پرسش :
يک سال است از همسرم جدا شده ام و دختري 10 ساله دارم. لطفاً درباره وظايف تک سرپرست راهنمايي ام کنيد.
پاسخ :
نخستين توصيه اين است که در توانايي خود براي تربيت درست فرزندتان ترديد نکنيد. اعتماد به نفس خود را از دست ندهيد و بکوشيد رفتار سنجيده اي داشته باشيد.
به طور معمول وقتي زن و شوهر از هم جدا مي شوند و يکي از آن دو، سرپرستي فرزند را به عهده مي گيرد، رفتار ويژه اي را از خود بروز مي دهد که مطلوب نيست:
1. انزواجويي: والد سرپرست( به ويژه مادر)، پس از جدايي، ارتباطش را با نزديکان کمتر مي کند تا ثابت کند مي تواند روي پاي خود بايستد و به حمايت ديگران نيازي ندارد. توصيه مي شود خود را از حمايت نزديکان و حمايت اجتماعي محروم نکنيد. ارتباط شما با دوستان و نزديکان، بر احساس تعلق و امنيت فرزندتان مي افزايد.
2. ايجاد انتظارات آرماني در فرزند: به طور معمول، والد سرپرست، براي اثبات توانمندي خود و ايجاد روحيه در فرزند، به او قول مي دهد که به بهترين شکل زندگي اش را تأمين کند و نگذارد طعم تلخ ناکامي را بچشد. اين رفتار، انتظاراتي غيرواقعي را در فرزند پديد مي آورد و وقتي به خواسته هايش نرسد، احساس شکست مي کند و والد سرپرست نيز مضطرب و غمگين مي شود.
در فرزند خود، توقعات غيرواقعي ايجاد نکنيد و به او بگوييد که در حد توان به وظيفه خود عمل خواهيد کرد؛ ولي طبيعي است که کار مشکلي خواهد بود.
3. اعطاي آزادي غيرمتعارف به فرزند: والد سرپرست، گاهي براي به دست آوردن دل فرزند و کاستن از خشم او( ر.ک: ص 64) آزادي هاي غيرمتعارفي را به وي مي دهد که ممکن است به آسيب هاي اجتماعي بينجامد. آزادي ها را منطقي و متعارف کنيد.
4. بي توجهي به خود: والد سرپرست، تمام هم و غم خود را صرف فرزند مي کند و از نيازهاي خود( استراحت، خوراک، پوشاک، تفريح و...) غافل مي شود و با کار و فعاليت بيش از حد، سلامت خود را به خطر مي اندازد.
به اين نکته توجه کنيد و در حد متعارف، به جسم و روح خود برسيد تا از پا در نياييد و در آينده نيز بتوانيد به فرزندتان کمک کنيد.
5. گريز از ازدواج مجدد: با توجه به تجربه ناخوشايند از ازدواج پيشين، در مواردي، والد سرپرست از ازدواج مجدد مي گريزد و خود را از زندگي زناشويي محروم مي کند که اين امر، افزون بر محروميت خود والد، فرزند را نيز در معرض آسيب قرار مي دهد؛ زيرا کودکي که سايه پدر و مادر هر دو بر سرش نباشد، زمينه آسيب هاي اجتماعي اش بيشتر است.
براي ازدواج مجدد، آمادگي فرزند را از نظر دور نداريد. اگر بدون آمادگي يا جلب نظر او به ازدواج مجدد اقدام کنيد، به گونه اي که از نظر عاطفي، همسر جديد شما را نپذيرد، مشکلات و ناسازگاري هايي را در پي خواهد داشت.
در انتخاب همسر بعدي بيشتر دقت کنيد که اگر پس از ايجاد ارتباط عاطفي شما و فرزندتان با او، دوباره جدا شويد، هر دو لطمه روحي خواهيد خورد.
6. تغيير عادات: يکي ديگر از مشکلات والد سرپرست، تغيير عادات پيشين( شغل، ورزش، شرکت در جشن ها و محافل، رفت و آمدها و...) است؛ چرا که پيش تر محدوديت هايي از سوي همسر پيشين او وجود داشته و اکنون که از او جدا شده و محدوديت ها از بين رفته است، در رفتار او تغيير محسوسي پديد مي آيد که اين تغيير رفتار، بر رفتار فرزند نيز تأثير جدي خواهد گذاشت.
بکوشيد محدوديت هاي پيشين را به طور کامل از بين نبريد؛ گرچه حذف بعضي از محدوديت ها پس از جدايي زن و مرد، طبيعي و قابل انتظار است.
7. استمرار نفرت از همسر پيشين: در موارد بسياري، پس از جدايي، نفرت زن و شوهر از يکديگر همچنان باقي مي ماند که هم به والد سرپرست و هم به فرزند او لطمه مي زند.
بکوشيد خود را از زندان نفرت و خشم برهانيد؛ زيرا با اين خشم، لطمه اي به همسر پيشين نمي زنيد؛ بلکه خود را در معرض آسيب قرار مي دهيد. رهايي از خشم سبب مي شود با مشکلات راحت تر کنار بياييد(ر.ک: ص 65 و 66؛ ج1، ص 136 و 137).
