه انجام شده است و هرگز پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با یک دختر نا بالغ ازدواج نکرده و این ازدواج اتفاقاً به اصرار پدر و مادر عائشه و صلاحدید جهان اسلام آن روز، انجام گرفت. و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) زنهای خود را مختار کرد که یا با سختی‌های معیشتی سازگار باشند و یا با کمال متانت و آرامش طلاق گرفته و دنیا را اختیار کنند که هیچ کدام حتی عائشه حاضر نشد این افتخار همسری پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را از دست بدهد.
نکته مهم‌تری که شما باید توجه کنید این است که ازدواج و لوازم آن در این عصر را نباید با عصر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) قیاس نمایید، چه به لحاظ اجتماعی و چه به لحاظ آب و هوا و وضعیت رشد انسانها، امروزه دختران در سنین بالاتری ازدواج می‌کنند تا تحصیلات خود را ادامه دهند و... ولی در عصر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) معطل ماندن یک دختر وجهی نداشت. و هم چنین در آب و هوای و موقعیت آن عصر دختران 9 یا 10 ساله کاملاً به سن بلوغ جنسی می رسیدند و ازدواج نیز، چنین قید و بندهایی را نداشت.
3- عظمت معنوی و روحانی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) چنان است که تاریخ آن را منعکس کرده است. قرآن کریم به عنوان سند زنده و بی همتای رسالت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و گواه همیشگی صداقت و درستی آن حضرت است و همین قرآن کریم مایه شفا و صفای انسانها و موجب هدایت فطرتهای پاک و توحیدی می‌شود.[2]
پی نوشتها:
[1]ترجمة المیزان ج 4 ص 311.
[2] برای مطالعه بیشتر به تفسیر نمونه ج 17 ص 381 و ترجمه المیزان ص 309 مراجعه نمائید.
1- رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) با بعضی از همسرانش به منظور کسب نیرو و به دست آوردن اقوام بیشتر و در نتیجه به خاطر جمع آوری یار و هوادار بیشتر ازدواج کرد و با بعضی دیگر به منظور جلب نمودن و دلجوئی و در نتیجه ایمن شدن از شر خویشاوند آن همسر ازدواج فرمود و با بعضی دیگر به این انگیزه ازدواج کرد که هزینه زندگیش را تکفل نماید و به دیگران بیاموزد که در حفظ ارامل و پیر زنان از فقر و مسکنت و بی کسی کوشا باشند ، و مؤمنین رفتار آن جناب را در بین خود سنتی قرار دهند و با بعضی دیگر به این منظور ازدواج کرد که با یک سنت جاهلیت مبارزه نموده و عملا آن را باطل سازد که ازدواجش با زینب دختر جحش به همین منظور بوده است ، چون او نخست همسر زید بن حارثه ( پسر خوانده رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) بود و زید او را طلاق داد و از نظر رسوم جاهلیت ازدواج با همسر پسر خوانده ممنوع بود ، چون پسر خوانده در نظر عرب جاهلی حکم پسر را داشت ، همان طور که یک مرد نمیتواند همسر پسر صلبی خود را بگیرد ، از نظر اعراب ازدواج با همسر پسر خوانده نیز ممنوع بود ، رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) با زینب ازدواج کرد تا این رسم غلط را بر اندازد ، و آیاتی از قرآن در این باب نازل گردید.
و ازدواجش با سوده دختر زمعه به این جهت بوده که وی بعد از بازگشت از هجرت دوم از حبشه همسر خود را از دست داد و اقوام او همه کافر بودند و او اگر به میان اقوامش بر میگشت، یا به قتلش میرساندند و یا شکنجهاش میکردند و یا بر گرویدن به کفر مجبورش میکردند، لذا رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) برای حفظ او از این مخاطرات با او ازدواج نمود.
