پرسش :

آيا عواملى وجود دارد كه احساس مسؤوليت در فرزندان را تقويت كند؟

پاسخ :
: بله، عوامل ذيل مى‏توانند احساس مسؤوليت در فرزندان را تقويت كنند:
1. برنامه‏ريزى، عامل مهمى براى تقويت احساس مسؤوليت و استمرار انجام آن است؛ زيرا انجام امور در زمان مشخص، قدرت به خاطر سپردن فرزند را افزايش مى‏دهد.
2. امكانات لازم (كمد، قفسه، جالباسى و...) تقويت كننده مسؤوليت‏پذيرى است.
3. وضع قانون‏هايى چون «اسباب‏بازى‏ها تخريب نمى‏شوند»، «حمام پس از استحمام تميز مى‏شود»، «لباس‏ها روى جالباسى قرار مى‏گيرند» و... در تقويت اين حس مؤثرند.
4. يادداشت مسؤوليت‏ها و قرار گرفتن در معرض ديد فرزندان، مانع از كمرنگ شدن بى‏توجهى به مسؤوليت‏ها مى‏شود.
5. فرزندان به تمرين نياز دارند؛ پس براى تثبيت مسؤوليت، چند بار بايد تكرار شود.
6. در برابر انجام مسؤوليت‏ها، فرزند خود را تحسين و تشويق كنيد. دست‏كم دو جنبه مثبت در انجام مسؤوليت بيابيد و برايش پاداش در نظر بگيريد. پاداش‏ها لازم نيست هميشه مادى باشد؛ بلكه رفتارهايى چون صرف وقت براى فرزند، توجه، مراقبت، همدردى و خوش‏خلقى نيز پاداش به شمار مى‏روند.
7. استفاده از شيوه تداعى - معانى، احساس مسؤوليت را در فرزند تقويت مى‏كند بدين معنا كه انجام مسؤوليت محوله را با خاطره‏اى خوش همراه سازيد تا هميشه هنگام انجام مسؤوليت، شيرينى آن خاطره خوش برايش تداعى، و علاقه‏اش به استمرار مسؤوليت بيشتر شود.
8. انجام كارهاى خيريه و داوطلبانه اجتماعى و شركت در برنامه‏هايى چون پاكسازى عمومى شهر و كوه و... عامل مهمى در تقويت احساس مسؤوليت فرزندان است.
9. زمينه حضور فرزند را در اردوها و فعاليت‏هاى جمعى در مدرسه فراهم سازيد. اين گونه فعاليت‏ها باعث احساس مسؤوليت بيشتر در او مى‏شود.
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388