اگر خشم و نفرت شما پس از جدايي، از يک سال بيشتر ادامه يافت، با مشاور صحبت کنيد.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
نخستين توصيه اين است که در توانايي خود براي تربيت درست فرزندتان ترديد نکنيد. اعتماد به نفس خود را از دست ندهيد و بکوشيد رفتار سنجيده اي داشته باشيد.
به طور معمول وقتي زن و شوهر از هم جدا مي شوند و يکي از آن دو، سرپرستي فرزند را به عهده مي گيرد، رفتار ويژه اي را از خود بروز مي دهد که مطلوب نيست:
1. انزواجويي: والد سرپرست( به ويژه مادر)، پس از جدايي، ارتباطش را با نزديکان کمتر مي کند تا ثابت کند مي تواند روي پاي خود بايستد و به حمايت ديگران نيازي ندارد. توصيه مي شود خود را از حمايت نزديکان و حمايت اجتماعي محروم نکنيد. ارتباط شما با دوستان و نزديکان، بر احساس تعلق و امنيت فرزندتان مي افزايد.
2. ايجاد انتظارات آرماني در فرزند: به طور معمول، والد سرپرست، براي اثبات توانمندي خود و ايجاد روحيه در فرزند، به او قول مي دهد که به بهترين شکل زندگي اش را تأمين کند و نگذارد طعم تلخ ناکامي را بچشد. اين رفتار، انتظاراتي غيرواقعي را در فرزند پديد مي آورد و وقتي به خواسته هايش نرسد، احساس شکست مي کند و والد سرپرست نيز مضطرب و غمگين مي شود.
در فرزند خود، توقعات غيرواقعي ايجاد نکنيد و به او بگوييد که در حد توان به وظيفه خود عمل خواهيد کرد؛ ولي طبيعي است که کار مشکلي خواهد بود.
3. اعطاي آزادي غيرمتعارف به فرزند: والد سرپرست، گاهي براي به دست آوردن دل فرزند و کاستن از خشم او( ر.ک: ص 64) آزادي هاي غيرمتعارفي را به وي مي دهد که ممکن است به آسيب هاي اجتماعي بينجامد. آزادي ها را منطقي و متعارف کنيد.
4. بي توجهي به خود: والد سرپرست، تمام هم و غم خود را صرف فرزند مي کند و از نيازهاي خود( استراحت، خوراک، پوشاک، تفريح و...) غافل مي شود و با کار و فعاليت بيش از حد، سلامت خود را به خطر مي اندازد.
به اين نکته توجه کنيد و در حد متعارف، به جسم و روح خود برسيد تا از پا در نياييد و در آينده نيز بتوانيد به فرزندتان کمک کنيد.
5. گريز از ازدواج مجدد: با توجه به تجربه ناخوشايند از ازدواج پيشين، در مواردي، والد سرپرست از ازدواج مجدد مي گريزد و خود را از زندگي زناشويي محروم مي کند که اين امر، افزون بر محروميت خود والد، فرزند را نيز در معرض آسيب قرار مي دهد؛ زيرا کودکي که سايه پدر و مادر هر دو بر سرش نباشد، زمينه آسيب هاي اجتماعي اش بيشتر است.
براي ازدواج مجدد، آمادگي فرزند را از نظر دور نداريد. اگر بدون آمادگي يا جلب نظر او به ازدواج مجدد اقدام کنيد، به گونه اي که از نظر عاطفي، همسر جديد شما را نپذيرد، مشکلات و ناسازگاري هايي را در پي خواهد داشت.
در انتخاب همسر بعدي بيشتر دقت کنيد که اگر پس از ايجاد ارتباط عاطفي شما و فرزندتان با او، دوباره جدا شويد، هر دو لطمه روحي خواهيد خورد.
6. تغيير عادات: يکي ديگر از مشکلات والد سرپرست، تغيير عادات پيشين( شغل، ورزش، شرکت در جشن ها و محافل، رفت و آمدها و...) است؛ چرا که پيش تر محدوديت هايي از سوي همسر پيشين او وجود داشته و اکنون که از او جدا شده و محدوديت ها از بين رفته است، در رفتار او تغيير محسوسي پديد مي آيد که اين تغيير رفتار، بر رفتار فرزند نيز تأثير جدي خواهد گذاشت.
بکوشيد محدوديت هاي پيشين را به طور کامل از بين نبريد؛ گرچه حذف بعضي از محدوديت ها پس از جدايي زن و مرد، طبيعي و قابل انتظار است.
7. استمرار نفرت از همسر پيشين: در موارد بسياري، پس از جدايي، نفرت زن و شوهر از يکديگر همچنان باقي مي ماند که هم به والد سرپرست و هم به فرزند او لطمه مي زند.
بکوشيد خود را از زندان نفرت و خشم برهانيد؛ زيرا با اين خشم، لطمه اي به همسر پيشين نمي زنيد؛ بلکه خود را در معرض آسيب قرار مي دهيد. رهايي از خشم سبب مي شود با مشکلات راحت تر کنار بياييد(ر.ک: ص 65 و 66؛ ج1، ص 136 و 137).
اگر خشم و نفرت شما پس از جدايي، از يک سال بيشتر ادامه يافت، با مشاور صحبت کنيد.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