و ازدواجش با زینب دختر خزیمه این بود که همسر وی عبد الله بن جحش در جنگ احد کشته شد و او زنی بود که در جاهلیت به فقرا و مساکین بسیار انفاق و مهربانی میکرد و به همین جهت یکی از بانوان آبرومند و سرشناس آن دوره بود و او را مادر مساکین نامیده بودند ، رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) خواست با ازدواج با وی آبروی او را حفظ کند ( و فضیلت او را تقدیر نماید )
و انگیزه ازدواجش با ام سلمه این بود که وی نام اصلیش هند بود و قبلا همسر عبد الله بن ابی سلمه پسر عمه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) و برادر شیری آن جناب بود.و اولین کسی بود که به حبشه هجرت کرد ، زنی زاهده و فاضله و دین دار و خردمند بود ، بعد از آنکه همسرش از دنیا رفت رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) به این جهت با او ازدواج کرد که زنی پیر و دارای ایتام بود و نمیتوانست یتیمان خود را اداره کند.
ازدواجش با حفصه دختر عمر نیز بدین جهت بود که شوهر او خنیس بن خداقه در جنگ بدر کشته شد و او بیوه زن ماند.
بنا بر این اگر در این خصوصیات و در سیره آن جناب و در زهدی که آن جناب نسبت به دنیا و زینت دنیا داشت و حتی همسران خود را نیز بدان دعوت میکرد دقت شود ، هیچ شکی باقی نمیماند در این که ازدواجهای رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نظیر ازدواجهای مردم نبوده ، به اضافه این که رفتار آن جناب با زنان و احیای حقوق از دست رفته آنان در قرون جاهلیت و تجدید حرمت به باد رفتهشان و احیای شخصیت اجتماعیشان ، دلیل دیگری است بر این که آن جناب زن را تنها یک وسیله برای شهوترانی مردان نمیدانسته و تمام همّش این بوده که زنان را از ذلت و بردگی نجات داده و به مردان بفهماند که زن نیز انسان است حتی در آخرین نفس عمرش نیز سفارش آنان را به مردان کرده و فرمود:«الصلوة الصلوة و ما ملکت ایمانکم لا تکلفوهم ما لا یطیقون ، الله الله فی النساء فانهن عوان فی ایدیکم ، ( تا آخر حدیث»[1]
2- و تنها همسری که در دختریش با آن جناب ازدواج کرد عایشه دختر ابی بکر بود.
ازدواج پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با عائشه بر اساس مصالحی که بیان شد صورت گرفت و بعد از بلوغ و رشد عائشه انجام شده است و هرگز پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با یک دختر نا بالغ ازدواج نکرده و این ازدواج اتفاقاً به اصرار پدر و مادر عائشه و صلاحدید جهان اسلام آن روز، انجام گرفت. و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) زنهای خود را مختار کرد که یا با سختی‌های معیشتی سازگار باشند و یا با کمال متانت و آرامش طلاق گرفته و دنیا را اختیار کنند که هیچ کدام حتی عائشه حاضر نشد این افتخار همسری پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را از دست بدهد.
نکته مهم‌تری که شما باید توجه کنید این است که ازدواج و لوازم آن در این عصر را نباید با عصر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) قیاس نمایید، چه به لحاظ اجتماعی و چه به لحاظ آب و هوا و وضعیت رشد انسانها، امروزه دختران در سنین بالاتری ازدواج می‌کنند تا تحصیلات خود را ادامه دهند و... ولی در عصر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) معطل ماندن یک دختر وجهی نداشت. و هم چنین در آب و هوای و موقعیت آن عصر دختران 9 یا 10 ساله کاملاً به سن بلوغ جنسی می رسیدند و ازدواج نیز، چنین قید و بندهایی را نداشت.
3- عظمت معنوی و روحانی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) چنان است که تاریخ آن را منعکس کرده است. قرآن کریم به عنوان سند زنده و بی همتای رسالت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و گواه همیشگی صداقت و درستی آن حضرت است و همین قرآن کریم مایه شفا و صفای انسانها و موجب هدایت فطرتهای پاک و توحیدی می‌شود.[2]
پی نوشتها:
[1]ترجمة المیزان ج 4 ص 311.
[2] برای مطالعه بیشتر به تفسیر نمونه ج 17 ص 381 و ترجمه المیزان ص 309 مراجعه نمائید.
