پرسش :

مراحل مختلف تأثير رسالت پيامبراکرم(ص) چگونه بود؟

پاسخ :
1- خداي سبحان، رسول اكرم(ص) را در ميان نانويسان عرب و درس نخواندگان حجاز برانگيخت: «هُو الذي بَعث في الاُُمييّن رَسولاً منهم يتلوا عليهم اياته و يُزكيّهم و يُعلّهم الكتاب و الحِكمة»جمعه/2 . رسول اكرم(ص) آيات الهي را بر آنان تلاوت مي‏كرد و اسرار كتاب آسماني را به آنها مي‏آموخت و آنها را به تهذيب و تزكيه نفوس دعوت مي‏كرد. آن حضرت خود، امّيي بود كه در مكتب خداوند، عالم شد سپس معلم ديگر اميين قرار گرفت.
2- خداي بر اساس اين كه «و ما أرسلنا من رسولٍ الا بلسان قومه» ابراهيم/4 ، رسول اكرم(ص) را به عنوان پيامبري كه در ميان عرب زبانها ظهور كرده و آنها را با زبان عربي به معارف بلند الهي دعوت مي‏كند، معرفي كرد: «اِنّا جَعلناه قُرءاناً عربيا ً لعلّكم تَعقلون» زخرف/3 . بنابر اين مرحله دوم تأثير رسالت آن حضرت، تحولي است كه در منطقه تازي زبانها بوجود آورده است.
3- مرحله سوم، تحولي است كه رسالت آن حضرت در همه جوامع بشري، اعم از عرب يا غير عرب، به بار آورده است. خداوند در اين باره مي‏فرمايد: «وما أَرسَلناكَ الا كافة لِلناس» سبأ/28 ، «وما أَرسلناك الا رَحمة لِلعالَمين» انبياء/107 «تَبارك الذي نَزل الفُرقان علي عبده لِيكون للعالمين نذيراً» فرقان/1 . تا آن جا كه بشريت به سر مي‏برد و انديشه و فكري هست، قلمرو رسالت رسول اكرم(ص) خواهد بود، خواه جوامع عصر نزول وحي، و خواه اعصار ديگر، خواه مردم حجاز و خواه مردم مناطق ديگر.
4-رسالت آن حضرت از بشري فراتر رفته و تا آن جا كه فكر و انديشه در ميان موجودات زمين هست، تأثير مي‏گذارد. در در اين باره خداوند مي‏فرمايد: «قل لَئن اجتمعت الاِنس و الجن عَلي أن يأتوا بِمثل هذا القرءان لا يَأتون بِمثله و لَو كان بعضهم لِبعضٍ ظَهيراً» اسراء/88 . مستفاد از اين آيه كه نسبت به جن و انس تحدّي دارد، اين است كه جن هم مانند انس در برابر رسالت پيامبر(ص) مسئوليت دارد. چنانكه آيه مباركه «فَبأي ءالاء رَبّكما تُكذبان» الرحمن/13 نيز ناظر بر مسئول بودن جن و انس است.
5- رسالت رسول اكرم(ص) در مناطقي هم كه شهود و عرفان، حضور و ظهور دارد، اثر تازه‏اي به همراه داشت. ولادت آن حضرت كه زمينه بعثت و رسالت آن حضرت بود همان گونه كه در زمين، آثار فراواني را به دنبال داشت و در كتابهاي تاريخي به طور اجمال نقل شده است، در آسمان هم اثري گذاشت كه در قرآن كريم چنين بيان شده است: «وَ أنّا لَمسنا السماء فَوجدناها مُلئت حِرساً شَديداً و شَهبا و أنّا كنا نَقعد منها مَقاعد للسمع فمن يستمع الان يجد له شَهاباً رَصداً و أنّا لا نَدري أشرٌّ أُريد بِمن في الأرض أم أَراد بهم رَبهم رَشداً» جنّ/8-10 . البته آسماني كه قرآن كريم از آن سخن مي‏گويد در بسياري از موارد، غير از آسماني است كه در هيئت و نجوم مطرح است، چنانكه مقصود از «اهل آسمان» فرشتگان هستند كه شاگردان انسان كاملند.
تأثير وجود مبارك رسول اكرم(ص) در آسمانها به اين نحو است كه از سويي دست ناپاكان ازمعارف بلند آسماني كوتاه شد و از سوي ديگر شاگردان آسماني از علوم لدنّي آن حضرت به خوبي استفاده خواهند كرد. وقتي حوزه علمي رسول اكرم(ص) به چهره آسمانيان باز گردد و راهزناني نباشند تا مانع بهره يابي صحيح باشند قهراً اهل آسمان از علوم لدّني آن حضرت بهتر استفاداه مي‏كنند.
آيت الله جوادي آملي،تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)
www.payambarazam.ir